Odprowadzanie wody deszczowej

Wodę z dachu możemy skierować rynnami bezpośrednio do kanalizacji, z wyjątkiem bytowej.

Dolny odcinek rury spustowej podłącza się do rewizji będącej jej fragmentem lub wpustu podwórzowego (nazywanego również osadnikiem rynnowym) znajdującego się w ziemi. Oba elementy zatrzymują zanieczyszczenia i liście spływające z dachu. Do zakończenia rury spustowej lub wpustu podłączane są rury kanalizacyjne (rysunek).

Podłączenie takie wykonuje się zwykle na etapie budowy chodników. Jeśli wiąże się to z koniecznością częściowej ich rozbiórki, prace trzeba uzgodnić z właścicielem drogi, a zamiar prowadzenia robót zgłosić w starostwie.

Podłączenie do kanalizacji odbywa się na podstawie umowy zawartej z rejonowym zakładem kanalizacyjnym i wymaga sporządzenia projektu przyłącza. Jeśli oprócz ścieków bytowych do kanalizacji będzie również odprowadzana deszczówka, projekt przyłącza powinien obejmować też sposób jej odprowadzania. Muszą więc zostać zaprojektowane odpowiednie przekroje rur oraz osadniki zatrzymujące cięższe zanieczyszczenia (piasek i żwir) niesione przez wody opadowe. Wykonanie projektu najlepiej zlecić rejonowemu zakładowi kanalizacyjnemu.

Wód opadowych nie można odprowadzać do kanalizacji bytowej, z której ścieki kierowane są do oczyszczalni. Nadmiar wody zaburzałby proces oczyszczania ścieków, a podczas intensywnych opadów mógłby spowodować przeciążenie i awarię sieci.

Nie wolno też kierować deszczówki na teren sąsiedniej posesji - ani za pośrednictwem rur lub korytek odwodnienia liniowego, ani przez sztucznie ukształtowany spadek terenu w kierunku na zewnątrz działki. Zgodnie z kodeksem cywilnym poszkodowany sąsiad może wytoczyć sprawcy proces sądowy.

Woda z dachu spływa do kanału, oczka wodnego, stawu lub rzeki za pomocą rury połączonej ze spustową za pomocą wpustu podwórzowego. Jeżeli konieczne stanie się przeprowadzenie rury przez działkę sąsiada, oczywiście musimy uzyskać na to jego zgodę (rysunek).

Uwaga! Odprowadzenie wody do rowów melioracyjnych wymaga zgody ich zarządcy. Te cieki wodne podlegają wiejskim lub gminnym spółkom melioracyjnym albo wojewódzkiemu zarządowi melioracji. Zarządcy wydają warunki techniczne podłączenia i mogą zażądać projektu odwodnienia.

Jeśli wody z dachu nie można odprowadzić do kanalizacji lub rowów melioracyjnych, trzeba zagospodarować ją na działce. To, w jaki sposób to zrobimy, w dużym stopniu zależy odrodzaju gruntu i jego chłonności.

Szybkość wchłaniania wody przez grunt można sprawdzić, wylewając napełniony nią kubeł do dołka o możliwie małej powierzchni. Jeśli wsiąknie szybko (w ciągu około 20 minut), deszczówka równie szybko zostanie wchłonięta do gruntu.

Grunty przepuszczalne, na przykład piaszczyste. Na działkach, na których znajdują się takie grunty, kałuże po ulewnych deszczach praktycznie się nie utrzymują. Mimo to, wodę warto odprowadzić poza obręb domu. Można to zrobić:

- przedłużając rury spustowe; to najprostszy sposób odsunięcia wody od fundamentów i ścian domu. Rurę o długości około 3 m podłącza się bezpośrednio do kolanka kończącego rurę spustową i kieruje na niewielki skalniak lub do studzienki chłonnej.

Uwaga! Aby dodatkowa rura nie obciążała pionowych rur, musi być wsparta na podpórkach;

- kierując wodę do kształtek betonowych; układa się z nich korytko, którym woda deszczowa spływa do znajdującej się na jego zakończeniu studni chłonnej.

Grunty słaboprzepuszczalne, na przykład piaski gliniaste lub gliny piaszczyste. Wodę z rury spustowej skierować można do:

- studzienki retencyjnej za pomocą rury pełnej połączonej ze spustową wpustem podwórzowym. Nadmiar wody jest w niej magazynowany i rozprowadzany za pomocą drenażu rozsączającego do gruntu. Do studzienki woda kierowana jest rurą pełną połączoną z rurą spustową za pomocą wpustu podwórzowego;

- drenażu rozsączającego; pierwszy jej odcinek powinien być wykonany z rury pełnej, dalej układa się już perforowaną i buduje studnię chłonną. Długość rury perforowanej zależna jest od ilości odprowadzanej wody. Im większy dach, tym dłuższy powinien być element rozsączający.

Aby jednak rura nie zajmowała zbyt dużej powierzchni, można ją zwinąć i ułożyć w głębszym wykopie. Koniec rury powinien być skierowany w dół, aby nie przedostały się do niej drobne kamyki lub piasek. Powstałe w ten sposób zwoje warto przedzielić obsypką i całość obsypać żwirem. Tak ułożoną w dole rurę rozsączającą warto dodatkowo przykryć geowłókniną, która zabezpieczy przed przedostaniem się drobnych cząstek gruntu do warstwy chłonnej i nie dopuści do jej zatykania (rysunek);

- studni chłonnej, czyli zbiornika bez dna (najlepiej z perforowanymi ścianami), połączonej rurą pełną z rurą spustową za pomocą wpustu podwórzowego. Kopiąc studnię, trzeba przebić się do warstwy przepuszczalnej. Jeśli nie jest to możliwe, można wykonać głębszy i szerszy dół niż wymiary studni, a na jej dnie wykonać warstwę filtracyjną z drobnego żwiru, która zatrzyma większe zanieczyszczenia.

Studnię chłonną można wykonać z kręgów betonowych lub z rury z tworzywa sztucznego o średnicy 400 mm. Można także wykorzystać do tego celu starą studnię, jeśli dom został podłączony do wodociągu. Zasili ona wtedy warstwę wodonośną i będzie można z niej czerpać wodę do podlewania ogrodu (rysunek).

Studnię chłonną dobrze jest usytuować w równych odległościach od rur spustowych, z których będzie do niej odprowadzana woda. Można też zbudować osobne studnie do każdej z rur spustowych. Nie mogą jednak one znajdować się blisko studni z wodą pitną;

- skrzynek perforowanych lub tuneli rozsączających połączonych rurą pełną z rurą spustową za pomocą wpustu podwórzowego. Łączy się je modułowo i układa w wykopie wyłożonym geowłókniną. Są one w stanie przyjąć więcej wody niż rury drenażowe albo studnie chłonne.

Wodę z dachu kierujemy do odwodnienia punktowego lub liniowego. Stamtąd może być odprowadzona do kanalizacji, studni chłonnych lub rozsączana po działce. Pod każdą rurą spustową powinno znajdować się odwodnienie punktowe. Składa się ono z wpustu podwórzowego z koszem osadczym, na którym zatrzymują się zanieczyszczenia. Wpust z jednej strony połączony jest z rurą spustową, z drugiej zaś - z rurą odprowadzającą wodę.

Wodę można też skierować do odwodnienia liniowego, które jednocześnie uwolni od wody utwardzoną część działki. To system korytek, studzienek zbiorczych i przewodów odpływowych ułożonych pod utwardzoną powierzchnią - przed wjazdem do garażu lub wzdłuż ścieżek. Woda spływa do studzienki zabezpieczonej koszem, na którym zatrzymują się zanieczyszczenia. Zebraną wodę odprowadza się przez skrzynkę odpływową do kanalizacji lub studni chłonnej.

Wodę deszczową można też magazynować w zbiornikach, a później wykorzystać do podlewania ogrodu lub mycia samochodu.

Zbiorniki naziemne (np. beczki). Za pomocą zbieraka klapowego lub wirowego woda kierowana jest do zbiornika. W pierwszym, jeśli klapa jest otwarta, woda wypływa bezpośrednio do zbiornika. W drugim wykorzystywany jest wirowy spływ wody po zewnętrznych ścianach rury - do beczki jest ona doprowadzana wężem.

Ponieważ zbieraki rzadko wyposażane są w filtry, na rynnach warto zamontować siatki chroniące przed dostawaniem się do zbiornika liści i innych zanieczyszczeń. Można też zamontować zbieracz wody deszczowej z filtrem, który montuje się na rurze spustowej. Filtry są dostępne zarówno do rur z PVC jak i stalowych, miedzianych, cynkowych i ze stali nierdzewnej.

Zbiorniki podziemne. Zbiornik z polietylenu do przechowywania wody wystarczy wkopać w ziemię, a rurę spustową zakończyć wpustem podwórzowym i połączyć ze zbiornikiem. Do pobierania wody ze zbiornika wykorzystuje się pompę ogrodową samozasysającą z filtrem wyłapującym osady lub pompę zatapialną przystosowaną do wody zanieczyszczonej.

Zbiorniki otwarte - staw, oczko wodne. Woda powinna być do nich doprowadzana przez przelew, a nie bezpośrednio rurą, gdyż powodowałoby to mącenie wody w stawie, a nawet wypłukiwanie dna, gdyby strumień był bardzo silny.

Lustro wody w takim zbiorniku trzeba utrzymywać na odpowiednio niskim poziomie (z zachowaniem kilkunastocentymetrowej rezerwy), aby w czasie opadów woda w zbiorniku nie przelała się przez brzegi - co mogłoby zagrozić, na przykład, rybom żyjącym w stawie.

***

Zebraną z dachu wodę po przefiltrowaniu można również wykorzystać w toalecie - ale tylko po wykonaniu instalacji deszczowej, która działa niezależnie od wodociągowej. Woda, która jest zbierana do zbiornika znajdującego się w piwnicy lub zakopanego w ziemi, rozprowadzana jest za pomocą pomp do spłuczek sedesu lub bidetu.

Najlepiej jest zbierać wodę z dachów spadzistych pokrytych dachówką ceramiczną. Gorszej jakości deszczówka spłynie z dachów płaskich - może być zanieczyszczona mikroorganizmami, bo dłużej zalega na dachu. Nie powinno się zbierać wody z dachów krytych płytami cementowo--azbestowymi.