Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Ochrona fundamentów

Opracowanie Monika Karda

Izolacja fundamentów, zarówno przeciwwodna, jak i termoizolacyjna, jest jednym z najważniejszych elementów budowy domu jednorodzinnego. Wybór odpowiednich materiałów oraz ich zgodność z normami i przepisami zapewnia trwałość budynku, komfort cieplny oraz oszczędność energii.

Ochrona fundamentów
Izolacja fundamentów jest głównym elementem budowy domu jednorodzinnego. Wpływa zarówno na trwałość konstrukcji, jak i na komfort termiczny oraz efektywność energetyczną budynku. Odpowiednio wykonana chroni fundamenty przed wpływem wilgoci i zmianami temperatury, co zapobiega ich niszczeniu i zmniejsza straty ciepła.
Fot.: BOTAMENT

Rodzaje izolacji fundamentów

Izolacja fundamentów obejmuje dwa podstawowe rodzaje: izolację przeciwwodną oraz termoizolację.

Izolacja przeciwwodna (hydroizolacja) to warstwa ochronna, która zapobiega przedostawaniu się wilgoci do fundamentów. Wyróżnia się trzy główne typy:

  • Lekka izolacja przeciwwodna: przeznaczona dla budynków niepodpiwniczonych, gdzie fundamenty są rzadko narażone na działanie wód gruntowych.
  • Średnia izolacja przeciwwodna: stosowana, gdy woda gruntowa może okresowo kontaktować się z fundamentami.
  • Ciężka izolacja przeciwwodna: zalecana na terenach podmokłych, gdzie fundamenty mają stały kontakt z wodą gruntową. Do wykonania używa się membran lub specjalnych mas bitumicznych.

Termoizolacja fundamentów minimalizuje straty ciepła, poprawiając efektywność energetyczną budynku. Najczęściej stosowane materiały to:

  • Styropian XPS: o niskiej nasiąkliwości i wysokiej wytrzymałości na nacisk, idealny do fundamentów.
  • Płyty PIR: doskonałe właściwości izolacyjne, choć droższe.
  • Pianka poliuretanowa (PUR): natryskowa, idealna do trudno dostępnych miejsc.
  • Wełna mineralna: rzadziej stosowana ze względu na nasiąkliwość, ale z dobrymi właściwościami termoizolacyjnymi i paroprzepuszczalnymi.
Hydroizolację stanowi izolacja pozioma pod ścianami nadziemia (izolacja na płycie lub na ścianach fundamentowych) oraz na ławach, a także pionowa (na ścianach fundamentowych)
Hydroizolację stanowi izolacja pozioma pod ścianami nadziemia (izolacja na płycie lub na ścianach fundamentowych) oraz na ławach, a także pionowa (na ścianach fundamentowych)
Fot.: ZCB OWCZARY

 Wymagania techniczne dla izolacji fundamentów

Zgodnie z polskimi przepisami budowlanymi i normami, fundamenty muszą być izolowane w sposób spełniający wymagania dotyczące ochrony cieplnej i oszczędności energii. W budownictwie jednorodzinnym odpowiednia izolacja fundamentów ma kluczowe znaczenie dla efektywności energetycznej budynku i minimalizacji strat ciepła.

W polskim klimacie projektowanie izolacji fundamentów musi uwzględniać normy określające odporność na wilgoć i obciążenia termiczne. Podstawowe wymagania techniczne to:

  • Ochrona przed zawilgoceniem: Fundamenty muszą być skutecznie zabezpieczone przed wilgocią z gruntu, co zapobiega ich degradacji.
  • Odporność na obciążenia mechaniczne: Materiały izolacyjne powinny być wytrzymałe na nacisk ziemi oraz odporne na zmienne warunki atmosferyczne.
  • Grubość izolacji termoizolacyjnej: Warstwa izolacyjna musi mieć odpowiednią grubość, by spełniać wymagania współczynnika przenikania ciepła U ≤ 0,20 W/(m²K) dla budynków energooszczędnych. W domach pasywnych wymagania są jeszcze niższy. 
Hydroizolacja fundamentów to jeden z najważniejszych zabiegów pozwalających na przeciwdziałanie skutkom nadmiernej wilgoci, która może zgromadzić się w budynku
Hydroizolacja fundamentów to jeden z najważniejszych zabiegów pozwalających na przeciwdziałanie skutkom nadmiernej wilgoci, która może zgromadzić się w budynku
Fot. Shutterstock

Korzyści z odpowiedniej izolacji fundamentów

Dobrze zaprojektowana i wykonana izolacja fundamentów przynosi wiele korzyści. Należą do nich m.in.:

  • zmniejszenie strat ciepła – co wpływa na obniżenie kosztów ogrzewania;
  • ochrona przed wilgocią – wydłuża żywotność fundamentów i zabezpiecza przed rozwojem pleśni i grzybów w domu;
  • poprawa efektywności energetycznej – co jest istotne zarówno dla kosztów użytkowania domu, jak i ochrony środowiska;
  • komfort cieplny wewnątrz budynku – odpowiednia izolacja zmniejsza ryzyko wychładzania podłóg w parterowej części domu.
Korzyści z izolacji fundamentów
Korzyści z izolacji fundamentów
Fot.: ULTRAMENT

Termomodernizacja 

Ściany i płyty fundamentowe oraz podłogi na gruncie powinny być odpowiednio ocieplane, aby zapewnić właściwą efektywność energetyczną budynku. Podczas długotrwałych mrozów grunt zachowuje temperaturę dodatnią tylko poniżej strefy przemarzania, czyli głębiej niż 1 m pod powierzchnią gruntu. Jeżeli fundamenty nie są ocieplone, ciepło z wnętrza budynku ucieka wzdłuż konstrukcji ścian, a następnie przez mur fundamentowy do gruntu. Ocieplenie fundamentu połączone z ociepleniem ścian przeciwdziała tej utracie ciepła.

W przypadku domów z dwuwarstwowymi ścianami naziemnymi najlepsze rezultaty osiąga się, układając izolację po zewnętrznej stronie muru fundamentowego. Zimą temperatura w głębszych warstwach gruntu jest nieco wyższa niż na powierzchni, więc teoretycznie warstwa ocieplenia mogłaby być cieńsza w dolnej części fundamentu. W praktyce jednak ścianę fundamentową ociepla się warstwą o jednolitej grubości, układając ją na całej wysokości fundamentu, a izolację opiera się o górę ławy.

Jeżeli dom jest niepodpiwniczony, a parter znajduje się powyżej poziomu gruntu, głębokość, do jakiej układamy ocieplenie, może być mniejsza, ale powinna wynosić przynajmniej 50 cm. W zależności od materiału, izolację cieplną układa się po wykonaniu pionowej izolacji przeciwwilgociowej lub przeciwwodnej muru fundamentowego, albo mocuje się ją bezpośrednio do muru i osłania hydroizolacją.

W przypadku ścian wznoszonych w technologii trójwarstwowej, ocieplenie fundamentu łączy się z ociepleniem samej ściany. Jest to najkorzystniejsze rozwiązanie, gdyż szeroki fundament, na którym opiera się ściana trójwarstwowa, ociepla się od zewnątrz i wyprowadza izolację ponad styk podłogi parteru z murem, tak aby warstwa ocieplenia nachodziła na część osłonową ściany.

Wbudowanie specjalnych bloczków termoizolacyjnych na szczycie ścian fundamentowych zapewnia ciągłość izolacji termicznej budynku w miejscach, gdzie poprowadzenie i połączenie konwencjonalnej warstwy ocieplenia (np. płyt styropianowych) nie jest możliwe
Wbudowanie specjalnych bloczków termoizolacyjnych na szczycie ścian fundamentowych zapewnia ciągłość izolacji termicznej budynku w miejscach, gdzie poprowadzenie i połączenie konwencjonalnej warstwy ocieplenia (np. płyt styropianowych) nie jest możliwe
Fot.: STAHLTON

Materiały do termoizolacji fundamentów

Do ocieplania ścian fundamentowych należy stosować materiały nienasiąkliwe, odporne na uszkodzenia mechaniczne, gnicie oraz rozwój pleśni. Wśród najczęściej wykorzystywanych materiałów do termoizolacji fundamentów znajdują się styropian EPS – polistyren ekspandowany w odmianie perymetrycznej oraz płyty z polistyrenu ekstrudowanego XPS. Wybór materiału uzależniony jest od warunków hydrogeologicznych, w jakich będzie pracować dana izolacja.

W przypadku, gdy poziom wód gruntowych jest poniżej poziomu izolacji lub jeśli przewidziane jest zastosowanie drenażu opaskowego, dopuszcza się zastosowanie płyt styropianowych. Wysoki poziom wód gruntowych i ryzyko wystąpienia parcia hydrostatycznego wymaga zastosowania bardziej wytrzymałych i niemal nienasiąkliwych płyt XPS. Styropian EPS jest tańszą opcją, a jego właściwości cieplne są również satysfakcjonujące – współczynnik λ wynosi od 0,030 do 0,040 W/(mK). Jeśli zależy nam na cieńszej warstwie, odporności na zawilgocenie i uszkodzenia, lepszym wyborem będą płyty XPS.

W przypadku podłogi na gruncie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, współczynnik U nie powinien przekraczać 0,30 W/(m²K). Przy dostępnych materiałach izolacyjnych (współczynniki przewodzenia λ wahają się od 0,03 do 0,04 W/(mK)), wystarczy 10 cm warstwy izolacji termicznej. Jednak w praktyce warto zdecydować się na grubszą warstwę, ponieważ później nie będzie można jej zwiększyć. Optymalna grubość izolacji to ponad 10 cm dla materiałów o λ = 0,30 W/(mK), a obecnie standardem jest układanie warstwy o grubości 15 cm, a czasem nawet 20 cm.

Do ocieplenia podłogi na gruncie najlepiej używać styropianu typu dach/podłoga, polistyrenu ekstrudowanego (choć ze względu na wyższą cenę stosuje się go rzadziej) lub keramzytu. Izolację najlepiej układać od strony zimniejszej, pod warstwą izolacji przeciwwilgociowej. Dla piwnic, stropów i podłóg polecany jest styropian z grupy dach/podłoga, który oprócz parametrów termicznych zapewnia także odpowiednią odporność na naprężenia ściskające.

Izolacja strefy cokołowej

Strefę cokołu powinno się izolować materiałami elastycznymi oraz cechującymi się zdolnością do przepuszczania pary wodnej. Najlepiej do tego celu nadają się elastyczne szlamy uszczelniające. Zastosowanie szlamu jest zalecane zwłaszcza wtedy, gdy cokół ma być obłożony płytkami bądź otynkowany (na bitumie nie uda się położyć tynku ani płytek). Ponieważ izolacja cokołu musi być szczelnie połączona z izolacją pionową fundamentów, sposób postępowania zależy od tego, czym będą zaizolowane podziemne ściany budynku.

Izolacja strefy cokołowej
Izolacja strefy cokołowej
Fot.: SHUTTERSTOCK.COM

Hydroizolacja

Między ławami a ścianami fundamentowymi lub piwnicznymi wykonywana jest hydroizolacja pozioma. Powtarza się ją także wzdłuż linii połączenia tych ścian ze ścianami parteru. Ma chronić ściany domu przed wodą, która już wniknęła do fundamentów i migruje w górę na zasadzie podciągania kapilarnego. Pionowe płaszczyzny ścian fundamentowych oraz piwnicznych również zabezpiecza się przez wykonanie hydroizolacji pionowej. Jej zadaniem jest powstrzymanie wilgoci, wody opadowej i gruntowej przed wniknięciem w ścianę, a następnie jej podciąganiem kapilarnym. Izolacja pionowa wykonywana jest z obu stron lub tylko od strony zewnętrznej.
Izolacja może mieć różny stopień szczelności, który wynika z poziomu zagrożenia wodą gruntową. Zazwyczaj wystarczy izolacja lekka (przeciwwilgociowa). Wykonuje się ją wówczas, gdy poziom wód gruntowych jest niski, a dom stoi na gruncie przepuszczalnym. Jeśli blisko pod poziomem gruntu znajduje się woda lub jej lustro może się okresowo podnosić, zamiast izolacji lekkiej trzeba zrobić izolację przeciwwodną: średnią lub ciężką, jeżeli grunt jest bardzo spoisty i nieprzepuszczalny.

Materiały do hydroizolacji

Pionowe izolacje ścian piwnic i fundamentów najczęściej wykonuje się z mas bitumicznych. Niektóre, dzięki swoim właściwościom klejącym, służą też do mocowania papy. Na rynku znajdziemy:

  • roztwory asfaltowe – służą głównie do gruntowania podłoża przed nałożeniem właściwej masy izolacyjnej. Stosuje się je też do wykonywania samodzielnych powłok izolacyjnych – przeciwwilgociowych (typu lekkiego) oraz do klejenia papy;
  • emulsje asfaltowe – przeznaczone są do gruntowania podłoży pod inne hydroizolacje lub do wykonywania izolacji typu lekkiego. Mogą być użyte do przyklejania styropianu;
  • masy asfaltowo-żywiczne – nadają się do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych, a po nałożeniu wielu warstw także do cięższych izolacji przeciwwodnych;
  • masy asfaltowo-kauczukowe – wyróżnia je wysoka elastyczność i odporność na agresywne chemicznie substancje mogące znajdować się w gruncie;
  • masy asfaltowo-polimerowe (KMB) – to gotowe do użytku masy jedno- lub dwuskładnikowe do izolacji poziomych i pionowych. Masy takie często zbrojone są też mikrowłóknami;
  • lepiki asfaltowe – można je stosować jako samodzielną izolację przeciwwilgociową.

Do dyspozycji mamy także masy z tworzyw sztucznych – płynne folie polimerowe, masy oraz masy epoksydowe oraz masy mineralne, które nazywa się szlamami lub mikrozaprawami. Można ich używać do wykonywania pionowych izolacji przeciwwilgociowych i przeciwwodnych. Oferowane są szlamy elastyczne (MDS) i twarde.

Podłogi na gruncie, podłogi piwnic i płaszczyzny żelbetowych płyt fundamentowych przeważnie zabezpiecza się papą, folią lub membraną EPDM. Można też sięgnąć po produkt nazywany uszczelniającą zaprawą krystalizującą.

Do hydroizolacji fundamentów wykorzystuje się różnorodne materiały w zależności od specyfiki budynku i warunków terenowych, np. masy bitumiczne, papy lub folie, membrany z syntetycznego kauczuku, beton wodoodporny oraz betonit
Do hydroizolacji fundamentów wykorzystuje się różnorodne materiały w zależności od specyfiki budynku i warunków terenowych, np. masy bitumiczne, papy lub folie, membrany z syntetycznego kauczuku, beton wodoodporny oraz betonit
Fot. Shutterstock

Folia kubełkowa

Jako produkt ochronny często wybierana jest gruba folia kubełkowa, wytwarzana z polietylenu o dużej gęstości (PE-HD). Jest ona na tyle twarda, że nie zdołają jej przebić korzenie rosnących w pobliżu drzew ani kamienie dostające się do wykopu podczas jego zasypywania. Nie należy jej jednak stosować, gdy hydroizolacja jest z masy KMB (przetłoczenia dopchnięte przez grunt mogą ją zniszczyć). Folię kubełkową układa się pionowymi pasami. Do ściany mocowana jest mechanicznie wkrętami ze specjalnymi uszczelkami. Jej krawędź górną zwykle ochrania się listwą startową, a styki pionowe łączy się na zatrzask, na uszczelkę butylową lub na taśmę obustronnie klejącą.

 

W przypadku folii najczęściej wybierane są:

  • folie polietylenowe PE – są stosowane głównie do izolacji poziomych płyt fundamentowych i podłóg na gruncie. W odmianie droższej i mocniejszej (HDPE) polecane są też do hydroizolacji pionowych oraz do poziomej izolacji tarasów, balkonów, podłóg na gruncie, płyt, ław i ścian fundamentowych.
  • membrany LDPE – to bardzo mocne, trudne do przebicia i elastyczne folie polietylenowe o budowie wielowarstwowej i zbrojonej. Membrany LDPE stosowane są głównie do wykonywania pionowych izolacji przeciwwodnych ścian fundamentowych i piwnicznych. Układa się z nich także izolację podłóg na gruncie lub płyt fundamentowych oraz izolację dachów płaskich.
  • folie z PVC – używane są do izolacji poziomej na ławach fundamentowych i na szczycie ścian fundamentowych, która zapobiega podciąganiu kapilarnemu wody. Folii z polichlorku winylu nie łączy się z podłożem, lecz wciska w warstwę zaprawy murarskiej. Powierzchnia takiej folii ma płytkie wytłoczenia – aby utrudnić ślizganie się po świeżej zaprawie. Folie o większej szerokości mogą być też używane do zabezpieczania przeciwwilgociowego podłóg na gruncie lub płyt fundamentowych.
W przypadku płyty fundamentowej na obwodzie przyszłego budynku układa się pionową opaskę z płyt lub kształtek ociepleniowych, stanowiącą najpierw szalunek, a później termoizolację krawędzi płyt, na wyrównanym i utwardzonym podłożu umieszcza się też ocieplenie
W przypadku płyty fundamentowej na obwodzie przyszłego budynku układa się pionową opaskę z płyt lub kształtek ociepleniowych, stanowiącą najpierw szalunek, a później termoizolację krawędzi płyt, na wyrównanym i utwardzonym podłożu umieszcza się też ocieplenie
Fot.: LEGALETT

Izolacja płyty fundamentowej

Alternatywą dla tradycyjnych fundamentów jest płyta. Dzięki jej wykonaniu znacznie łatwiej jest odizolować termicznie dom od gruntu. Płyta fundamentowa jest jedyną konstrukcją, która w najbardziej kompleksowy sposób ogranicza do minimum mostki termiczne w obrębie fundamentów. Nie trzeba tutaj budować podłogi na gruncie – jak przy zwykłych fundamentach.

Ocieplenie. Jeśli chodzi o przepisy, płyty fundamentowe obowiązuje współczynnik U taki sam jak dla podłogi na gruncie, czyli U= 0,30 W/(m²K). Do wykonania płyty fundamentowej potrzebny jest szalunek tracony z twardego styropianu dach/podłoga lub polistyrenu ekstrudowanego, który jednocześnie jest izolacją termiczną. Z reguły stosuje się dwie warstwy układane naprzemiennie, każda o grubości 10-15 cm. To właśnie dzięki niemu płyta jest zabezpieczona z każdej strony przed ucieczką ciepła. Współczynnik izolacyjności takiego ocieplenia wynosi 0,15 W/(m²K). Zaplanowane przez firmy wykonawcze układy warstw umożliwiają wykonanie płyty fundamentowej o izolacyjności U = 0,084 W/(m²K).

Hydroizolacja. W przypadku płyty hydroizolację układa się najczęściej na ociepleniu, czasem także pod nim. Stosuje się tu grube folie polietylenowe (dwie-trzy warstwy) lub membrany EPDM (jedną warstwę).

    Więcej o:

Skomentuj:

Ochrona fundamentów