Na pustyni

Rijad ma ponad 3 mln mieszkańców, ale pod względem obszaru, jaki zajmuje, to jedna z największych metropolii świata - rozpościera się na 1600 km kwadratowych. Jeszcze sto lat temu był niewielkim miastem zbudowanym z suszonej na słońcu gliny, otoczonym starymi murami.

Stolica Arabii Saudyjskiej stała się bliska Polakom, kiedy właśnie tam 3 stycznia przeprowadzono operację rozdzielenia syjamskich sióstr z Janikowa - Darii i Olgi Kołacz. Stało się to możliwe dzięki hojności księcia Abdullaha Ibn Abd al Aziz Al Sauda, następcy tronu Arabii Saudyjskiej, który pokrył wszelkie koszty związane z badaniami, zabiegiem i pobytem dziewczynek, ich matki oraz lekarki.

Historia

W latach 30. XX wieku król Abd al Aziz na jego południowych obrzeżach, na skraju pustyni, za pasem palm daktylowych otaczających stare dzielnice zbudował swój pałac Murabba. Aż do niedawna ta część miasta popadała w zapomnienie - nowoczesny Rijad gwałtownie rozwijał się w kierunku północy. Z powrotem jednak odkryto jej walory - bliskość Wielkiego Meczetu, Pałacu Sprawiedliwości i siedziby władz oraz głównych dróg. Dlatego też właśnie tam, przy pałacu króla, twórcy państwa, umieszczono siedzibę od dawna planowanego muzeum narodowego. Muzeum to nie tylko bardzo nowoczesna placówka zajmująca się historią kraju, ale też kompleks budynków z instytutem badawczym, archiwum, biblioteką, audytorium, meczetem i ogrodami.

Teraźniejszość

Ogrody są ściśle związane z otaczającą architekturą - projektanci nawiązali do arabskiej tradycji. Charakterystyczne dziedzińce między budynkami wyłożone są wapieniem i różnymi rodzajami granitu tworzącymi barwne wzory. Pustkę szerokich przestrzeni ożywiają posadzone w rzędach drzewa.

Ważną rolę w całym założeniu odgrywa woda. Odrestaurowano starą, tradycyjną studnię, która kilkadziesiąt lat temu dostarczała wodę do pałacu. Teraz nie spełnia już tej funkcji, ale pozostawiona w pierwotnym miejscu na skraju głównego placu (po arabsku "majdan"), otoczona palmami daktylowymi, stała się symbolem i miejscem kontemplacji. Od studni biegnie 215-metrowy kanał wijący się jak... wąż przez ogrody pałacowe. Wyłożony jest różnokolorowymi płytkami o nieregularnych kształtach.

W płytkim kanale, szerokim na dwa do sześciu metrów, umieszczono kamienne bloki i stopnie o różnych kształtach. Skakanie po nich jest ulubionym zajęciem młodzieży, szczególnie wieczorem, gdy jest ciekawie iluminowany. Prowadzi on do Waterlandu, czyli wodnego placu zabaw, amfiteatralnie otoczonego stopniami i murami. Środek stanowi wyspa, na którą można dostać się promem, mostem łańcuchowym lub po prostu skacząc po kamieniach. Dzieci poznają prawa fizyki, wpompowując wodę do wyżej położonych kanałów za pomocą śruby Archimedesa. Tło Waterlandu stanowi stylizowany dwukolorowy akwedukt.

Dla upamiętnienia istnienia współczesnej Arabii Saudyjskiej zasadzono palmowy gaj stulecia - rośnie tam sto palm, jedno drzewo symbolizujący jeden rok saudyjskiej państwowości. Obszar ten jest lekko wyniesiony, a obramowują go trzy stopnie służące jednocześnie do siedzenia.

Całe 36-hektarowe założenie Centrum Króla Abd al Aziza ma stanowić wyspę wśród otaczających je pięciu parków, każdy z nich o powierzchni 20-30 tys. hektarów. Tereny zielone zostały tak uformowane, że tworzą niskie wzgórki i zagłębienia. Dominującą rolę pełnią tam drzewa i krzewy, głównie palmowe. Miękko wijące się ścieżki wyłożono betonowymi płytami, a mniejsze wysypano żwirkiem.

Żeby jak najszybciej uzyskać zacienioną powierzchnię (w Rijadzie temperatura często dochodzi do 55 stopni w cieniu!), drzewa zasadzono gęsto - co cztery metry. W ten sposób powstał mikroklimat zapewniający odpowiednie warunki także innym roślinom. Po trzech-pięciu latach co drugie drzewo przesadzono - w ten sposób park stał się jednocześnie ogromną szkółką.

Oazy na pustyni symbolizują utworzone w zagłębieniach trawniki otoczone dającymi cień palmami. Na brzegach z miejscowego wapienia utworzono formy przypominające jaskinie, które znajdują się niedaleko Rijadu. To kameralne ustronia na rodzinne pikniki. Takich miejsc jest 27, każde indywidualnie zaprojektowane.

Ogromnym atutem przy tworzeniu parku była bliskość jednej ze stacji pomp. Codziennie wypompowywuje ona 9 tys. (z 35 tys.) metrów sześciennych wód gruntowych, żeby zapobiec wypychaniu przez nie drogi. Ta ilość wód podziemnych zadziwia, jeśli weźmiemy pod uwagę to, że Rijad leży na środku pustyni! Być może stanie się ogrodem na pustyni, bo to właśnie po arabsku znaczy jego nazwa. Woda ta w zupełności zaspokaja potrzeby irygacyjne parku, dodatkowo pod jednym z dwóch wzgórków - punktów widokowych wybudowano zbiornik o pojemność 4 tys. metrów sześciennych (rezerwa wystarczająca na mniej więcej dwa dni).

Informacje turystyczne

King Abdul Aziz Historical Centre, Rijad, Arabia Saudyjska

Czynne codziennie oprócz sobót 9-12, 16.30-21 (warto sprawdzić wcześniej, bo są osobne dni dla szkół,

mężczyzn i rodzin). Wstęp: dorośli - 15 riali saudyjskich; dzieci - 10