Studnia na działce, czyli własne ujęcie wody na działce [doświadczenia inwestora]

Studnia głębinowa - przed wierceniem studni

Zanim rozpoczną się prace związane z wierceniem studni, należy sprawdzić warunki gruntowo-wodne na działce. Pomocne mogą okazać się informacje zebrane od najbliższych sąsiadów oraz działającej w okolicy firmy studniarskiej. Na podstawie uzyskanych w ten sposób danych można z dużą dokładnością przewidzieć głębokość zalegania warstwy wodonośnej, a także jakość wody.

Pan Marcin zlecił wykonanie badań specjaliście z dziedziny hydrogeologii, dr. Jackowi Radomskiemu.

- Z rozpoznania geologicznego wykonanego na mojej działce wynikało, że warstwa wodonośna występuje pod izolacją warstw nieprzepuszczalnych glin. Zdecydowano więc o dokonaniu odwiertu na głębokość 27 m - opowiada pan Marcin.

Studnia na działce- głębokość

Studnie głębinowe pobierają wodę zazwyczaj z głębokości przekraczającej 15 m. Między pokładami, z których czerpana jest woda, a powierzchnią gruntu znajdują się warstwy nieprzepuszczalne. Dzięki temu woda jest mniej niż w płytkich studniach (np. kopanych, abisynkach) narażona na zanieczyszczenia. Zdaniem dr. Radomskiego nie jest to jednak regułą.

- Zdarza się, że studnia o głębokości 6 m, pozbawiona jakiejkolwiek izolacji, ma parametry wody zdatnej do picia, a woda z 50 m to "siedlisko" żelaza, manganu oraz amoniaku. Skład wód podziemnych zmienia się wraz z głębokością - to oczywiste, ale nie oznacza to od razu, że im głębiej, tym lepiej. Pamiętajmy jednak o tym, że płytkie studnie są często narażone na zanieczyszczenia rolnicze - głównie związki azotu stosowane w nawozach.

Czytaj też o badaniu gruntu

Studnia na działce do domu

Studnie głębinowe wykonuje się na dwa sposoby - metodą obrotowo-udarową lub na tzw. płuczkę.

Metoda wiertnicza na tzw. płuczkę jest obecnie bardziej popularna, co wynika z jej niższej ceny. Czas wykonania takiej studni jest krótki - po kilku godzinach mamy gotowy otwór studzienny. Metoda ta jest skuteczna w rejonach, gdzie występuje warstwa wodonośna o dużej miąższości. Kolumnę filtracyjną montuje się w tak zwanym otworze bosym, to znaczy bez stalowych rur okładzinowych. Kolumny filtracyjne zamontowane w otworze studziennym uzbraja się w pompy głębinowe, aby wykonać pompowanie oczyszczające. Ma ono na celu usunięcie z filtra drobin, które przedostają się do niego podczas wiercenia. Prowadzi się je do czasu uzyskania czystej, klarownej wody.

Dobrym zwyczajem jest wykonanie dezynfekcji studni, polegającej na wlaniu do niej roztworu podchlorynu sodu i pozostawienie go w otworze przez dobę, a następnie wykonanie kolejnego pompowania. Tak przygotowany otwór jest gotowy do uzbrojenia w pompę, docelowo zasilającą dom oraz służącą do podlewania ogrodu.

Metoda obrotowo-udarowa polega na wierceniu w gruncie świdrami w osłonie rur stalowych. Rury te wpycha się do otworu wraz z postępem wiercenia. Po wykonaniu otworu do warstwy wodonośnej do rur wpuszcza się kolumnę filtracyjną. Następnie usuwa się osłonę.

Na działce pana Marcina studnię głębinową wykonano drugą metodą, za pomocą świdrów do skał twardych. Prace trwające kilka godzin zakończyły się pomyślnie - znaleziono wodę i, co ważne, jest jej pod dostatkiem. Pan Marcin jeszcze nie oddał do analizy próbki wody ze studni (badania można zrobić w stacji sanitarno-epidemiologicznej lub prywatnym laboratorium). Jest jednak spokojny, bowiem na sąsiedniej działce jakość wody z tego samego poziomu poboru nie budzi żadnych zastrzeżeń.

Studnia - woda z własnej studni. Rodzaje studni i filtrów>>>

Studnia na działce - Pompa głębinowa: niezbędne urządzenia

Aby można było czerpać wodę ze studni, potrzebna jest pompa. Jej wydajność (oznaczana jako Q) nie może przekraczać dopuszczalnej wydajności studni, którą określa się na podstawie chwilowego poboru wody.

W domu wyposażonym w dwie wanny, umywalkę, miskę ustępową, pralkę i zmywarkę, pompa powinna dostarczyć do 2,5 m3 wody na godzinę. Ponadto musi mieć ona taką wysokość podnoszenia (H), aby zapewnić odpowiednie ciśnienie w instalacji doprowadzającej wodę do budynku. Rodzaj pompy dobiera się zależnie od głębokości zwierciadła wody w studni.

Pompa głębinowa (zatapiana) - stosuje się ją, jeśli głębokość zwierciadła wody w studni znajduje się poniżej 8 m;

Pompa samozasysająca (z poziomym wałem) - stosuje się ją, gdy różnica poziomów między zwierciadłem wody, a pompą nie przekracza 7. Montowana jest poza studnią, najczęściej w piwnicy. Zasysa ona wodę przez rurociąg ssawny umieszczony w studni i tłoczy do domowej instalacji.

- Jeżeli woda w odwiercie stabilizuje się wysoko, np. na głębokości 3-5 m, to możemy od razu założyć pompę samozasysającą, unikając kosztów grubego filtra - wyjaśnia dr Radomski. - Do otworu w warstwie piaszczystej wciska się kolumnę filtracyjną o średnicy 32-40 mm i podłącza ją do pompy przez zawór zwrotny.

Aby zapobiec częstemu, niepotrzebnemu włączaniu się pompy w instalacji, potrzebujemy zbiornika hydroforowego ze sterownikiem ciśnieniowym. Chociaż wciąż na rynku dostępne są większe, wolno stojące hydrofory o pojemności 100-300 l, to obecnie najczęściej stosuje się małe zbiorniki (o pojemności 8-60 l). Najczęściej montuje się je nad pompą lub pod nią, tworząc zestawy niezajmujące wiele miejsca. Ich zaletą jest też cichsza praca niż tradycyjnych hydroforów.

Własna studnia - czy warto?>>>

Studnia głębinowa z pompą samozasysającą

Jeśli nie głębinowa, to jaka? Studnia na działce abisynka lub kopana

Część inwestorów, mając nawet w domu wodę do higieny i konsumpcji z sieci wodociągowej, buduje na działce płytką studnię, przeznaczoną wyłącznie do podlewania roślin w ogrodzie (zwłaszcza jeśli jest duży) oraz do mycia samochodu. Dzięki temu można obniżyć opłaty nie tylko za wodę, ale i ścieki (co ma istotne znaczenie, gdy jesteśmy podłączeni do sieci kanalizacyjnej). Wówczas woda może być pobierana ze studni kopanej lub abisynki.

Studnia kopana

Studnie kopie się, gdy zwierciadło wody znajduje się na poziomie do 7 m. Woda pobierana jest więc z pierwszej warstwy wodonośnej, położonej bezpośrednio pod warstwą gleby, nieosłoniętej od góry warstwą nieprzepuszczalną. Dlatego woda może tu być skażona spływającymi z pól pestycydami, czy zanieczyszczeniami z nieszczelnych szamb.

Do czerpania wody najczęściej stosuje się instalowane w domu pompy samozasysające. Jeżeli woda jest pobierana pompą z hydroforem, ostatni krąg studni kopanej musi wystawać co najmniej 0,2 m ponad poziom terenu i być przykryty szczelną pokrywą. Jeśli nie ma pompy, jego wysokość nad gruntem powinna sięgać co najmniej do wysokości 0,9 m. Dno, przez które na ogół dopływa do studni woda, warto wyłożyć warstwą żwiru. Przy dnie można też osadzić krąg z perforacją, dzięki czemu woda będzie mogła dopływać również bokami, co zwiększy jej wydajność. Materiały obudowy muszą być nieprzepuszczalne i nie mogą wpływać ujemnie na jakość wody. Połączenia kręgów muszą być dokładnie uszczelnione - od wewnątrz na całej wysokości studni i od zewnątrz do głębokości co najmniej 1,5 m pod poziomem terenu. Poza tym teren w promieniu 1 m od obudowy trzeba utwardzić i ukształtować ze spadkiem na zewnątrz.

Studnia abisynka

Studnie tego typu nazywane są inaczej studniami wbijanymi lub wąskorurowymi. Służą do poboru wody z płytkich warstw wodonośnych (do 8,0 m), a ich średnica wynosi nie więcej niż 50 mm. Wbrew powszechnej opinii mają one sporą wydajność - kilka metrów sześciennych na dobę.

Wiercenie studni: z pozwoleniem czy bez niego?

Do wykonania studni na działce pana Marcina nie były potrzebne zezwolenie wodnoprawne (czyli pisemna zgoda starosty).

- Na wywiercenie studni pobierającej wodę z pierwszego poziomu wodonośnego, ani studnię głębinową o głębokości odwiertu nieprzekraczającego 30 m nie są potrzebne zezwolenia, pod warunkiem że ilość czerpanej wody nie będzie przekraczała 5 m3/dobę - tłumaczy pan Marcin. - Dla porównania, sześcioosobowa rodzina w ciągu doby zużywa około 1,5 m3 wody.

Studnia a miejscowy plan zagospodarowania

Może się zdarzyć, że w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego znajdują się ograniczenia odnośnie budowy studni. Jeżeli nie ma tego rodzaju przeszkód, sposób zaopatrzenia w wodę określony jest na wniosek inwestora w warunkach zabudowy. Czasem urzędnik gminny może zażądać od inwestora dodatkowych dokumentów. Jeżeli jednak w ciągu 30 dni od zgłoszenia właściwy organ nie wniesie sprzeciwu, można rozpocząć budowę studni. Zgłoszenie to traci ważność po trzech latach.

Pozwolenie wodno-prawne potrzebne jest wtedy, gdy studnia będzie głębsza niż 30 m. Wówczas trzeba przygotować operat wodno-prawny, a po wykonaniu odwiertu opracować wynikową dokumentację hydrogeologiczną studni, określającą jej wydajność, poziom statycznego zwierciadła wody oraz depresję.

Lokalizacja studni na działce

Studnia musi być tak umiejscowiona na działce, aby zachowane zostały odpowiednie odległości:

• co najmniej 5 m od granicy działki (jeśli sąsiad wyrazi zgodę, tę odległość można zmniejszyć);
• 15 m od zbiornika bezodpływowego (czyli szamba) i budynków inwentarskich;
• 30 m od drenażu rozsączającego ścieki do gruntu, pod warunkiem że zostały one wcześniej oczyszczone biologicznie;
• przynajmniej 7,5 m od rowu przydrożnego.

Uwaga! Studni nie należy umieszczać w obrysie domu, aby podczas poboru wody nie doszło do osłabienia gruntu pod fundamentami.

Czytaj więcej o wymaganych przez prawo odległościach od granic działki

Studnia na działce rekreacyjnej koszt

Ile kosztuje studnia? 

Wydatki zależą od wielu czynników. Spory wpływ ma tutaj głębokość, na której według badań geofizycznych znajduje się woda, którą możemy czerpać bez większych problemów. Same badania również mogą okazać się istotne – warto zlecić je specjaliście. Wiąże się to z opłatą na poziomie od kilkuset do nawet tysiąca złotych, jednak w efekcie mamy pełną świadomość, w którym miejscu studnia będzie najbardziej funkcjonalna i jakich utrudnień możemy się spodziewać w związku z jej budową.

Koszt wybudowania studni zależy przede wszystkim od warunków gruntowo-wodnych na działce. Jeżeli w okolicy nie ma problemów z wodą, to znaczy warstwa wodonośna zalega płytko, a przy tym można z niej czerpać wodę dobrej jakości, budowa własnego ujęcia nie będzie droga. Jeśli jednak okaże się, że warstwa wodonośna jest położona kilkadziesiąt metrów pod ziemią, czekają nas większe wydatki.

Kwota, którą trzeba będzie zapłacić specjalistycznej firmie, zależeć będzie od profilu geologicznego, ukształtowania terenu na działce i dostępności miejsca wiercenia dla wozu wiertniczego, warunków dojazdu do działki oraz odległości od siedziby firmy.

Na cenę wpływać będzie także rodzaj użytych materiałów.

Wiercenie studni: sprawdź, co jest wliczone w cenę

Najlepiej przed dokonaniem zlecenia upewnić się, czy w cenę wliczono uzbrojenie odwiertu, filtry i rury (oraz czy mają odpowiednie atesty dla wody pitnej) oraz materiały izolacyjne zapobiegające mieszaniu się wód z różnych warstw wodonośnych.

Dobrze, jeśli po stronie wykonawcy jest dokonanie pompowania oczyszczającego oraz pomiarowego z określeniem wydajności i doborem pompy.

Wykonawca powinien także zapewnić zabezpieczenie studni do momentu montażu przyłącza oraz zamknięcie studziennej rury osłonowej.

Przeważnie cena za odwiert w miejscu wskazanym przez inwestora na podstawie wytycznych hydrogeologa czy różdżkarza jest niższa, niż w przypadku znalezienia go przez firmę, która ma wybudować studnię. Trzeba jednak liczyć się z tym, że jeśli woda nie zostanie znaleziona we wskazanym przez inwestora miejscu, trzeba będzie zapłacić średnio 200 zł/m bezużytecznego odwiertu. Najlepiej więc zlecić odwiert wraz z określeniem warunków hydrogeologicznych jednej firmie.

Ceny za wiercenie studni w różnych rejonach Polski wahają się od 30 do nawet 400 zł/m odwiertu w zależności od zastosowanej metody.

Jak zadbać o rachunki za wodę, gdy nie możemy postawić studni?

Jak widać, nie zawsze będziemy mogli postawić na rozwiązania takie jak własna studnia. Gdy pomimo tego chcemy usprawnić dokonywanie płatności i lepiej zadbać o swoje finanse, warto skorzystać z aplikacji takich jak Moje Usługi. Nie ponosimy żadnych opłat za założenie konta – wystarczy poświęcić chwilę, by dodać najważniejsze rachunki, aby cieszyć się funkcjami zarządzania opłatami. Płatności możemy dokonać na przykład poprzez kartę płatniczą; jeżeli jest to karta kredytowa, warto zwrócić uwagę na opcję odroczenia zapłaty. Aplikacja jest dostępna za darmo. W przypadku transakcji na kwoty niższe niż 6 tysięcy złotych musimy zapłacić niewielką prowizję na poziomie 89 groszy. Platforma pomoże nam obsługiwać także różnego rodzaju bieżące wydatki, takie jak siłownia, czesne czy ochrona.

Studnia na działce