Dom i ogród Linneusza - genialnego przyrodnika

Szwedzka poczta wydała z tej okazji okolicznościowe znaczki, a bank - monetę. Ogrody, a nawet kwietniki komponowano "w Linneuszowym duchu" - zwracając się ku naturze.

Jubileusz zainaugurowała księżniczka Wiktoria, która posadziła w domu rodzinnym uczonego w Rashult krzew bzu. Na główne obchody do Uppsali (Linneusz był studentem, a potem profesorem tamtejszego uniwersytetu) przybył król Karol XVI Gustaw z królową Sylwią oraz para cesarska z Japonii. Zaproszono gości z całego świata. Uroczystości odbywały się w auli uniwersyteckiej i na zamku. Płytę nagrobną w katedrze udekorowano kępkami zimoziołu północnego (Linnaea borealis), ulubionej krzewinki uczonego (w Szwecji nie jest pod ochroną). Linneusz pisał o niej, że "pachnie jak cukrowy smakołyk".

Trochę plotek o wielkim uczonym

Carla von Linné od zawsze pasjonowała go botanika, wchodząca zresztą w zakres studiów medycznych, które podjął na uniwersytetach w Lund i w Uppsali (były to przecież czasy, gdy przede wszystkim leczono ziołami). Zafascynowany światem roślin młody uczony dużo podróżował po Szwecji. Odbył m.in. ekspedycję badawczą na daleką północ, do Laponii (przemierzył wówczas 7 tys. km). Zgodnie z oświeceniową potrzebą opisywał, porządkował, inwentaryzował i nazywał bogactwa natury. Zapiski z podróży zawarł w tomach poświęconych krajobrazom szwedzkich prowincji: Laponii, Dalarny, Smalandii, Skanii, Gotlandii...

Pracował jako wykładowca na uniwersytecie w Uppsali. Dużo pisał. Najważniejsza jego praca - monumentalna Systema naturae ukazała się po raz pierwszy w 1735 r. Za życia autora miała dwanaście wydań. W uznaniu zasług dla nauki Linneusz otrzymał tytuł szlachecki i funkcję lekarza dworu królewskiego.

Uczniów Linneusza nazywano apostołami. Wysyłał ich na wyprawy badawcze do Afryki, Japonii, na Jawę, Cejlon... Z podróży przywozili nieznane w Skandynawii sadzonki i nasiona, a profesor sadził je w ogrodzie lub oranżerii uniwersytetu w Uppsali oraz w posiadłości w Hammarby, gdzie lubił spędzać lato. Jeden z uczniów Linneusza, Carl Thunberg prowadził badania w Japonii i w dziele Flora japonica opisał ponad 800 nieznanych gatunków roślin. Wdzięczni Japończycy nazywają go "swoim Linneuszem" (stąd obecność cesarza Akihito na uroczystościach jubileuszowych).

Śladami Linneusza

Trzy miejsca w Szwecji wiążą się szczególnie mocno z pamięcią o wielkim uczonym. We wsi Rashult niewiele pozostało po rodzinnym domu Linneusza, ale wokół rozciąga się pieczołowicie chroniony przez Szwedów typowy krajobraz Smalandii - skaliste pagórki, pola zbóż, łąki i pastwiska. Za czasów jego dzieciństwa wyglądał niemal tak samo.

Na przedmieściach Uppsali w Hammarby obejrzymy letni dom Linneusza. Na kamieniu runicznym wykuto napis "Linneusz kupił Hammarby i Savja w 1758 r.". Przed rudobrązowym, drewnianym domem rośnie posadzona przez niego jabłoń jagodowa (Malus baccata). Rabaty przy domu zrekonstruowano według rysunków z epoki i wyglądają dziś jak za życia wielkiego przyrodnika. Bardzo interesujący jest "ogród syberyjski ", w którym rosną okazy z dalekiej północy. Nasiona i sadzonki podarowała Linneuszowi caryca Katarzyna.

Z Hammarby do Uppsali wiedzie ścieżka spacerowa. Ten szlak o długości około 15 km uczony wielekroć przemierzał w towarzystwie swoich studentów. Na uniwersytecie zwiedzić można muzeum Linneusza w jego dawnym mieszkaniu oraz oranżerię i ogród botaniczny, w których sadził rośliny przywożone z całego świata.

Informacje praktyczne

Dom i ogród Linneusza w Hammarby

tel. (+46 18) 32 60 94

Dom i ogród Linneusza w Uppsali

Svartbäcksgatan 27; tel. (+46 18) 471 25 76

Obie placówki czynne są od maja do września

w godz. 11-17 (dom), 11-20 (ogród).

Bilet normalny 50 koron, dzieci do lat 16 wstęp wolny.

Ogród botaniczny i oranżeria Linneanum w Uppsali

Villavägen 8; tel. (+46 18) 471 28 38

Ogród czynny w godz. 7-19 (od maja do września do 21). Oranżeria czynna w dni powszednie w godz. 9-14.

Wstęp wolny.