Zwalczamy szczawik

Alicja Gawryś09-08-2023 12:24

W naszych ogrodach rozpanoszył się uciążliwy chwast - szczawik różkowaty. Wiele osób ma z nim problem, bo trudno go wyplewić. Spróbujmy.

Szczawik różkowaty odmiana 'Atropurpurea'. Ładny,ale uciażliwy chwast.

Przybył z Ameryki Północnej i świetnie się u nas czuje, jest zupełnie niewybredny co do gleby, nawet jeśli przemarznie, to w podłożu pozostają jego nasiona, które kiełkują wiosną i intruz się odradza.

Szczawik chwast

Po łacinie nazywa się Oxalis corniculata var. atropurpurea, co oznacza , że jest to forma o czerwonawych liskach. Niektórzy nazywają go koniczynką, ze względu na potrójne listki. Dorasta w górę do kilkunastu centymetrów, a następnie pokłada się po ziemi. Zaczyna kwitnąć wczesnym latem, ma ładne żółte kwiaty, które kontrastują z kolorem liści. Ogólnie to ładna roślina i niektórzy sadzą ją sobie np. w skrzynkach na balkonie, jako gatunek ozdobny.

Jest tylko jedno ale: szczawik różkowaty chętnie zawiązuje nasiona i, kiedy dojrzeją, "pstryka" nimi dookoła. Gdy upadną na rabaty, to umarł w butach - świetnie kiełkują, a potem tworzą rozłogi w ziemi i maksymalnie zachwaszczają nasze uprawy.

Warto wiedzieć, że szczawik ten najpierw został do nas zawleczony z zagranicy, wraz z rozsadą roślin ozdobnych i opanował uprawy szklarniowe ogrodników. Potem pojawił się w doniczkach z rozsadą roślin ozdobnych i przemycił się do naszych ogrodów. Jak mu się teren spodoba, to rozrasta się ponad wszelką miarę, wykorzystując swe rozłogi i nasiona.

Szczawik rożkowaty

Szczawik rożkowaty (Oxalis corniculata), nazywany również szczawikiem rogatym, to mała roślina z rodziny szczawikowatych (Oxalidaceae). Poniżej znajdują się informacje na temat tej rośliny:

Opis: Szczawik rożkowaty to niewielka roślina zielna, rosnąca nisko przy ziemi. Charakteryzuje się trójlistnymi liśćmi, które przypominają kształtem rogi. Kwiaty mają piękną, delikatną strukturę i często występują w odcieniach żółci, pomarańczy lub różu.
Występowanie: Szczawik rożkowaty jest rośliną rozpowszechnioną na całym świecie. Można go spotkać w różnych środowiskach, takich jak trawniki, ogrody, pola uprawne, a także na terenach ruderalnych (porzuconych terenach, przydrożach).
Charakterystyka: Roślina ta ma zdolność do szybkiego rozprzestrzeniania się poprzez kłącza i nasiona. Może być czasami uważana za chwast, ponieważ potrafi zawładnąć przestrzenią w ogrodach i na trawnikach.
Zastosowanie: Pomimo swojego statusu chwastu, niektórzy ludzie uprawiają szczawik rożkowaty jako roślinę ozdobną w ogródkach skalnych lub na balkonach. Liście rośliny są jadalne i mają lekko kwaśny smak. Szczawik rożkowaty jest też czasami wykorzystywany w medycynie ludowej ze względu na zawartość pewnych związków chemicznych.

Szczawik rożkowaty - czy jest jadalny?

Szczawik rożkowaty (Oxalis corniculata) jest jadalny, ale z pewnymi zastrzeżeniami. Liście tego rośliny mają kwaśny smak, co może nadawać pewną przyjemną nutę w sałatkach lub jako dodatek do potraw. Jednakże, ze względu na zawartość soli szczawianów, które mogą wpływać na zdrowie i przewód pokarmowy, spożywanie większych ilości szczawików rożkowatych może nie być zalecane dla pewnych osób.

Jak wytępić szczawik rożkowaty?

Zwykłe wyskubywanie zielonych części tego chwastu niewiele daje, bo w ziemi pozostają rozłogi i roślina odnawia się jak Feniks z popiołów. Najlepiej wzruszyć ziemię pazurkami i cierpliwie wyciągać wszystkie podziemne części. Jeśli obok rosną kwiaty lub inne uprawy, trudno tego dokonać. Dlatego najlepiej byłoby wykopać wszystkie rośliny, wydobyć spośród nich szczawik, tak, by nie pozostał żaden fragment. Trzeba jeszcze podłubać w ziemi w celu wyciągnięcia resztek kłączy, a właściwe rośliny posadzić od nowa.

Wiosną, gdy tylko pierwsze siewki szczawika pojawią się na rabatkach, trzeba je jak najwcześniej wyrwać, zanim zakwitną i zawiążą nasiona. Na szczęście łatwo je rozpoznać nawet w młodym wieku.

Taka akcja powinna przynieść korzyści już w przyszłym roku. Niestety, do tego chwastu potrzeba cierpliwości! Konsekwentnie zwalczany, wreszcie odpuści.

Alternatywne działania

Ktoś radził w internecie, by ziemię posypać popiołem drzewnym. Szczawik nie lubi zasadowego podłoża (popiół znacznie zwiększa wartość pH) i po tym zabiegu ginie. Ale kij ma dwa końce. Od popiołu mogą zginąć też inne nasze rośliny, które lubią kwaśną lub lekko kwaśną glebę. Więc z tym ostrożnie.

Szczawik chwast oprysk

Ktoś inny radzi smarować Roundupem. Można, tylko przy okazji niechcący chlapniemy na coś cennego i to się też zniszczy. Chyba, że opryskujemy, korzystając z pomocy drugiej osoby, które trzyma jakiś "ekran", osłaniający inne rośliny. Oprysk lub malowanie szczawika pędzelkiem wykonujemy przy bezwietrznej pogodzie.

I profilaktycznie: gdy kupimy jakąś rozsadę, w której będzie rósł dodatkowo ten śliczny szczawik, to nie miejmy żadnych skrupułów, by go wyrzucić. Gdy się zlitujemy i go zostawimy, to wpuścimy sobie konia trojańskiego.

Czasem chwast pojawia się na świeżo rozłożonej ściółce z kory - trzeba go niszczyć dopóki nie kwitnie!

Inne szczawiki

W naszych ogrodach pojawiają się też inne, trochę mniej inwazyjne gatunki szczawików, zwłaszcza, gdy gleba ma kwaśny odczyn. Na działkach o leśnym charakterze pojawia się często szczawik zajęczy wśród mchów na próchnicznej glebie. Trudno odmówić mu urody. Ma zielone "koniczynkowate" liście i spore białe kwiaty, jakby z porcelany. Jeśli nie zarasta innych roślin, to ja bym go zostawiła.

W ogrodach pojawia się też szczawik żółty - także przybysz z Ameryki, który u nas upodobał sobie wilgotne siedliska. Jeśli się gdzieś pojawi, to znak, że i inne wilgociolubne rośliny będą w tym miejscu dobrze rosły. Gatunek ten ma żółte kwiaty (o średnicy ok. 6 mm), zielone trójlistkowe liście. Też może zachwaszczać ogród.

Są jeszcze gatunki typowo ozdobne - jak najbardziej pożądane.

Szczawik zajęczy

Szczawik zajęczy (Oxalis acetosella), znany również jako szczawik bzowy lub szczawik leśny, to roślina z rodziny szczawikowatych (Oxalidaceae). Oto kilka informacji na temat tej rośliny:

Opis: Szczawik zajęczy to niewielka, leśna roślina zielna, charakteryzująca się trójlistnymi liśćmi, które przypominają kształtem łapki zajęcia. Kwiaty są drobne, białe lub lekko różowe, a roślina ma zdolność zwijania się w nocy lub w czasie niepogody.
Występowanie: Jest to gatunek pospolity w lasach i zacienionych obszarach w strefach umiarkowanych na półkuli północnej. Rośnie na wilgotnych, kwaśnych glebach.
Charakterystyka: Szczawik zajęczy jest rośliną okrywową, która rośnie blisko ziemi, tworząc kłącza. Kwitnie od wiosny do wczesnego lata. Roślina ma zdolność zwijania liści podczas nocy lub deszczu, co pomaga w ochronie przed utratą wody.
Zastosowanie: Szczawik zajęczy ma miękki, kwaśny smak, dlatego bywał wykorzystywany w przeszłości jako składnik w potrawach kwasnych, sałatkach czy napojach. Jednakże, ze względu na zawartość soli szczawianów, spożycie większych ilości może nie być zalecane dla pewnych osób.
Wierzenia ludowe: W niektórych krajach szczawik zajęczy jest uważany za symbol szczęścia lub jako oznaka nadejścia wiosny.
Szczawik zajęczy jest ciekawą rośliną leśną, ale warto zachować umiar w jej zbieraniu czy spożywaniu ze względu na zawartość związków chemicznych w liściach.

Więcej o: