Służebność drogi koniecznej
Czy na właścicielu nieruchomości z ustanowioną służebnością gruntową ciążą jakieś obowiązki? Franciszek D.
W związku z obciążeniem działki służebnością drogi koniecznej, mam dwa pytania. Czy jako właściciel działki obciążonej mam obowiązek odśnieżania tego odcinka mojej drogi, którą użytkuje osoba korzystająca, czy też należy to do niej (mnie potrzebna jest jedynie połowa tej drogi)? Czy na tej drodze osoba, która korzysta ze służebności ma prawo parkowania pojazdów, czy tylko prawo przejazdu i przechodu?
Ustanowienie służebności gruntowej, zwanej służebnością drogi koniecznej, polega na wyznaczeniu przez właściciela obciążonej nieruchomości pasa, który będzie przeznaczony na dostęp do nieruchomości władnącej. Przy czym przez dostęp rozumieć należy możliwość dojścia, dojazdu lub - w warunkach wiejskich - przepędu zwierząt.
Za zgodą obu stron
Jeżeli służebność ustanowiono zgodnie, na mocy umowy zawartej przed notariuszem, wówczas strony same ustalają sobie warunki, czyli sposób przeprowadzenia drogi koniecznej, wysokość wynagrodzenia (zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego: "właścicielowi nieruchomości obciążonej przysługuje wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej, chociażby nie ponosił z tego tytułu żadnej szkody"), i inne konieczne kwestie - w tym porządkowe - oraz wskazanie, kto i w jakim zakresie będzie miał obowiązek utrzymywania drogi koniecznej w należytym stanie technicznym.
Decyzją sądu
Jeżeli między sąsiadami nie było zgody, wówczas służebność zostaje ustanowiona orzeczeniem sądu. Przy czym sąd ma obowiązek wyznaczyć tak drogę, aby w jak najmniejszym stopniu obciążała ona grunty, przez które ma przechodzić. Orzeczenie sądu będzie również rozstrzygać co do wysokości należnego wynagrodzenia.
Nie rozstrzyga ono jednak innych problemów, wynikających z codziennego użytkowania drogi. Pomocne w tym zakresie zasady oparte są na piśmiennictwie i orzecznictwie dotyczącym służebności.
Wynika z nich, iż właściciel nieruchomości władnącej musi wykonywać przysługującą mu służebność gruntową tak, aby niwelować uszczerbek i niedogodności właściciela nieruchomości obciążonej, a nie tylko według swej maksymalnej wygody. W sytuacji naruszenia powyższej zasady, czyli działań celowo utrudniających właścicielowi korzystanie z obciążonej nieruchomości, przysługuje mu roszczenie o zakazanie zachowań sprzecznych z zakresem służebności, a także roszczenie o jej zmianę lub w szczególnych sytuacjach nawet o zniesienie służebności.
Zasadą jest również obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności gruntowej przez właściciela nieruchomości władnącej. Będzie on zatem musiał ponosić koszty konserwacji, naprawy, obsługi drogi koniecznej, w tym także koszty sprzątania, administrowania, ochrony, oświetlenia itp. Oczywiście właściciel nieruchomości władnącej ma prawo wstępu na nieruchomość obciążoną w celu dokonywania konserwacji, napraw i remontów urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności; nie musi też pokrywać rachunków firmy usługowej, jeśli sam potrafi i chce odśnieżyć czy też posprzątać drogę.
Wymienione obowiązki spoczywają na właścicielu nieruchomości władnącej, gdyż to on jest osobą czerpiącą korzyści z tej służebności. Co więcej - obowiązek ten spoczywa na nim nawet wtedy, gdy urządzenia wykorzystywane są także do własnych potrzeb przez właściciela nieruchomości obciążonej.
Ustanowienie służebności gruntowej, zwanej służebnością drogi koniecznej, polega na wyznaczeniu przez właściciela obciążonej nieruchomości pasa, który będzie przeznaczony na dostęp do nieruchomości władnącej. Przy czym przez dostęp rozumieć należy możliwość dojścia, dojazdu lub - w warunkach wiejskich - przepędu zwierząt.
Za zgodą obu stron
Jeżeli służebność ustanowiono zgodnie, na mocy umowy zawartej przed notariuszem, wówczas strony same ustalają sobie warunki, czyli sposób przeprowadzenia drogi koniecznej, wysokość wynagrodzenia (zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego: "właścicielowi nieruchomości obciążonej przysługuje wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej, chociażby nie ponosił z tego tytułu żadnej szkody"), i inne konieczne kwestie - w tym porządkowe - oraz wskazanie, kto i w jakim zakresie będzie miał obowiązek utrzymywania drogi koniecznej w należytym stanie technicznym.
Decyzją sądu
Jeżeli między sąsiadami nie było zgody, wówczas służebność zostaje ustanowiona orzeczeniem sądu. Przy czym sąd ma obowiązek wyznaczyć tak drogę, aby w jak najmniejszym stopniu obciążała ona grunty, przez które ma przechodzić. Orzeczenie sądu będzie również rozstrzygać co do wysokości należnego wynagrodzenia.
Nie rozstrzyga ono jednak innych problemów, wynikających z codziennego użytkowania drogi. Pomocne w tym zakresie zasady oparte są na piśmiennictwie i orzecznictwie dotyczącym służebności.
Wynika z nich, iż właściciel nieruchomości władnącej musi wykonywać przysługującą mu służebność gruntową tak, aby niwelować uszczerbek i niedogodności właściciela nieruchomości obciążonej, a nie tylko według swej maksymalnej wygody. W sytuacji naruszenia powyższej zasady, czyli działań celowo utrudniających właścicielowi korzystanie z obciążonej nieruchomości, przysługuje mu roszczenie o zakazanie zachowań sprzecznych z zakresem służebności, a także roszczenie o jej zmianę lub w szczególnych sytuacjach nawet o zniesienie służebności.
Zasadą jest również obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności gruntowej przez właściciela nieruchomości władnącej. Będzie on zatem musiał ponosić koszty konserwacji, naprawy, obsługi drogi koniecznej, w tym także koszty sprzątania, administrowania, ochrony, oświetlenia itp. Oczywiście właściciel nieruchomości władnącej ma prawo wstępu na nieruchomość obciążoną w celu dokonywania konserwacji, napraw i remontów urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności; nie musi też pokrywać rachunków firmy usługowej, jeśli sam potrafi i chce odśnieżyć czy też posprzątać drogę.
Wymienione obowiązki spoczywają na właścicielu nieruchomości władnącej, gdyż to on jest osobą czerpiącą korzyści z tej służebności. Co więcej - obowiązek ten spoczywa na nim nawet wtedy, gdy urządzenia wykorzystywane są także do własnych potrzeb przez właściciela nieruchomości obciążonej.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16 poz. 93 z 1964 r. ze zmianami).
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>
Skomentuj:
Służebność drogi koniecznej