Raport o budowie domu murowanego - część 2: ciepłe ściany zewnętrzne

To, w jakiej technologii i z jakiego materiału będą ściany  naszego domu, jest zapisane w projekcie. Dlatego już na samym początku planowania budowy, zanim wybierzemy konkretny projekt gotowy lub zamówimy projekt indywidualny, musimy zdecydować o tym, jaki materiał nam najbardziej odpowiada. Wybór nie zależy tylko od wad i zalet technologii, ale także od zasobności naszego portfela, czasu, który możemy poświęcić na budowę, a także od tego, czy będziemy budować sami, czy też zatrudnimy do tego ekipę.

Najczęściej przy podejmowaniu decyzji kierujemy się kosztami. Tu jednak możemy wpaść w pułapkę. W ogólnych kosztach budowy domu wydatki na materiały na ściany wcale nie są tak istotne. Różnice w cenie bloczków i pustaków są niewielkie. Kosztowniejsze jest wykończenie wzniesionych z nich ścian.  Jeśli już chcemy realnie ocenić koszty różnych materiałów do wzniesienia ścian zewnętrznych domu, najlepiej porównywać ściany o takiej samej grubości i podobnych parametrach cieplnych.

Decyzję dotyczącą materiału na ściany rozsądniej jest podejmować pod kątem korzyści, jakie przyniesie zastosowanie konkretnego rozwiązania. Liczy się tu szybkość i precyzja wznoszenia.

Ściany bez ocieplenia

To jedna warstwa muru bez ocieplenia. Jedną z najważniejszych zalet tych ścian jest krótki czas budowy. Wynika to z faktu, że po wymurowaniu ścianę wystarczy otynkować. Szacuje się, że czas budowy ścian jednowarstwowych (z tynkiem zewnętrznym) jest nawet 3 razy krótszy niż ścian z ociepleniem.

Rozwiązanie to ogranicza także ryzyko mniejszej dokładności murowania i popełnienia błędów wykonawczych. Wymaga jednak od ekipy bardzo dużej staranności i znajomości wybranego systemu.

Ściany z ociepleniem

Ich wznoszenie trwa dłużej. Najpierw muruje się warstwę nośną, a później ociepla i wykańcza. Ważne jest to, by nie oszczędzać na ich izolacji termicznej. Aby spełnić te warunki, jego warstwa powinna wynosić co najmniej 12-15 cm. Warto jednak zastosować więcej - nawet 20 cm. Wydatek związany z pogrubieniem ocieplenia jest bardzo mały w stosunku do kosztów całego przedsięwzięcia; cena robocizny i wykończenia pozostaje bowiem taka sama.  Przy układaniu jeszcze grubszej warstwy ocieplenia (np. w domach energooszczędnych) trzeba inaczej montować okna - wsunąć je na specjalnych uchwytach w warstwę ocieplenia.

Ściany z ociepleniem - dwuwarstwowe

To obecnie najpopularniejsza konstrukcja - mur i ocieplenie. Technologię ich budowy zna każda ekipa, a materiały są ogólnie dostępne i w przystępnej cenie.

Ściany z ociepleniem - trójwarstwowe

To najdroższy i najbardziej procochłonny rodzaj ścian. To układ dwóch warstw muru: wewnętrznego i zewnętrznego, między którymi znajduje się izolacja termiczna.

Materiały na ściany

W ścianach jednowarstwowych za wytrzymałość i izolacyjność termiczną odpowiada mur. Dlatego wznosi się go tylko z tych materiałów, które jednocześnie są mocne i ciepłe. Aby nie było w nich mostków termicznych, czyli miejsc słabszych pod względem ciepłochronności, stosuje się elementy systemowe - prefabrykowane nadproża, elementy docieplenia wieńca stropowego i kształtki do wykonania nadproży i słupów.

W ścianach z ociepleniem każda z warstw ma inne zadanie: nośna - przenosi obciążenia, ocieplenie - decyduje o tym, jak bardzo ściana będzie ciepła (o skuteczności m.in. decyduje staranność, z jaką się ją ułoży). W ścianach trójwarstwowych dodatkowo warstwa osłonowa pełni funkcję dekoracyjną. Trzeba ją jednak połączyć z warstwą nośną kotwami ze stali nierdzewnej.

Do murowania

Bez ocieplenia. Ściany te buduje się z materiałów o najlepszej izolacyjności cieplnej - bloczków z betonu komórkowego, pustaków z ceramiki poryzowanej i bloczków keramzytobetonowych.

FOT.: ROBEN/GRUPA PREFABET/CERPOL KOZŁOWICE

Z ociepleniem.  Warstwę nośną tych ścian można wymurować z dowolnego materiału. Warto wybrać taki, który ma dużą zdolność do akumulacji ciepła, np. silikaty.

Jak zbudować mury

Precyzyjne elementy murowe - bloczki z betonu komórkowego i szlifowane pustaki z ceramiki poryzowanej - łączy się na cienką spoinę (1-3 mm). Jest to o wiele prostszy sposób niż murowanie na zaprawę tradycyjną. W taki sposób zawsze stawia się ściany jednowarstwowe. Do murowania bloczków z betonu komórkowego stosuje się zaprawy klejowe. Szlifowane pustaki z ceramiki poryzowanej łączy się na sucho - na zaprawę z puszki za pomocą pistoletu.

Bloczki z betonu komórkowego łączy się między sobą zaprawą klejową, którą nanosi się cienką warstwą/Fot.: H+H

Ściany dwuwarstwowe można murować na "zimną" zaprawę cementowo-wapienną o grubości 8-15 mm.

Do ocieplenia

Izolacja termiczna jest szczególnie ważna w ścianach dwuwarstwowych. Wykonuje się ją  ze styropianu lub z wełny mineralnej. Decydując się na konkretny produkt, warto zwrócić uwagę na współczynnik przewodzenia ciepła lambda. Im będzie on niższy (lepszy), tym cieńszą warstwę izolacji będziemy mogli ułożyć lub lepiej ocieplić dom.

Jak ułożyć ocieplenie

Płyty izolacji termicznej przykleja się do ściany, zachowując układ mijankowy. Wówczas spoiny pionowe pierwszej warstwy nie będą pokrywać się z tymi z warstwy nad nią.

Fot.: Termo Organika

Najważniejsze jest przy tym połączenie klejowe. Na płyty ze styropianu i wełny mineralnej (z wyjątkiem lamelowych) klej nanosi się metodą pasmowo-plackową. Jego pasma umieszcza się wzdłuż brzegów płyty, a placki - pośrodku. Płyty z wełny mineralnej lamelowej (o układzie włókien prostopadłym do podłoża) powinny być przyklejane do ściany metodą grzebieniową - całą powierzchnię płyty pokrywa klej.

Do wykończenia

Ściany jednowarstwowe wykańcza się tynkiem mineralnym. Do dwuwarstowowych można użyć tynku cienkowarstwowego (ETICS) lub okładziny z płytek klinkierowych, kamiennych lub betonowych, drewna, paneli z tworzywa. Ściany trójwarstwowe wykańcza się cegłami klinkierowymi.

Ile kosztują ściany zewnętrzne

Ściany jednowarstwowe z betonu komórkowego o gr.48 cm i U = 0,19 W/(m2K), na cienkiej spoinie- cena (zł/m2) ok. 248;

Ściany jednowarstwowe z ceramiki poryzowanej  o gr.38 cm i U = 0,20 W/(m2K), na zaprawie w piance - cena (zł/m2) ok. 356;

Ściany dwuwarstwowe z betonu komórkowego o gr.24 cm, ocieplane styropianem grafitowym o gr. 20 cm - cena (zł/m2) ok. 240;

Ściany dwuwarstwowe z betonu komórkowego o gr.24 cm, ocieplone wełną mineralną lamelową o gr. 20 cm - cena (zł/m2) ok. 295;

Ściany dwuwarstwowe z ceramiki poryzowanej  o gr. 25 cm, ocieplane styropianem grafitowym o gr. 20 cm - cena (zł/m2) ok. 245;

Ściany dwuwarstwowe z ceramiki poryzowanej o gr. 24 cm, ocieplone wełną mineralną lamelową o gr. 20 cm - cena (zł/m2) ok. 300;

Ściany trójwarstwowe z ceramiki poryzowanej o gr. 18,8 cm, ocieplane styropianem grafitowym o gr. 14 cm, wykończone klinkierową drążoną o gr. 12 cm - cena (zł/m2) ok. 374;

Ściany trójwarstwowe z ceramiki poryzowanej o gr. 18,8 cm, z wełną mineralną o gr. 14 cm i cegłą klinkierową o gr. 12 cm - cena (zł/m2) ok. 375

Ściany a przepisy

Obecnie, zgodnie z przepisami, współczynnik U nie powinien być większy niż 0,25 W/(m2K). Im jednak będzie on niższy, tym mniej ciepła ucieknie z domu i mniej zapłacimy za energię potrzebną do jego ogrzewania.

Czy wiesz, co to znaczy?

Akumulacyjność cieplna - zdolność do magazynowania (akumulowania) ciepła i oddawania go wtedy, gdy pomieszczenie się wychładza.

ETICS - system ociepleń ścian do niedawna znany pod nazwami BSO lub metoda lekka mokra. To integralna część ściany dwuwarstwowej.  System składa się z izolacji termicznej, zapraw klejowych, siatki zbrojącej i warstwy wykończeniowej (tynku). Są to wzajemnie uzupełniające się i kompatybilne produkty. Elementów z różnych systemów nie należy mieszać.

Metoda sucha - sposób ocieplenia ścian polegający na zamocowaniu rusztu, ułożeniu między jego elementami izolacji termicznej i zamocowaniu wykończenia z dowolnego materiału, np. drewna, sidingu, kształtek betonowych.

Mostki termiczne - miejsca (punkty lub linie), w których przerwana jest ciągłość izolacji termicznej domu. Z tego powodu przez mostki ciepło ucieka z wnętrza szybciej niż przez sąsiadujące z nimi powierzchnie i elementy.

Nadproże - belka żelbetowa, drewniana lub stalowa nad otworem drzwiowym lub okiennym, przenosząca ciężar fragmentu  ściany znajdującej się nad oknem, a także z konstrukcji wyżej położonego stropu czy dachu.

Oblicówka - okładzina drewniana lub winylowa (siding), służąca do wykończenia elewacji domów ocieplanych metodą suchą.

Opór cieplny ściany R - właściwość, od której zależy to, czy ściana jest ciepła: im większy opór cieplny ścian, tym mniejsze są straty ciepła w domu. Opór cieplny ściany jest odwrotnością jej współczynnika przenikania ciepła U. Jeśli współczynnik U ściany jest mniejszy niż 0,25 W/(m2K), jak wymagają przepisy, jej opór cieplny powinien wynosić co najmniej 4 m2K/W.

Węgarek - fragment muru wokół ościeża (z boków i u góry), osłaniajacy styk ściany z oknem.

Wieniec - belka żelbetowa wokół stropu, w miejscu jego oparcia na ścianach nośnych zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Jej zadaniem jest usztywnienie konstrukcji domu.

Współczynnik przenikania ciepła U - określa izolacyjność termiczną ściany zewnętrznej. Im niższa jego wartość, tym lepiej, bo jest ona skuteczniejszą barierą dla ciepła. Zgodnie z przepisami ściana powinna mieć U = 0,25 W/(m2K).

Współczynnik przenikania ciepła lambda - wyrażany w W/(mK) określa przepływ ciepłą przez materiał. Im słabiej przewodzi on ciepło (ma niższą wartość lambda), tym lepiej nadaje się na izolację termiczną.

Zdaniem eksperta: na jakim etapie można zmienić technologię wznoszenia ścian zewnętrznych?

Aleksandra Miąsko, radca prawny:

Technologia wykonania ściany zewnętrznej, na jaką się decydujemy, jest uwzględniona w projekcie. Bywa jednak, że poszukując kompromisu pomiędzy trwałością, estetyką i założonym budżetem, zastanawiamy się, nawet w trakcie budowy, czy można zamienić rodzaj ściany. Jeśli w miejscowych warunkach nie ma konkretnych wymagań dotyczących zachowania elewacji, to można to zrobić bez problemu. By nie była to zmiana istotna, ważne jest zachowanie parametrów budynku, czyli jego powierzchni i kubatury (wymiary wewnętrzne muszą być takie jak w projekcie).

Konieczny jest tylko wpis do dziennika budowy.