Tniemy krzewy owocowe

Formowanie

Formowanie krzewów owocowych warto rozpocząć zaraz po ich posadzeniu. Pędy młodych egzemplarzy sadzonych teraz, wiosną, lub ubiegłej jesieni przycinamy dość mocno, to znaczy nad 3.-4. oczkiem. Dzięki temu dobrze się rozkrzewią.Pielęgnacja starszych okazów ma na celu skłonienie ich do lepszego owocowania. U różnych gatunków (a nawet odmian) pędy skracamy w nieco odmienny sposób, zależnie od charakteru wzrostu rośliny, a także od tego, czy owocuje ona na tegorocznych, czy na ubiegłorocznych przyrostach.Wszystkie krzewy owocowe warto co kilka lat prześwietlić, czyli wyciąć przy ziemi najstarsze gałęzie nadmiernie zagęszczające roślinę.Uwaga: pędy do wycięcia zaznaczono na rysunkach kolorem żółtym.

Jeżyna

Najlepiej prowadzić ją przy rusztowaniu z drutów rozciągniętych poziomo przy podporach. Pędy przywiązujemy do drutów, a w drugim roku po posadzeniu roślin skracamy je na wysokości pierwszego poziomu podpory. W następnych latach późną jesienią wycinamy przy samej ziemi wszystkie gałęzie, które już owocowały. Młode pędy podwiązujemy do drutów i skracamy o 1/3 długości.

Malina

Maliny zaraz po posadzeniu skracamy na wysokości ok. 30 cm. W następnych latach nieco inaczej tniemy odmiany owocujące raz w roku (na pędach zeszłorocznych) niż odmiany powtarzające plonowanie (te owocują jesienią na jednorocznych pędach i jeszcze raz na tych samych pędach następnego lata). W przypadkach obu grup malin wycinamy najstarsze łodygi, które już nie będą kwitnąć. Szczegóły na rysunkach.

Rys.Małgorzata Dyrska

Na zdjęciu powyżej:

1. Malinom owocującym raz w roku usuwamy pędy, które już wydały plon. Pozostałe skracamy do 120 cm.

2. Malinom powtarzającym plonowanie wycinamy pędy, które owocowały 2 razy, resztę skracamy o 1/3 długości.

Porzeczka

Zaraz po posadzeniu młodych porzeczek skracamy ich łodygi nad 3.-4. oczkiem. Gdy po roku krzewy się zagęszczą, wybieramy 4-5 mocnych pędów, które będą stanowić szkielet rośliny. W następnych latach co roku na przedwiośniu przycinamy je na wysokości 40-50 cm i usuwamy zbyt cienkie gałązki boczne. U wieloletnich krzewów odrosty bardzo zagęszczają krzew. Wycinamy u podstawy gałęzie najstarsze oraz te, które leżą na ziemi. Większość pozostałych także usuwamy, pozostawiając tylko kilka najsilniejszych, by utworzyły nowy szkielet. Dalej prowadzimy krzew w taki sam sposób jak młodą roślinę.

Fot. Tomek Ciesielski

Na zdjęciu powyżej:

1. Gdy stary okaz porzeczki czerwonej ma zbyt gęste gałęzie i słabo owocuje, odmładzamy go.

2. Kilkuletnie pędy wycinamy u podstawy, młodsze skracamy do 30 cmnad ziemią, tnąc nad oczkiem.

3. Po wycięciu starych gałęzi do wnętrza porzeczki dociera więcej światła. To poprawi owocowanie.

Porzeczka czarna

Gatunek ten owocuje na pędach jednorocznych i dwuletnich, dlatego jego pielęgnacja polega przede wszystkim na usuwaniu najstarszych gałęzi. Łatwo je odróżnić od siebie, bo jednoroczne pędy mają jasną korę, a u starych jest ona bardzo ciemna.
Regularnie usuwamy pędy cienkie oraz leżące na ziemi (jeśli je pozostawimy, możemy z nich zrobić odkłady - rozmnożyć krzew). Co kilka lat odmładzamy nadmiernie rozrośnięte i zbyt gęste okazy. Pozostawione gałęzie także nieco skracamy.

Rys. Małgorzata Dyrska

Na zdjęciu powyżej:

1. W pierwszym roku po posadzeniu po-rzeczki czarnej skracamy jej pędy nad 2.-3. oczkiem. Dzięki temu roślina się rozkrzewi.

2. U rozrośniętych okazów całkowicie wycinamy stare pędy, pozostawiając tylko te jednoroczne.

Agrest - krzew lub małe drzewko

Zaraz po posadzeniu skracamy pędy krzewu nad 3.-4. oczkiem. W następnych latach usuwamy wszystkie gałęzie cienkie i leżące na ziemi. Pozostawiamy tylko 4-5 najsilniejszych, które przycinamy na wysokości około 35 cm. Agrest owocuje na 2-, 3- i 4-letnich pędach, dlatego u starych egzemplarzy co roku na przedwiośniu wycinamy wszystkie pięcioletnie i starsze gałęzie. Dodatkowo u formy piennej (takie małe drzewka agrestu szczepione są na porzeczce złotej) główny pęd regularnie czyścimy z odrostów bocznych.

Rys. Małgorzata Dyrska

Na zdjęciu powyżej:

1. U okazów krzewiastych agrestu wycinamy pędy czteroletnie i starsze. Pozostawiamy kilka młodszych, które jeszcze wydadzą owoce.

2. Koronę agrestu piennego prowadzimy podobnie jak okazy krzewiaste (1).

Aronia czarna

Pędy młodej, świeżo posadzonej aronii skracamy o 1/3 długości. W następnych latach wycinamy te zaschnięte i zbytnio zagęszczające krzew. Co kilka lat odmładzamy aronię, wycinając stare gałęzie i pozostawiając 8-10 najsilniejszych, młodych. To one w przyszłości zastąpią w owocowaniu stare pędy, które stały się już mniej płodne.

Borówka wysoka

Pąki kwiatowe borówki zawiązują się na pędach jednorocznych i dwuletnich, dlatego w miarę wzrostu krzewu wycinamy gałęzie najstarsze - przede wszystkim te, które nadmiernie zagęszczają roślinę. Po cięciu krzew powinien mieć luźną budowę i składać się z 6-8 silnych pędów. Co roku na wiosnę skracamy też podeschnięte pędy aż do żywej tkanki.

Rys. Małgorzata Dyrska

Na zdjęciu powyżej:

1. W pierwszym roku po posadzeniu borówki wysokiej jej pędy skracamy na wysokości 30-40 cm.

2. W następnych latach wycinamy pędy najstarsze i wyrastające poziomo nad ziemią.

Porada eksperta dr Wojciech Słomka

Już wiosną uaktywniają się niektóre choroby krzewów owocowych: zamieranie pędów, amerykański mączniak agrestu (i porzeczek), antraknoza, biała plamistość liści, szara pleśń, torbielowatość oraz zamieranie podstawy pędów maliny. Aby im przeciwdziałać, opryskujemy rośliny kilkukrotnie co 10-14 dni jednym ze środków: Syllit 65 WP, Topsin M 500 SC, Rovral Aquaflo 500 SC, Mythos 300 SC, Sadoplon 75 WG oraz Switch 62,5 WG i Score 250 EC (na mączniaka). Wiosną atakują też szkodniki: wielkopąkowiec porzeczkowy, mszyce i pryszczarki, przędziorek chmielowiec oraz przezierniki i krzywik porzeczkowy. Pierwsze zabiegi wykonujemy w marcu preparatami takimi jak: Promanal  060 EC, Treol 770 EC. Kolejne - gdy wyrastają liście. Wybieramy jeden z preparatów: Decis Ogród 015 EW, Confidor 200 SL oraz Magus 200 SC.

Na zdjęciu powyżej:

1. Decis Ogród 015 EW na szkodniki ssące i gryzące, ok. 16 zł/30 ml, Bayer.

2. Magus - preparat przędziorkobójczy, ok. 10 zł/5 ml, Target .

3. Syllit 65 WP - środek grzybobójczy, 20 zł/50 g, Agrosimex.

Krzewy goji

Zaraz po posadzeniu przycinamy krzew na wysokości około 50 cm. Pędy, które wyrosną po tym zabiegu, przywiązujemy do podpór (goji ma wiotkie łodygi) i skracamy co roku wiosną o 1/3 długości.