Gotowe więźby na dach

Więźba prefabrykowana - choć wciąż jeszcze dużo rzadziej spotykana niż tradycyjna - ma znacznie lepszą jakość, i wbrew pozorom nie jest od niej droższa. Nawet najlepszy cieśla nie wykona konstrukcji z tak dużą dokładnością i w tak krótkim czasie, jak zrobi to wytwórnia dachów prefabrykowanych.

Poszczególne elementy gotowej więźby projektuje się za pomocą specjalnych programów. Dzięki temu mają mniejszy przekrój niż w tradycyjnej więźbie. Korzystniejsze są też proporcje ich wysokości do szerokości. Do wykonania drewnianych elementów zużywa się niemal 30% drewna mniej niż na więźbę tradycyjną, a złożona z nich konstrukcja jest znacznie lżejsza.

Prefabrykowane wiązary mogą mieć dużą rozpiętość, bez dodatkowego podparcia słupami. Możliwe jest więc swobodne, bardziej funkcjonalne kształtowanie przestrzeni poddasza. Co ważne, po przywiezieniu elementów z fabryki można je (przy prostych) dachach złożyć w całość nawet w ciągu jednego dnia, a połacie dachu - dzięki precyzji wykonania elementów - tworzą idealnie równe płaszczyzny.

Zamawiamy więźbę prefabrykowaną

Na etapie projektu. Najlepiej byłoby, gdyby wybrany lub zamówiony przez nas projekt domu zawierał wiązary prefabrykowane. Dzięki temu można zaoszczędzić nie tylko na konstrukcji dachu, ale także na wykonaniu części fundamentów oraz ewentualnie - stropów poddasza.

Na etapie budowy. W większości projektów domów jednorodzinnych (szczególnie gotowych) rzadko planuje się wiązary prefabrykowane. Jednak decyzję o zastosowaniu gotowej więźby można także podjąć w trakcie budowy domu. Wiązary prefabrykowane są zdecydowanie lżejsze od tradycyjnej więźby, nie ma więc przeszkód, żeby zmienić wybór, nawet po wykonaniu stropów poddasza. Taka decyzja wymaga jednak wykonania nowego projektu konstrukcji dachu. Do tego konieczny będzie projekt budowlany domu, z którego konstruktor odczyta wszystkie niezbędne informacje: o kształcie, wielkości i lokalizacji domu, o kształcie dachu i jego nachyleniu oraz obciążeniach stałych, wynikających z rodzaju pokrycia dachowego. Nowy projekt więźby dołączany jest w formie aneksu do dokumentacji projektowej, a zmianę konstrukcji dachu kierownik budowy lub inspektor nadzoru odnotowuje w dzienniku budowy.

Najlepiej zlecić to firmie, która nie tylko zaprojektuje, ale i wykona wiązary. Gwarantuje to właściwe wykonanie konstrukcji i zwykle jest tańsze. Większość takich firm zwalnia klienta z opłaty za projekt zamienny, jeśli zdecyduje się on na wykonanie u nich konstrukcji dachu.

Zamówienie. Najlepiej jest je złożyć od jednego do trzech miesięcy przed ukończeniem ścian i stropów poddasza. Wprawdzie sama produkcja wiązarów trwa zaledwie kilka dni, ale nie warto odkładać tego na ostatnią chwilę. W sezonie zleceń jest więcej, dlatego na ich realizację dłużej się czeka. Gdy złożymy zamówienie zimą, mamy szansę na uzyskanie atrakcyjnego rabatu (nawet jeśli więźbę będziemy wykonywać dopiero latem).

Rodzaje gotowych wiązarów

Najczęściej stosowanymi elementami więźby prefabrykowanej są wiązary kratowe. Można z nich budować konstrukcję stropodachów i dachów stromych oraz z poddaszem nieużytkowym i użytkowym. Ich kształt łatwo dopasować nawet do bardzo skomplikowanej połaci dachu.

Typowe wiązary, projektowane dla różnych dachów niezależnie od ich rozpiętości, składają się z:

- pasów górnych - zwykle dwóch połączonych ze sobą elementów, które są odpowiednikami krokwi w więźbie tradycyjnej;

- pasa dolnego - podstawy wiązara, która dodatkowo po zamontowaniu dachu może pełnić funkcję belek stropowych ostatniej kondygnacji;

- słupków (pionowych) oraz krzyżulców (ukośnych), które są ważnymi elementami konstrukcji wiązara.

Jak powstają wiązary

Proces prefabrykacji więźby wymaga stosowania drewna najlepszej jakości. Tradycyjna tarcica - drewno lite, zwykle sosnowe lub świerkowe - musi być zaklasyfikowana przez maszynę lub wizualnie, przez brakarza z uprawnieniami państwowymi, do odpowiedniej klasy wytrzymałości (najczęściej C24). Każdy taki bal zostaje ostemplowany symbolem klasy.

Zanim drewno zostanie użyte do budowy więźby, suszy się je komorowo do wilgotności około 18%, struga czterostronnie, a krawędzie każdego elementu fazuje. Dzięki temu powierzchnia drewna jest bardzo gładka, co utrudnia dostęp owadom i zmniejsza jego zapalność (ogień ślizga się po powierzchni). Tak przygotowane drewno nie musi być w całości impregnowane chemicznie. Zabezpiecza się tylko te części, które będą wystawione na bezpośrednie działanie czynników atmosferycznych.

Wszystkie elementy wykonane z drewna mają jednakową grubość. Dzięki temu można je połączyć na styk, za pomocą specjalnych metalowych łączników. Ich wielkość i miejsce umieszczenia określa się na podstawie obliczeń komputerowych.

Najczęściej do scalania elementów w wiązary stosuje się płytki kolczaste. Są one wykonane z blachy stalowej ocynkowanej lub ze stali nierdzewnej; mają wytłoczone kolce o długości 8-20 mm. Wciska się je w wytwórni, przy pomocy pras o nacisku około 30 ton, w miejsca łączenia poszczególnych elementów drewnianych, ułożonych na specjalnych stołach-szablonach.

Do łączenia elementów na budowie stosuje się płytki gwoździowane z otworami na gwoździe, lub kolczasto-gwoździowane (zwane kombi), w połowie kolczaste, w połowie z otworami na gwoździe.

Transport i montaż konstrukcji

Pojedyncze wiązary pakowane są w pakiety, ładowane na ciężarówki i przewożone dokładnie wyznaczonego dnia na plac budowy. Najlepiej, jeśli transportem gotowych wiązarów zajmie się firma, która je wyprodukowała.

Wiązary można zamówić w zakładzie wraz z montażem bądź zlecić go firmie budowlanej lub cieśli. Gdy dach jest prosty - jedno- lub dwuspadowy, doświadczeni cieśle nie powinni mieć problemów. Mocowanie więźby znacznie ułatwia dokumentacja dostarczana wraz z wiązarami. Jeśli nie mamy pewności co do umiejętności lokalnych montażystów, lepiej skorzystać z usług ekip przeszkolonych przez wytwórnię.

Niezbyt duże wiązary, przeznaczone na dachy domów jednorodzinnych, z reguły udaje się przetransportować na górę bez konieczności użycia dźwigu. Następnie ustawia się je, zaczynając od ściany szczytowej, i rozmieszcza zgodnie z projektem, zwykle co 80-130 cm.

Położenie każdego wiązara dokładnie się sprawdza, a następnie mocuje do murłaty za pomocą kątowników, lub bezpośrednio do wieńca - wykorzystując specjalne kotwy. Kiedy wszystkie wiązary są już zamocowane i usztywnione, układa się na nich folię dachową albo sztywne poszycie, mocuje łaty i kontrłaty oraz układa pokrycie dachowe.

Dzięki precyzji wykonania wiązarów łatwo jest wykonać każdą, nawet skomplikowaną konstrukcję dachu zgodnie z projektem, a czas jej montażu na placu budowy skrócić do minimum. Zwykle wynosi on 1-4 dni; zależy to jednak od kształtu dachu. W porównaniu z wykonaniem więźby tradycyjnej, jest to kilkanaście razy szybciej.