Pigwowiec - niezwykła roślina

Pigwowiec - odmiany

Pigwowce przyciągają uwagę głównie w marcu i w kwietniu, kiedy na ich ciernistych gałązkach ukazują się kwiaty o niezwykle błyszczących płatkach. Zapachem nie zachwycają - jest ciężki, bez słodkiej nuty, ale przyciąga owady. Późną jesienią na ogołoconych z liści krzewach złocą się pękate owoce o średnicy do 4 cm. Ponieważ nie mają szypułek, wyglądają jak przyklejone do pędów. Wśród ogrodowych okazów dominuje pigwowiec wspaniały, nazywany też pośrednim (Chaenomeles superba). Jego odmiany są mieszańcami pigwowca japońskiego i okazałego, które różnią się typem wzrostu. Pochodzący z Japonii pigwowiec japoński (Ch. japonica) jest niski, tworzy cienkie pędy i szeroko rozrasta się od korzeni. Ma drobne liście (do 5 cm) i pomarańczowe lub czerwone pojedyncze kwiaty o średnicy 3 cm. W porównaniu z nim wywodzący się z Chin pigwowiec okazały (Ch. speciosa) to rzeczywiście olbrzym - jego szeroko rozgałęziające się pędy osiągają ponad 2 m wysokości, ale wyrastają blisko siebie i nie rozchodzą się daleko. Roślina ma większe liście (do 10 cm) i kwiaty (do 5 cm średnicy) różowe i czerwone, a odmiany - także białe, żółtawe lub pełne. Z mieszańcami bywa różnie, w zależności od tego, po którym gatunku dziedziczą cechy.

Pigwowiec odmiany:

• pigwowiec wspaniały 'Crimson And Gold' tworzy płaskie poduchy o wys. 1 m
• pigwowiec wspaniały 'Jet Trail' - niski krzew z kwiatami o śr. 4-5 cm
• pigwowiec okazały 'Nivalis' - powtarzający kwitnienie
• Pigwowiec okazały 'Toyo-Nishiki' ma na jednym krzewie kwiaty białe, różowe, a nawet czerwone
• 'Orange Trail' i 'Crimson and Gold' - okrywowe
• pigwowiec mieszańcowy 'Gold Calif' - obficie plonujący o dużych owocach należy 
• pigwowiec japoński 'Cido' -prawie bez cierni
• Red Joy', wcale nie zawiązuje owoców

Pigwowiec - uprawa

Pigwowce uważane są za krzewy mało wymagające. To prawda, że same dają sobie radę, potrafią przetrwać nawet suszę. Nie należy ich jednak zupełnie zaniedbywać.

Mogą rosnąć w przeciętnej glebie, ale obficiej kwitną i owocują, gdy grunt mocno nie przesycha. Ziemię warto ściółkować korą, by nie traciła szybko wilgoci i się nie zachwaszczała. Pigwowce lubią słońce, więc nie powinno się ich umieszczać po północnej stronie budynków ani pod koronami drzew. Rosnące w cieniu krzewy są rzadkie, słabo ulistnione i tworzą niewiele kwiatów. Warto co roku lub co dwa lata podrzucić pod nie nieco żyznego kompostu, a młode krzewy wiosną zasilać nawozem azotowym. Podczas surowych zim nieokryte śniegiem gałęzie mogą przemarzać, ale po przycięciu krzewy zwykle odrastają. Krzewy pigwowców czasem powtórnie zakwitają jesienią, gdy dojrzewają na nich owoce. Do najchętniej powtarzających kwitnienie należy pigwowiec okazały 'Nivalis' o białych płatkach.

Na zdjęciu powyżej: Pigwowiec okazały 'Toyo-Nishiki' ma na jednym krzewie kwiaty białe, różowe, a nawet czerwone

Pigwowiec pośredni (Chaenomeles superba). Uprawa i pielęgnacja

Pigwowiec na rabacie i trawniku

Okazałe odmiany zwykle sadzi się pojedynczo na rabatach wśród wiosennych kwiatów lub na trawnikach. Wspaniale prezentują się też w towarzystwie wcześnie kwitnących krzewów lub iglaków. Aby pigwowce nie były zbytnio "rozwichrzone", warto usuwać im za długie gałęzie lub, by krzewy przy okazji zagęścić, skracać młode przyrosty o blisko połowę. Z niskich odmian można tworzyć różnobarwne grupy, a ich pojedyncze egzemplarze wysadzać na skalniakach. Niektóre, np. 'Orange Trail' i 'Crimson and Gold', mają zastosowanie jako rośliny okrywowe. W zasadzie usuwa się im tylko suche lub połamane pędy.

Pożyteczny pigwowiec

Pigwowiec - cięcie

Pigwowce nadają się do prowadzenia przy podporach. Pędy szybko rosnących odmian rozpina się wachlarzowato i przywiązuje do kratownic, a gałązki niskich krzewów same mogą opierać się np. o murek. Trzeba tylko regularnie usuwać pędy, które odchylają się od podpory, i nie pozwalać krzewom mocno się zagęszczać. Główne cięcie wykonujemy wczesną wiosną, gdy kwiatowe pąki są już dobrze widoczne. Później sukcesywnie mocno skracamy młode przyrosty.

Co można zrobić z owoców pigwowca

Pigwowiec - przycinanie

Z wysoko rosnących odmian w ciągu 3-4 lat można uformować niewielkie drzewka. Najlepiej pracę tę zacząć od młodej sadzonki. Usuwając słabsze gałązki, wyprowadzamy silny przewodnik albo 2-3 pędy główne. Aby zapoczątkować tworzenie się koron, ich wierzchołki przycinamy na wysokości około 1,5 m. Ponieważ pigwowce z natury silnie rozrastają się na boki, swobodnie prowadzone drzewka mają malowniczy szeroki, luźny pokrój. Jednak ze względu na ostre ciernie nie powinny przewieszać się nad ścieżki i placyki. Natomiast regularnie skracając przyrosty, sprawimy, że korony będą bardziej zwarte, a ciernie głębiej ukryte. Możemy też nadać drzewkom kształt kuli lub stożka.

Żywopłot z pigwowca

Żywopłot z pigwowców nie tylko zdobi ogród, ale też skutecznie broni go przed intruzami cierniami i gęstwiną gałęzi. Nawet silnie przycinane krzewy kwitną i owocują na starszych gałązkach. Wysokie, długie, efektowne żywopłoty można tworzyć, łącząc pigwowce z forsycją, ognikiem, ligustrem lub berberysem. Niskie odmiany wysadza się zwykle jako jednorodne lub kilkuodmianowe szpalery np. wzdłuż alejek. Na metrowym odcinku należy posadzić 3-5 krzewów, w zależności od ich siły wzrostu.

Pigwowiec - właściwości

Owoce pigwowca mają twardy kwaśny miąższ, ale wyróżniają się miłym cytrynowo-jabłkowym zapachem. Zawierają więcej witaminy C niż cytryna i bardzo dużo pektyn, które jak miotła oczyszczają organizm. Są więc bardzo wartościowe. Na surowo nie są smaczne, ale zebrane przed pierwszym silnym przymrozkiem doskonale nadają się na przetwory. Świetnie zagęszczają dżemy z innych gatunków i wzbogacają ich aromat. Plasterki "jabłuszek" można też dodawać do herbaty. Do obficie plonujących krzewów o dużych owocach należy pigwowiec mieszańcowy 'Gold Calif' - odmiana prawie bez cierni - i japoński 'Cido'. Jedynie ostry mróz powoduje, że pąki przemarzają i owoców czasem brakuje. Pamiętajmy też, że niektóre odmiany, np. 'Red Joy', wcale ich nie zawiązują.

Pigwowiec a pigwa

Pigwa pospolita (Cydonia oblonga) należy, tak jak pigwowce, do rodziny różowatych (Rosaceae). Pokrojem przypomina jabłoń. Kwitnie późną wiosną i wówczas wygląda szczególnie efektownie. Kwiaty mają średnicę około 5 cm i różowawe lub białe płatki. Liście są większe niż u jabłoni i gęsto omszone. Początkowo omszone są też owoce, później pokrywają się warstwą wosku. Wyglądają jak jabłka lub gruszki, czasem osiągają nawet kilogramową masę, ale pachną, smakują i mają to samo zastosowanie co pigwowce. Dawniej pigwy i pigwowce zaliczano do jednego rodzaju, dlatego rośliny te, choć mało do siebie podobne, często są mylone i tak samo nazywane.

Na zdjęciu powyżej: Pigwowiec wspaniały 'Crimson And Gold' tworzy płaskie poduchy o wys. 1 m