Fundament tradycyjny - co powinniśmy o nim wiedzieć?

Budowa fundamentów

Każdy dom powinien mieć solidne fundamenty. Obecnie do wyboru mamy dwa rodzaje posadowienia: tradycyjny - ławy i ściany fundamentowe lub nowoczesny - płytę. Dobiera się je w zależności od warunków gruntowo-wodnych na działce. W Polsce jednak domy jednorodzinne zazwyczaj buduje się, wykorzystując tradycyjne technologie.

Dlatego najczęściej stosowane są ławy fundamentowe. Zanim zdecydujemy - ławy i ściany czy płyta - warto dowiedzieć się, czym się różnią te sposoby fundamentowania i który z nich lepiej sprawdzi się przy budowie naszego domu?

W projektach domów jednorodzinnych najczęściej podane są ławy i ściany fundamentowe. Nie warto ich zmieniać, jeśli na działce są korzystne warunki, a prace chcemy zlecić zaprzyjaźnionej firmie lub wykonać je we własnym zakresie.

Głębokość fundamentu - warunki na działce

Tradycyjne fundamenty można zastosować nawet w trudnych warunkach gruntowo-wodnych. Jednak najbardziej opłaca się wybrać ten sposób posadowienia, jeśli poziom wody gruntowej znajduje się nisko - przynajmniej 1 m poniżej spodu fundamentów, a grunt jest nośny i niespoisty (przepuszczalny), czyli piasek lub pospółka.

Zdecydowanie trudniej jest wykonać ten rodzaj posadowienia przy wysokim poziomie wody gruntowej - czasem zaledwie 30-50 cm poniżej poziomu terenu - i na podłożu spoistym(nieprzepuszczalne gliny, piaski gliniaste, gliny piaszczyste) lub z przepuszczalnymi przewarstwieniami ("żyłami"). Niestety, taki rodzaj gruntów występuje na przeważającym obszarze naszego kraju. Oznacza to konieczność stosowania dodatkowych izolacji przeciwwilgociowych przy budowie fundamentów i większe nakłady finansowe.

Bez skomplikowanego, a przez to znacznie droższego fundamentowania nie można również postawić domu na działce z gruntem nienośnym (na przykład torfem, namułami lub niezagęszczonymi nasypami). Jeśli zależy nam na lokalizacji, dobrym rozwiązaniem jest wymiana gruntu, czyli zastąpienie go różnoziarnistym piaskiem. Można to zrobić, jeśli słaby grunt zalega do głębokości 2-3 m. Jeżeli podłoże nośne znajduje się głębiej, potrzebny jest inny rodzaj fundamentów.

Wykonawca

Tradycyjny sposób posadowienia domu jest od dawna powszechnie stosowany, a więc dobrze znany. Poszczególne etapy nie są skomplikowane, a w związku z tym nie wymagają od wykonawców wyjątkowych kwalifikacji. Budowę tego rodzaju fundamentów można więc zlecić dowolnej firmie budowlanej, nawet takiej, która nie ma dużego doświadczenia. Wielu inwestorów decyduje się wręcz na samodzielną ich budowę, co pozwala zaoszczędzić na kosztach robocizny. Z tego powodu ławy i ściany fundamentowe długo jeszcze będą konkurować z płytą fundamentową.

Jak zrobić fundamenty?

Trudno porównać poszczególne etapy wykonania tradycyjnych fundamentów z płytą. Jest to wręcz niemożliwe, ze względu na różnice technologiczne i wykorzystane materiały. Jedno przy obu rodzajach fundamentowania jest takie samo: należy zadbać o zachowanie ciągłości ułożenia izolacji - przeciwwilgociowej i termicznej (bez mostków). Łatwiej jest o to przy wykonaniu płyty fundamentowej. Ławy i ściany wymagają czasem zastosowania specjalnych rozwiązań.

Standardowo tradycyjny fundament muruje się z bloczków betonowych na żelbetowych ławach fundamentowych, zabezpiecza masami asfaltowymi i ociepla warstwą styropianu. Na koniec całość zasypuje się piaskiem.

Fundamenty - materiały

Ławy wykonuje się zwykle jako monolityczne (wylewane).

• Do ich wykonania zwykle stosuje się beton klasy C16/20 i zbrojenie podłużne ze stalowych prętów żebrowanych o średnicy 12 mm oraz drutu do strzemion.
• Konieczne będzie też deskowanie, które jest formą dla betonu. Najczęściej robi się je z desek sosnowych o grubości 2,5-3,2 cm lub też płyt OSB-3 lub OSB-5 o grubości od 18 mm, płyt MFP grubości 18-21 mm bądź laminowanej sklejki szalunkowej.
• Ławy w gruntach gliniastych można również wykonać bez szalunków - bezpośrednio w wykopie. Wówczas będzie potrzebna folia hydroizolacyjna.

Ściany fundamentowe zwykle wznosi się z:

• bloczków betonowych,
• silikatowych,
• betonu komórkowego
• i pustaków zasypowych.

Muruje się je na zaprawę cementową. Aby na styku ścian fundamentowych i zewnętrznych nie było mostka termicznego, stosuje się specjalne bloczki izolacyjne.

Jeśli ściany mają być monolityczne - stosuje się beton C16/20, zbrojenie o średnicy 12 mm, drut do strzemion i szalunki powtarzalne. Fundamenty trzeba też zabezpieczyć izolacjami przeciwwilgociowymi i termicznymi.

Poziomą izolację przeciwwilgociową wykonuje się z papy lub folii hydroizolacyjnej, a izolację pionową - z mas asfaltowo-kauczukowych lub lepiku na zimno.

Do ocieplenia ścian fundamentowych potrzebne są materiały odporne na zawilgocenie, niepodatne na gnicie oraz pojawienie się pleśni.

Najczęściej do ocieplania fundamentów - podobnie jak do podłogi na gruncie - stosuje się twarde płyty styropianu (mocowane wodną emulsją asfaltowo-kauczukową), polistyren ekstrudowany lub keramzyt.

Fundamenty - porównanie kosztów

Przed wyborem rodzaju posadowienia budynku dobrze jest sprawdzić, jakie są koszty budowy fundamentów tradycyjnych, a ile może kosztować wykonanie płyty fundamentowej. Najlepiej dla tego samego projektu zamówić wycenę w firmie, która ma wykonać posadowienie domu. Aby porównanie było rzetelne, trzeba porównać koszty etapów do poziomu zero, z bardzo dobrą izolacją termiczną, wyprowadzonym kompletem przepustów i przejść instalacyjnych oraz warstwą chudego betonu.

Powszechnie uważa się, że tradycyjne posadowienie domu na ławach i ścianach fundamentowych jest tańsze niż na płycie. Jest to prawda, ale tylko wtedy, gdy porównujemy koszt wykonania ław oraz ścian fundamentowych z wydatkiem na płytę fundamentową pod całym budynkiem.

Koszty budowy fundamentów

Wyceniając prace trzeba wziąć pod uwagę nie tylko materiały - zbrojenie, mieszankę betonową, bloczki betonowe i izolacje, ale też sposób wykonania.

Będzie taniej, jeśli ławy betonowe będą wykonane bez zastosowania szalunku z desek. Wykop przygotowuje się wtedy dokładnie na szerokość ław i układa w nim grubą folię hydroizolacyjną. Folia nie tylko zabezpieczy mieszankę betonową przed wypływaniem z niej zaczynu cementowego, ale także ułatwi wiązanie betonu.
Przy wycenie tradycyjnych fundamentów często pomija się podłogę na gruncie. Porównując je z płytą trzeba pamiętać, że jest ona jednocześnie podłogą, na której trzeba jedynie ułożyć posadzkę. Po wykonaniu ław i ścian, trzeba więc jeszcze wykonać podsypkę z zagęszczonego piasku, betonową wylewkę oraz ich izolację termiczną i przeciwwilgociową.

W ostatecznym rozrachunku uwzględniając wszystkie prace ziemne (bez usunięcia ziemi roślinnej, które w obu wersjach kosztuje tyle samo), roboty betonowe (ewentualnie też murowe) oraz wykonanie izolacji przeciwwilgociowych i termicznych, to całkowite koszty przy obu wariantach fundamentowania okażą się bardzo podobne.

Warto także wziąć pod uwagę wielkość strat ciepła przez tradycyjne fundamenty i podłogę na gruncie. Jeśli nie będą dobrze ocieplone, większe będą wydatki na ogrzewanie domu.

Na koszt wykonania fundamentów ma wpływ wielkość domu i stopień skomplikowania jego bryły. Im większa kubatura budynku i długość ścian konstrukcyjnych, tym więcej trzeba będzie wydać na fundamenty.

Fundament - Ile kosztuje podłoga na gruncie?

Robi się ją po wykonaniu i zasypaniu fundamentów. Koszt warstw zależy od materiału użytego do ocieplenia podłogi. Niezależnie od wybranego sposobu ocieplenia podłogi na gruncie, konieczna jest izolacja przeciwwilgociowa z folii hydroizolacyjnej (3-4 zł/m2) oraz jastrych o grubości 5 cm. Cena jego wykonania wynosi 30-40 zł/m2. Do wykonania kolejnej warstwy - podsypki - potrzebny będzie piasek. Koszt jego zakupu, ułożenia wraz z robocizną i wypożyczeniem sprzętu to około 30 zł/m2 - zależności od regionu Polski (ceny netto).

Ocieplenie ze styropianu

Zwykle używa się do tego płyt oznaczonych jako "fundament", układanych na podsypce w dwóch lub trzech warstwach o łącznej grubości 15 cm. Trzeba za nie zapłacić około 25 zł/m2. Bardziej korzystna będzie opcja z grubszą warstwą styropianu, nawet 50 cm. Zapłacimy za niego więcej, ale możemy zrezygnować z piasku. W sumie będzie to około 55 zł/m2. Na styropianie trzeba jeszcze ułożyć podkład o grubości 5-7 cm wykonany z betonu klasy C12/15. Mieszanka z dowozem i układaniem to wydatek rzędu 25 zł/m2 - zależności od regionu Polski (ceny netto).

Ocieplenie z keramzytu

Zamiast styropianu można wybrać keramzyt. Ma on nieco gorsze właściwości izolacyjne niż styropian, więc potrzebna jest warstwa 40-50 cm. Jej wykonanie będzie nas kosztowało około 135 zł/m2. Od tej kwoty możemy za to odjąć wartość podsypki piaskowej i podkładu betonowego (wystarczy zaczyn cementowy). Potrzebna będzie tylko geowłóknina (2,5-3,5 zł/m2), którą rozkłada się w wykopie. Ostatecznie za ocieplenie keramzytem zapłacimy około 85 zł/m2. - zależności od regionu Polski (ceny netto).

Fundamenty - Opinie inwestorów

Budowa domu - zarówno murowanego, jak i drewnianego - dla każdego inwestora jest sporym wyzwaniem. Najpierw trzeba zdecydować, na jakich postawić go fundamentach, i kto będzie je wykonywał. Błędnych decyzji raczej nie da się uniknąć. Zawsze będzie coś, co można było zrobić lepiej, staranniej lub inaczej. Z pewnością łatwiej będzie, jeśli skorzystamy z rad tych, którzy już mieszkają we własnych czterech kątach.

Doświadczenia właściciela - Andrzej T., okolice Mroczy

Mój dom nie jest duży i według dokumentacji wystarczyło postawić go na płytkim fundamencie bezpośrednim. Brzmi bardzo poważnie, ale w rzeczywistości jest to prosta konstrukcja. Taki fundament składa się ze ścian fundamentowych posadowionych na ławach ze zbrojonego betonu. W przypadku mojego domu sięga on 1,2 w głąb ziemi. Trochę głębiej niż naprawdę było trzeba, ale jestem człowiekiem, który nie wyznaje zasady minimalizmu. Wolę zrobić więcej niż zbyt mało.

Fundament zdecydowałem się wykonać we własnym zakresie (wspólnie z bratem i szwagrem). Najwięcej problemów mieliśmy z wypoziomowaniem wykopu. Potem wylana została warstwa chudego betonu. Musi być on dosyć rzadki, aby częściowo wsiąkł w grunt. Ta warstwa to zabezpieczenie dna wykopu. Dzięki niej właściwy beton nie miesza się z ziemią. Po stwardnieniu "chudziaka" (około 24 godziny) wykonaliśmy deskowanie oraz zbrojenie, a następnie wylana została warstwa betonu towarowego zamówionego w wytwórni. Najbardziej uciążliwa była pielęgnacja betonu, czyli przede wszystkim polewanie go wodą w odpowiednich przedziałach czasu. Należy to robić przez kilka dni, a zatem trzeba się trochę napracować. Potem ławy zostały przesmarowane lepikiem asfaltowym. Po odczekaniu odpowiedniego czasu (wiązanie betonu) na ławach można murować ściany fundamentowe z bloczków betonowych na zaprawę cementową lub wykonać ściany monolityczne. To drugie rozwiązanie jest droższe, ale fundament z całą pewnością powstaje szybciej. Poza tym ścianę można wzmocnić dodatkowym zbrojeniem. Dlatego też zdecydowałem się na wykonanie ściany fundamentowej monolitycznej. Jednak trzeba pamiętać, że samodzielne sporządzenie deskowania jest pracochłonne i dosyć kosztowne. Gdybym dzisiaj miał przed sobą podobną perspektywę, to zdecydowałbym się ma wynajęcie firmy, która wykonałaby szalunek wielokrotnego użytku. Po pierwsze, trwa to zdecydowanie krócej niż zbijanie szalunku z desek. Nam zajęło to kilka dni. Po drugie, ściany fundamentowe wykonane w szalunku systemowym są niemal idealnie równe.

Doświadczenia właściciela - Marta T., okolice Płocka

Budujemy niewielki dom o powierzchni 108 m2, piętrowy z poddaszem użytkowym. Można powiedzieć, że jesteśmy szczęściarzami. Nie dość, że udało nam się znaleźć projekt gotowy, który spełniał wszystkie nasze oczekiwania, to jeszcze na naszej działce są korzystne warunki - piasek i niski poziom wód gruntowych. Nie zastanawialiśmy się więc nad innym rodzajem fundamentów niż te zaplanowane w projekcie, czyli tradycyjne ławy i ściany murowane z bloczków. Zatrudniliśmy kierownika budowy i znaleźliśmy lokalnego wykonawcę, który zadbał o wszystkie materiały i formalności. Właściwie jedynym naszym zmartwieniem był termin rozpoczęcia prac. Chcemy wybudować dom w jednym sezonie, więc zależało nam na tym, aby jak najszybciej ruszyć z budową. Tymczasem wykonanie fundamentów przesuwało się z powodu pogody. Choć wykop pod ławy fundamentowe, szalunki z desek i zbrojenie udało się przygotować już w lutym, to z wylaniem betonu musieliśmy czekać na dodatnią temperaturę. Później prace przyspieszyły. Już po tygodniu od wylania ław wymurowane zostały ściany fundamentowe z bloczków betonowych. Czeka nas jeszcze wykonanie podłogi na gruncie.
Marta T., okolice Płocka

Zapisz