Suche tynki na różne podłoża

Suche tynki to płyty gipsowo-kartonowe lub gipsowo-włóknowe przyklejone do ścian gipsową zaprawą klejącą (często nazywaną klejem gipsowym) lub osadzone na ruszcie stalowym. Suche tynki przyspieszają roboty wykończeniowe w nowych domach, ale też znakomicie nadają się do wszelkich remontów i modernizacji.

Gdzie i kiedy je układać

Wszystkie produkty gipsowe - płyty, zaprawy klejące czy masy do spoinowania - można stosować wyłącznie wewnątrz pomieszczeń. Ze względu na wrażliwość materiałów gipsowych na wilgoć wykańczanie wnętrz suchymi tynkami powinno się rozpoczynać dopiero po ukończeniu następujących robót:

instalacje podtynkowe, przy czym puszki rozdzielcze i gniazdka elektryczne powinny być osadzone z uwzględnieniem grubości przyszłych tynków;

wszystkie mokre podkłady podłogowe;

tynki układane na mokro - na ścianach i sufitach (sufity z płyt wykonuje się dopiero po zamocowaniu płyt na ścianach).

Uwaga! Klejenie suchych tynków na zaprawę można stosować tylko na ścianach, nigdy na sufitach - do tego służą bowiem specjalne ruszty, które mocuje się do sufitów odpowiednimi łącznikami, dobranymi po konstrukcji stropu.

Ściany planowane do wykończenia płytami suchego tynku powinny być mocne i oczyszczone z warstw, które mogłyby osłabić przyczepność zaprawy klejącej. Dlatego trzeba je oczyścić, zwłaszcza z kurzu, brudu, olejów, tłuszczów, wosku i resztek powłok malarskich, a źle związane (wykruszające się lub osypujące) warstwy powierzchniowe należy uprzednio odkuć lub usunąć szczotką stalową.

Mocowanie na zaprawę - najważniejsze zasady

Przygotowania. Jeśli to możliwe, warto kupić płyty dłuższe niż wysokość pomieszczenia. Płyty składuje się w stosie na drewnianych listwach, płasko jedna na drugiej.

Na ścianach warto rozrysować układ płyt (nie trzeba będzie wtedy ich tak często docinać, a więc zmniejszą się straty materiału), a na podłodze - linię wyznaczającą lico płyt (dzięki czemu ujawnią się ewentualne wklęsłości lub wypukłości ścian; łatwiejsze też będzie kontrolowanie dociskania płyt podczas przyklejania). Linia lica płyt powinna być narysowana w odległości 2-3 cm od ściany (grubość płyty + grubość kleju).

Płyty nie należy nacinać przez całą jej grubość. Nacięcie powinno być jednak na tyle głębokie, by łatwo można było później płytę przełamać - po przełamaniu pozostaje tylko przeciąć do końca pęknięcie. Nowo powstałe krawędzie należy wyrównać nożem lub strugiem do obróbki płyt.

Rozplanowując układ płyt na ścianach, trzeba pamiętać, że każda płyta powinna być o 15 mm krótsza od wysokości ściany. W ten sposób uzyskuje się szczeliny - dolną 10 mm i górną 5 mm - potrzebne do odprowadzania wilgoci powstającej podczas wysychania zaprawy klejącej.

Między przyklejanymi płytami również należy zostawić szczeliny (spoiny) szerokości ok. 2 mm.

Gruntowanie powierzchni. Ściany, do których będą przyklejane płyty, należy zagruntować preparatem dobranym do chłonności podłoża, na przykład Atlas Uni Grunt (Atlas), Cekol DL-80 (Cedat), Rikombi Grund (Rigips).

Przygotowanie i nanoszenie zaprawy. Zaprawę klejącą przygotowuje się wsypując powoli suchą mieszankę do naczynia z odmierzoną ilością wody, a następnie mieszając ją intensywnie ręcznie lub mechanicznie aż do uzyskania jednorodnej masy bez grudek. Przygotowaną porcję zaprawy należy zużyć w ciągu 30 minut (tylko wolno wiążące są przydatne dłużej).

Zaprawę nanosi się na spodnią stronę płyty plackami średnicy 10 cm i grubości około 1,5 cm, w rozstawie 30-40 cm w pionie i w poziomie. Placki nie powinny być zbyt grube, bo wtedy zaprawa nie zwiąże w odpowiednim czasie i płyty będą opadać pod własnym ciężarem.

Przy krawędziach płyty placki powinny być trochę węższe, dłuższe i rozmieszczone gęściej. Wzdłuż ościeży i przy umywalkach zaprawę należy nakładać ciągłymi pasami.

Uwaga! Tam, gdzie manewrowanie płytami jest utrudnione (np. w wąskich korytarzach), placki zaprawy zamiast na płytę nakłada się bezpośrednio na ścianę. Przyklejanie płyt w ten sposób jest dopuszczalne także wówczas, gdy podłoże jest dość nierówne. Kiedy placki nakłada się bezpośrednio na ścianę, łatwiej dostosować ich grubość do miejscowych nierówności podłoża.

Przyklejanie płyt. Płyty gipsowo-kartonowe z ułożonymi plackami zaprawy przykłada się do ściany i lekko uderzając przez łatę młotkiem gumowym wyrównuje w pionie i w poziomie. Korygowanie ułożenia montowanych elementów nie powinno trwać dłużej niż 10-15 minut od nałożenia placków zaprawy (tym krócej, im wyższa jest temperatura i im większa chłonność podłoża).

Uwaga! Przyklejana płyta nie może się opierać bezpośrednio na podłodze, dlatego przy tynkowanej ścianie należy rozłożyć podkładki - małe drewniane kliny lub paski płyt.

Klejenie płyt na szczególne podłoża

Bardzo równe ściany. Jeśli ściany są starannie wymurowane, płyty można przykleić na cienką warstwę zaprawy, rozprowadzoną pacą zębatą (o wysokości zębów 8 mm) na ich spodniej powierzchni. Konsystencja zaprawy powinna być na tyle rzadka, aby można było łatwo docisnąć płyty do podłoża.

Ściany nierówne. Jeśli dla zniwelowania nierówności trzeba nałożyć placki zaprawy grubsze niż 1,5 cm, wówczas stosuje się warstwę dopełniającą, tzn. przykleja do podłoża pionowo i poziomo ułożone pasy płyty gipsowo-kartonowej o szerokości ok. 10 cm, w rozstawie co 60 cm. Po związaniu zaprawy klejącej układa się na tych pasach kolejne placki zaprawy (dbając, by pokrywały się one z plackami, którymi przyklejono wcześniej paski płyt) i przykłada płyty g-k.

Słaby tynk. Skoro suche tynki wymagają stabilnego i zagruntowanego podłoża, osypujący się ze ścian stary tynk najlepiej byłoby skuć w całości. Ponieważ jednak zaprawę gipsową nanosi się punktowo, można zastosować rozwiązanie uproszczone - skucie tynku ograniczyć tylko do tych fragmentów, na które będą nanoszone placki z zaprawy.

Mocowanie kołkami

Płyty na ruszcie. Rozwiązanie to stosuje się zazwyczaj wtedy, gdy ściany wymagają wygłuszenia wełną mineralną. Wtedy do podłogi i sufitu mocuje się najpierw profile poziome, odizolowane od konstrukcji taśmą z elastycznego materiału. Profile pionowe mocuje się do profili poziomych oraz do specjalnych uchwytów przymocowanych do ściany (oddzielonych od niej podkładką z taśmy elastycznej) i kolejne pola powstającego w ten sposób rusztu wypełnia wełną mineralną. Gdy cały ruszt jest gotowy, przytwierdza się płyty g-k.

Suche tynki w domach szkieletowych. To najpopularniejsze wykończenie ścian w takich budynkach - zarówno drewnianych, jak i tych ze szkieletem stalowym. Płyty mocuje się do łat drewnianych albo specjalnych profili stalowych mocowanych do słupów.

Roboty wykończeniowe

Spoinowanie połączeń. W tym celu stosuje się suchą masę szpachlową, którą miesza się z wodą, lub masę gotową do bezpośredniego użycia, którą wystarczy tylko przemieszać. Przygotowaną masę wciska się packą stalową poprzecznie do krawędzi płyty, tak aby szczelnie wypełniła spoiny. Jeśli suchy tynk układany jest na długich ścianach, co 10÷15 metrów trzeba wykonać spoiny dylatacyjne, wypełnione akrylową masą elastyczną.

Naniesioną masę szpachlową trzeba rozprowadzić szeroką szpachelką (szerszą od szpachlowanego wgłębienia) na całej długości łączenia i zatopić w niej taśmę zbrojącą, która zapobiegnie pękaniu połączeń. Tak wykonane złącze trzeba jeszcze raz zaszpachlować.

Wzmacnianie narożników. Zewnętrzne naroża, utworzone przez dwie stykające się pod kątem płyty g-k należy dodatkowo wzmocnić kątownikami. W tym celu co kilkanaście centymetrów nanosi się na naroże masę szpachlową i w niej zatapia perforowany narożnik aluminiowy. Podobnie jak taśmę zbrojącą, także wtopiony narożnik trzeba jeszcze raz zaszpachlować.

Szlifowanie masy gipsowej. Po wyschnięciu masy szpachlowej trzeba przeszlifować drobnoziarnistym papierem ściernym lub siateczką szlifierską te miejsca, w których jej użyto.

Wykańczanie powierzchni. Przed przystąpieniem do wykańczania ścian, trzeba usunąć pył powstały podczas szlifowania spoin i narożników. Najbardziej skutecznym sposobem jest zastosowanie odkurzacza ze specjalnym pochłaniaczem.

Suche tynki wykańcza się podobnie jak tradycyjne. Można je pomalować lub pokrywać tapetami, a także okleić płytkami ceramicznymi. Przedtem powierzchnie ścian należy starannie zagruntować specjalnym preparatem.

Dobre podłoża

Do przyklejania suchych tynków najlepsze są:

tynki cementowe,

tynki cementowo-wapienne,

tynki gipsowe,

beton,

surowe mury ceglane: z cegieł i z pustaków ceramicznych oraz z cegieł wapienno-piaskowych,

mury z bloczków z betonu komórkowego,

mury z elementów gipsowych.