Najwcześniejsze azalie i różaneczniki

Tak w początkach kwietnia prezentuje się arboretum w Wojsławicach (woj. dolnośląskie), w którym rośnie blisko 500 gatunków i odmian różaneczników. Na zdjęciu różanecznik ostrokończysty

Różaneczniki. Odmiana 'Hollandia' urzeka ogromnymi kwiatami (6,5 cm średnicy). Kwitnie wcześniej niż gatunek od którego pochodzi

W porze kwitnienia wczesnych różaneczników zdarzają się jeszcze opady śniegu. Odmiana 'April Rose' doskonale znosi takie niespodzianki.

Różanecznik 'Blaumaise' po latach osiąga nieco więcej niż metr wysokości. Może więc być ozdobą nawet maleńkiego ogrodu

SONY DSC — Kolejna miniaturka (do 1,2 m wys.) to różanecznik 'Blue Tit'. Zadziwia wyjątkową obfitością błękitnych kwiatów

Róż kwiatów różanecznika 'April Reign' jest bardzo delikatny. To jedna z najbardziej odpornych na mróz odmian

Stara japońska odmiana różanecznika 'Hino Crimson' w ciepłych rejonach kraju kwitnie w pod koniec kwietnia, a w chłodnych - miesiąc później

Kwitnące różaneczniki (Rhododendron ) każdego wprawiają w zachwyt. Większość odmian w pełnej krasie ukazuje się dopiero pod koniec maja. Ten barwny spektakl może się jednak rozpocząć już na przedwiośniu, bowiem przy sprzyjającej pogodzie niektóre ich gatunki potrafią zakwitnąć w lutym.

Różaneczniki które kwitną na przedwiośniu

Grupa wczesnych gatunków bardzo różni się od popularnych bujnie kwitnących w maju i czerwcu zimozielonych odmian wielkokwiatowych. Krzewy te w naszym klimacie dorastają do 1,5-2 metrów wysokości i tworzą cieńsze i mocniej rozgałęzione pędy niż typowe odmiany różaneczników. Liście mają niewielkie (w zależności od gatunku o długości od 2 do 12 cm) i pokryte włoskami. Te dwuletnie jesienią żółkną i opadają, a niespełna roczne, które rozwinęły się wiosną, nie zmieniają barwy i pozostają na zimę, choć zdarza się, że część ich także zamiera. Kwiaty mają drobne, zazwyczaj lilioworóżowe lub białe, z daleka wyglądają jak delikatna mgiełka spowijająca gałązki.

Różaneczniki odporne na mróz

Różaneczniki drobnolistne

Nazywa się je różanecznikami drobnolistnymi, ale bardzo często mylone są z azaliami.

Należy do nich:

różanecznik ostrokończysty (Rh. mucronulatum ),
różanecznik dahurski (Rh. dahuricum ),
różanecznik Ledeboura (Rh. ledebourii )
i różanecznik sichoteński (R. sichotense ).

Na zachodzie Europy są dość popularne, ale niestety, w ofercie polskich szkółek trudno je jak na razie wypatrzeć.

Łatwo za to można kupić wczesną odmianę 'Praecox' pochodząca od różanecznika dahurskiego i bardzo do niego podobną.

Odmiany mieszańcowe, które każą na swoje kwiaty czekać nieco dłużej, zazwyczaj do kwietnia, np. biała 'April Gem' i 'April Snow' oraz o jasnych i ciemnych odcieniach różu 'April Reign', 'April Rose' i 'Staccato', mają bardziej zwarty pokrój i całoroczne liście.

Różaneczniki (Rhododerndron) i azalie (Azalea) uprawa i pielęgnacja w ogrodzie

Azalie wczesne odmiany

Gdy powietrze się nieco ociepli, czyli zazwyczaj na przełomie marca i kwietnia, choć czasem nawet miesiąc wcześniej, zaczynają rozkwitać pierwsze azalie (botanicznie jest to grupa w obrębie rodzaju różanecznik).

U tych, które ogałacają się na zimę, kwiaty pojawiają się na bezlistnych jeszcze gałęziach. Należy do nich azalia Albrechta (Rh. albrechtii ),
Schlippenbacha (Rh. schlippenbachi ),
kanadyjska (Rh. canadense ),
pięciolistna (Rh. pentaphyllum ),
żyłkowana (Rh. reticulatum )
i Vaseya (Rh. vaseyi ).

Mają szerszą gamę odcieni niż różaneczniki drobnolistne, przeważają jednak kwiaty różowe lub fioletowe.

Azalia czy różanecznik?

Azalia japońska

Nieco później, zazwyczaj dopiero pod koniec kwietnia pojawiają się kwiaty azalii japońskich. Jest to grupa mieszańcowych odmian miniaturowych (od 0,6 do metra wysokości i podobnej szerokości) o błyszczących, zazwyczaj zimozielonych liściach.

W obrębie tej grupy najwcześniej z zimowego uśpienia budzą się:

różowa 'Madame Albert van Hecke' i 'Blaauw's Pink',
ciemnoróżowa 'Favorite',
intensywnie czerwona 'Hino Crimson' i 'Amarant',
czerwonopomarańczowa 'Orange Beauty
' i purpurowa 'Silvester' oraz 'Profesor Jersov'.

Tworzą zgrabne półkoliste kępy lub szeroko rozkładają swe gałęzie tuż przy ziemi, więc mogą być wykorzystywane też jako rośliny kobiercowe. Kwitną tak obficie, że pod płatkami niemal nie widać zieleni liści.

Różaneczniki wymagania

W warunkach naturalnych różaneczniki występują w regionach o bardzo częstych opadach. Mają płytki system korzeniowy, więc nie są w stanie pobierać wody z głębszych warstw gleby. Dlatego bardzo ważny jest dobór stanowiska, na którym mniej im będzie doskwierał upał i susza, a jednocześnie nie wystąpi niebezpieczeństwo zalewania korzeni. Pod uwagę należy też brać warunki zimowe. Jeśli w naszym rejonie jest ostry klimat, powinniśmy zdecydować się na najbardziej odporne na niskie temperatury różaneczniki drobnolistne lub azalie o sezonowych liściach. Trzeba jednak pamiętać, że nawet jeśli dany gatunek jest wyjątkowo mrozoodporny (przedstawione różaneczniki drobnolistne dobrze znoszą temperaturę do -26°C, a dahurski nawet do -29°C), to przy braku śniegu jego płytko zagłębione korzenie mogą przemarznąć, a przemienne występowanie okresu odwilży i mrozu grozi uszkodzeniem części pąków oraz kwiatów. Najmniej odporne na mróz są azalie zimozielone, które poleca się uprawiać w cieplejszych zakątkach naszego kraju.

Różaneczniki uprawa

Stanowisko. Różaneczniki najlepiej rosną w półcieniu, np. pod koronami drzew iglastych o głębokim systemie korzeniowym, np. sosen, jodeł i modrzewi. Może to być też osłonięte od wysuszającego wiatru miejsce o wystawie wschodniej lub zachodniej. W pełnym słońcu stosunkowo dobrze czują się karłowe azalie, jeśli tylko nie brakuje im wody.

Podłoże. Powinno być próchniczne, przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne. Ogrodową glebę kilka miesięcy przed sadzeniem warto przemieszać na głębokość 40-60 cm z torfem, przekompostowanym obornikiem, korą drzew iglastych lub trocinami zmieszanymi z nawozem azotowym. Warto też ją zaszczepić odpowiednią szczepionką mikoryzową dla różaneczników, szczególnie gdy nigdy jeszcze rośliny te tam nie rosły. Większość gatunków i odmian wymaga gleb kwaśnych (pH 4-4,5). Jedynie różanecznikom drobnolistnym wystarcza lekko kwaśne podłoże (pH około 6).

Wilgotność. W suche lata krzewy te wymagają częstego podlewania i zraszania. Szczególnie dla różaneczników o liściach wielosezonowych bardzo ważne jest solidne nawodnienie gleby jesienią, przed nadejściem mrozów.

Ściółkowanie. Co roku późną jesienią, po podlaniu podłoża, rozsypujemy 3-5-centymetrową warstwę przekompostowanej kory sosnowej, przefermentowanego obornika, kwaśnego torfu, dębowych lub bukowych liści, która zabezpieczy korzenie przed wysychaniem i drastycznymi zmianami temperatury, a po rozłożeniu się, wzbogaci ziemię w cenną próchnicę.

Nawożenie. Odpowiednie ściółkowanie w zasadzie dostarcza wystarczającej ilości substancji odżywczych. Jeśli jednak krzewy słabo rosną, wiosną powinniśmy stosować nawóz dla różaneczników (nie dłużej niż do końca czerwca), a dla polepszenia zimowania i kwitnienia wczesną jesienią nawóz zimowy.

Sadzenie. Różaneczniki lepiej sadzić przynajmniej po kilka niż pojedynczo. Najlepszym terminem jest marzec- kwiecień lub sierpień-wrzesień. Najpierw pojemniki z zakupionymi krzewami zanurzamy na kilka godzin w wodzie. Rośliny sadzimy płytko, tak jak rosły dotychczas. Glebę dociskamy wokół korzeni, nie udeptujemy, obficie podlewamy i ściółkujemy. Inne zabiegi Chwasty usuwamy wyłącznie ręcznie, bo używanie motyczki może spowodować uszkodzenie rosnących tuż pod powierzchnią ziemi korzeni. Z krzewów o dużych kwiatach powinniśmy wyłamywać zawiązujące się owocostany. W przypadku większości odmian wczesnych, które mają liczne drobne owocostany, zabiegu tego się nie poleca.