Rojnik - uprawa i pielęgnacja. Rojniki i rozchodniki - e-ogrody

Rojniki kwitną latem na wzniesionych łodygach wysokości około 10 cm. Rozeta po kwitnieniu zamiera, ale wcześniej wydaje wiele młodych

Rojniki: murowy, pajęczynowaty i mieszaniec 'Roter Gigant'

Odmiana mieszańcowa rojnika pajęczynowatego

W NATURZE rojniki wyrastają w szczelinach i pośród odłamków skalnych. Tworzą zwarte kolonie.

rojniki — SADZĄC RÓŻNE gatunki i odmiany rojników obok siebie, tworzymy kolorową mozaikę.

NA RABATACH rojniki tworzą gęste, niziutkie poduchy. Warto je łączyć z roślinami o innym charakterze.

ROJNIKI rosną i kwitną nawet w małych naczyniach z niewielką ilością podłoża.

BLISCY KUZYNI W naszych górach możemy oglądać bliskiego kuzyna rojników, zwanego rojownikiem lub rojniczkiem (Jovibarba) - na zdjęciu z prawej i z lewej. W przeciwieństwie do rojnika ma on kwiaty rurkowate w jednolicie żółtym kolorze. W Polsce szerzej znany jest rojniczek pospolity (Jovibarba soboliferum). Od rojnika możemy go odróżnić także po tym, że jego rozety potomne nie wyrastają na rozłogach, lecz same odrywają się od rozet matecznych i toczą po ziemi.

NASZ CHRONIONY W polskiej florze występuje jeden gatunek rojnika - rojnik górski (Sempervivum montanum). Jest on objęty ochroną. Jego naturalne stanowiska znajdują się w Tatrach, na Babiej Górze i w Bieszczadach. Inne gatunki z tego rodzaju botanicznego pochodzą z południa Europy, gór Atlasu (Afryka) i Zakaukazia. Wszystkie należą do rodziny gruboszowatych (Crassulaceae).

ROJNIKI nie zamierają na zimę. Oto widok oszronionych rozet.

Rojniki (Sempervivum) to ulubione rośliny miłośników ogródków skalnych. Potrafią się zakorzenić nawet w szczelinach pomiędzy kamieniami, mając do dyspozycji znikomą ilość podłoża i wilgoci. Rozrastając się, tworzą niziutkie poduchowate skupiska, złożone z wielu przytulonych do siebie roślin. Wykorzystując taki charakter wzrostu rojników, możemy znaleźć dla nich wiele innych zastosowań.

Rojniki

Mięsiste liście pokryte grubą skórką - to sprawia, że rośliny zwane sukulentami potrafią magazynować wodę i przetrzymać długie okresy bez deszczu. Takimi cechami odznaczają się rojniki i rozchodniki.

Pojedyncza roślina składa się z mięsistych, zimotrwałych liści, pokrytych grubą skórką i woskiem. Wyrastają one na bardzo krótkich łodygach i zachodzą na siebie dachówkowato. Taka budowa zapewnia rojnikom przetrwanie w okresach niedoboru wody - to nasze rodzime sukulenty.

Młody rojnik ma formę małej kulki, ale w miarę wzrostu jego liście się rozchylają. Dojrzały okaz osiąga - zależnie od gatunku i odmiany - od kilku do kilkunastu centymetrów średnicy. Przy tak ujednoliconym kształcie rojniki zadziwiają bogactwem barw. Ich liście bywają nie tylko zielone, lecz często także purpurowe, rude, brązowe i szare dzięki pokrywającym je włoskom. Odcienie blaszek zmieniają się wraz z porami roku i na zimę stają się bardziej intensywne.

Ciekawe odmiany rojników (Sempervivum). Skalne róże

Rojniki - wygląd

Rojniki mają postać regularnych rozet o średnicy kilku centymetrów. Przycupnięte przy ziemi, osiągają tylko 3-5 cm wysokości. Zależnie od gatunku i odmiany, bywają zielone, żółtawe lub czerwone, a czasem pokryte są włoskami (jak rojnik ćmy) lub osnute delikatną pajęczyną (jak rojnik pajęczynowaty). Liście podczas długotrwałej suszy skupiają się blisko siebie, co zapobiega utracie wody. Nadziemne części rojników nie zamierają jesienią, dzięki temu rośliny zdobią rabaty także zimą.

Wczesnym latem ponad rozetami pojawiają się pędy kwiatowe, które osiągają 15-18 cm wysokości. Gdy kwiaty zaschną, rozeta, która je wydała, zamiera, ale wokół niej wcześniej wyrastają małe rozety potomne. Młode rośliny szybko ukorzeniają się w ziemi, dzięki temu kolonia rojników z roku na rok powiększa swoje terytorium.

Rojnikom do życia wystarczy odrobina podłoża w pękniętej skale lub w wyżłobieniu kamienia. Dlatego tak chętnie sadzimy je na skalniakach, murkach kwiatowych, a na rabatach stanowią zwykle najniższe piętro roślin. Dobrze też rosną w pojemnikach na balkonie i mogą bez okrycia przetrwać w nich zimę.

Rojniki od wiosny do zimy

Rojniki mają specyficzny cykl rozwojowy. Najintensywniejszy wzrost przypada na wiosnę i wtedy z każdej rozety wyrastają promieniście rozłogi z młodymi rozetkami.

Latem, w okresie największych upałów, rojniki odpoczywają. Wtedy wzrost ustaje, rozety często się kurczą. W ich centralnej części powstają zawiązki nowych liści, a część dolnych zasycha.

Latem z najstarszych roślin wyrastają kwiaty. Mają one kształt niewielkich gwiazdek, występują w odcieniach różu i bieli. W miarę jak wyrasta pęd kwiatowy, a następnie dojrzewają nasiona, rozeta, która je wydała, stopniowo zamiera.

Druga faza wzrostu młodych rozet następuje pod koniec lata, gdy trochę się ochładza i padają deszcze. Jesienią rojniki przygotowują się do zimowania - ich liście znów skupiają się w kulki, a korzenie zupełnie przestają rosnąć. W miękiszu liści wytwarzają się substancje, które pozwalają przetrwać tym roślinom mrozy. Rojniki rzadko przemarzają, zwłaszcza jeśli okrywa je warstwa śniegu.

Rozchodniki płożące i stojące - gatunki

Większa różnorodność form panuje wśród rozchodników. One także w początkowej fazie rozwoju występują w postaci rozet liściowych, jednak w przeciwieństwie do rojników, w miarę wzrostu tworzą krótsze lub dłuższe pędy. U popularnego rozchodnika okazałego i jemu podobnych gatunków łodygi są sztywne i wzniesione, dorastają do wysokości kilkudziesięciu centymetrów. Ta grupa rozchodników zakwita wczesną jesienią. Talerzowate kwiatostany pozostają atrakcyjne często aż do przymrozków. Pędy i liście zamierają na zimę.

Wiele innych gatunków, jak np. rozchodnik biały i kamczacki, płoży się po ziemi. Niektóre z nich (wśród nich rozchodnik lydyjski i hiszpański) mają dość krótkie pędy i tworzą rozległe poduchy o zwartej budowie. Inne gatunki (np. rozchodnik Siebolda) wytwarzają bardziej wydłużone pędy (do 30-40 cm), które płasko przylegają do podłoża, ukorzeniając się w niektórych miejscach.

Ta grupa rozchodników ma zimotrwałe liście o zróżnicowanych kształtach i kolorach. Zgrubiałe blaszki rozchodnika łopatkowatego okrywa srebrzysty nalot, odmiany rozchodnika kaukaskiego wydają liście czerwonawe, w odcieniach brązu, a nawet trójbarwne. Inne gatunki i odmiany (np. kaukaski 'Aureum') są żółte bądź zielono-fioletowe - jak rozchodnik skalny. Rośliny te latem stroją się dodatkowo w żółte, białe, różowe lub fioletowe kwiaty. Można więc tworzyć z nich wielobarwne kompozycje. Ze względu na ich niski wzrost i zbliżony pokrój takie zestawienia mogą być nieco monotonne, dlatego warto je uzupełnić wyższymi bylinami czy krzewami. Rozchodniki to także stali bywalcy ogrodów skalnych i rabat żwirowych. Gatunki o długich pędach malowniczo zwieszają się z murków kwiatowych, a te o najdelikatniejszej budowie (jak rozchodnik ostry czy pierwiosnkowaty) wciskają się pomiędzy odłamki skalne.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o ogrodach: encyklopedia roślin, porady ekspertów, zdjęcia pięknych ogrodów w Twojej poczcie

ROJNIK WIELKOKWIATOWY (Sempervivum grandiflorum) ma na liściach gruczołki zapachowe.

'HART' to odmiana o dużych dwubarwnych rozetach.

ROJNIK PAJĘCZYNOWATY jest łatwy do rozpoznania dzięki pajęczynce na liściach.

'CHAMELEON' to mieszaniec o uroczo owłosionych liściach.

ROJNIK WAPIENNY 'SIR WILLIAM' wyróżnia się zielonymi sztywnymi liśćmi z purpurowymi końcami.

Rojnik 'OTHELLO' ma wyjątkowo duże rozety (do 20 cm średnicy).

Rojniki i rozchodniki - uprawa

Rozchodniki i rojniki kochają słońce, dlatego trzeba unikać sadzenia ich nawet w lekkim cieniu. Wymagają przepuszczalnych gleb i są wrażliwe na nadmiar wilgoci. Gdy woda długo utrzymuje się na powierzchni ziemi, rośliny mogą gnić. Dobremu zimowaniu sprzyja suche podłoże. Rozrośnięte 3-4-letnie kępy trzeba odmłodzić, gdyż brzydko "łysieją" w środku. Rojniki dzielimy na poszczególne rozety i zagłębiamy w podłożu. Najlepiej to zrobić wczesnym latem, gdy młode, tegoroczne rozety już podrosły i chętnie tworzą korzenie.

Rośliny te są odporne na suszę, ale jeśli wystąpi ona w okresie intensywnego wzrostu młodych rozetek, warto je podlać.

Do rozwoju wystarczy im niewiele ziemi, ale musi być ona przepuszczalna, z dodatkiem żwiru lub gruboziarnistego piasku.

Rozchodniki rozmnażanie

Dzielenie i odmładzanie rozchodników jest bardziej złożone. Rozchodnik okazały i gatunki podobne do niego łatwo jest rozmnożyć przez podział rozrośniętej kępy, najlepiej wiosną, gdy młode pędy dopiero wyrastają z ziemi. Gatunki płożące najłatwiej rozmnażamy z sadzonek pędowo-liściowych, które ukorzeniają się w skrzynkach z piaskiem. Sporządzamy je latem. Można też robić odkłady, przysypując pędy ziemią. Gdy wypuszczą korzenie, odcinamy je od roślin macierzystych, wykopujemy i przenosimy w inne miejsce.

Kiedy sadzimy rojniki?

Rojniki kupione w pojemnikach sadzimy od wiosny do końca sierpnia. W późniejszym terminie rośliny mogą się słabo ukorzenić.

W celu rozmnożenia rojników młode rozety odcinamy od starych z kawałkiem rozłogu i ukorzeniamy w małych doniczkach z piaskiem, a po kilku tygodniach przesadzamy na stałe miejsce.

Po 2-3 latach kępa rojników traci atrakcyjny wygląd i wtedy warto ją odmłodzić. W tym celu wykopujemy ją, odrzucamy stare rozety, a do sadzenia wykorzystujemy tylko nowe.

Rojnki w doniczkach

Okazy w pojemnikach możemy na zimę pozostawić na zewnątrz, trzeba tylko zabezpieczyć przed mrozem ich korzenie. W tym celu pojemnik wstawiamy do większego, wyłożonego od spodu i po bokach styropianem, a puste przestrzenie wypełniamy np. suchymi liśćmi.

Kwiatostany rojników wyrastają na wzniesionych pędach długości 10-30 cm. Złożone są z licznych drobnych kwiatów o gwiazdkowatej budowie, różowych, czerwonych lub białych. Rozeta, która wydała kwiaty, powoli zamiera.

Gdzie posadzić rojniki?

Kolorowe kulki świetnie prezentują się wśród kamieni i odłamków skalnych - wszak to ich naturalne środowisko. W ogródku skalnym czy na murku kwiatowym (nawet na jego pionowej ścianie) warto posadzić kilka różnobarwnych gatunków i odmian rojników.

Kępy tych bylin mogą się też znaleźć na rabacie, najlepiej na jej obrzeżu. Starajmy się, by inne, ekspansywne rośliny nie rosły zbyt blisko tych maleństw i nie przykryły ich swymi pędami.

Idealnym miejscem dla rojników jest rabata żwirowa, gdzie rosną też rozchodniki, macierzanki, kostrzewy i inne rośliny dobrze znoszące suszę. W ogródkach zakładanych na dachach rojniki także często grają pierwsze skrzypce.

Liczba pomysłów na eksponowanie tych roślin w pojemnikach (muszą mieć otwór odprowadzający nadmiar wody) może być ogromna. Można je sadzić w małych miseczkach, kamiennych wazach, skrzynkach i pniach - solo i w grupach z roślinami o odmiennym charakterze, np. z niewielkimi trawami czy kwiatami sezonowymi. Takie ozdoby ustawiamy na balkonie, przy wejściu lub na tarasowym stoliku.

Ze względu na niewielkie wymagania rojników wiele osób sadzi je na grobach, gdzie pełnią funkcję roślin okrywowych.

Rojnki właściwości

Uważa się, że rojniki mają właściwości lecznicze. Świeży sok z ich liści działa kojąco na użądlenia os i innych owadów.

Rojnik górski pod ochroną

W polskiej florze występuje jeden gatunek rojnika - rojnik górski (Sempervivum montanum). Jest on objęty ochroną. Jego naturalne stanowiska znajdują się w Tatrach, na Babiej Górze i w Bieszczadach. Inne gatunki z tego rodzaju botanicznego pochodzą z południa Europy, gór Atlasu (Afryka) i Zakaukazia. Wszystkie należą do rodziny gruboszowatych (Crassulaceae).

Rojownik

W naszych górach możemy oglądać bliskiego kuzyna rojników, zwanego rojownikiem lub rojniczkiem (Jovibarba) - na zdjęciu z prawej i z lewej. W przeciwieństwie do rojnika ma on kwiaty rurkowate w jednolicie żółtym kolorze. W Polsce szerzej znany jest rojniczek pospolity (Jovibarba soboliferum). Od rojnika możemy go odróżnić także po tym, że jego rozety potomne nie wyrastają na rozłogach, lecz same odrywają się od rozet matecznych i toczą po ziemi.