Choroby i szkodniki roślin cebulowych

Choroby cebulowych i bulwiastych

Wielu roślinom cebulowym, bulwiastym i kłączowym zagrażają rozmaite choroby. Najgroźniejsze to zgnilizny wywołane przez bakterie, szara pleśń i fuzariozy spowodowane przez grzyby oraz choroby wirusowe. Rośliny te bywają też atakowane przez mszyce. Cebulom w glebie zagrażają ponadto myszy i nornice, dlatego np. tulipany i szafirki umieszczamy w ziemi w ażurowych koszyczkach. Występowaniu chorób możemy przeciwdziałać, sadząc wyłącznie zdrowy materiał i profilaktycznie zaprawiając przed sadzeniem cebule, bulwy oraz kłącza (szczegóły w ramkach). Ważne jest też sadzenie roślin na piaszczysto-gliniastej glebie z dużą zawartością próchnicy i na właściwej głębokości (zazwyczaj powinna odpowiadać trzykrotnej wysokości cebuli). Podczas wegetacji rośliny warto wzmocnić preparatem Septovital 200 SL.

Szara pleśń

Fot. Anna Kulikowska

Często atakuje tulipany, lilie i hiacynty. Rozpoczyna się od brązowych plam na cebulach, brązowych plamek z ciemną obwódką i szarego nalotu na liściach. Potem bulwy oraz cebule gniją.

Rada: Cebule zaprawiamy mieszaniną środków Topsin M 500 SC (0,6%), Kaptan 50 WP (1%) i Sumilex 500 SC (0,5%). Rośliny opryskujemy Kaptanem 50 WP.

Na zdjęciu powyżej: Szara pleśń na łodygach tulipana

Zgnilizny

Zgnilizna twardzikowa

To powszechna choroba grzybowa, szczególnie groźna dla dalii. Objawem są ciemne wodniste plamy na karpach. Bulwy gniją, a u nasady pędów widać białą grzybnię; pędy załamują się.

Rada: Nie sadźmy karp co roku w tym samym miejscu, a zimą przechowujmy je w chłodnym i przewiewnym pomieszczeniu. Przed sadzeniem warto moczyć je przez 30 min w mieszaninie preparatów Rovral Aquaflo 500 SC (0,2%) i Topsin M 500 SC (0,2%).

Na zdjęciu powyżej: Zgnilizna twardzikowa na bulwach dali

Fot. Anna Kulikowska

Często występuje na hiacyntach, mieczykach i szachownicach. Wierzchołki liści żółkną i zasychają. Gnije podstawa pędu, który się załamuje. Na nasadach liści pojawiają się wodniste gnilne plamy. Cebule też są wodniste i mają nieprzyjemny zapach. Rada: Chore cebule wykopujemy i palimy. Pozostałe rośliny opryskujemy 2-3 razy co 7 dni Miedzianem 50 WP. Przed sadzeniem cebule wrażliwych roślin moczymy przez 30 min w Miedzianie 50 WP (0,5%).

Na zdjęciu powyżej: Zgnilizna bakteryjna hiacynta

Wywołują je grzyby glebowe. Zgnilizny na częściach podziemnych rozpoczynają się od porażenia piętki cebul lub bulw. Powodują zahamowanie wzrostu i brązowienie wierzchołków liści. W przypadku porażenia bulwy czy cebuli występują na nich czerwonobrązowe plamy, na których widać biały albo różowy nalot grzybni. Porażone cebule są miękkie, wodniste i w końcu zamierają.

Rada: Chore rośliny trzeba usuwać i palić. W tym samym miejscu można uprawiać cebulowe i kłączowe co 4 lata. Do sadzenia nadają się tylko cebule bez widocznych plam. Przedtem zaprawiamy je przez 20-30 min w mieszaninie fungicydów: Topsin M 500 SC (0,4-0,6%) i Kaptan 50 WP (1%).

Fot. Anna Kulikowska

Na zdjęciu powyżej: Zamieranie wierzchołków liści hiacynta

Dziury wygryzione w cebulach, liściach i pąkach

Myszy i nornice

Gryzonie te niszczą cebule tulipanów, krokusów i lilii, w rezultacie liście roślin zasychają, a kwiaty się nie rozwijają.

Rada: Przed sadzeniem cebule moczymy w papce z Sadoplonu 75 WP (40%) lub sadzimy cebule w koszyczkach. Podczas wegetacji stosujemy preparaty gryzoniobójcze, np. Normix, umieszczając je w korytarzach gryzoni.

Poskrzypka liliowa

Atakuje lilie i szachownice. Dorosłe owady i larwy wygryzają nieregularne dziury w liściach i objadają ich brzegi. W pąkach kwiatowych widać wygryziony okrągły otwór. Uszkodzone pąki nie rozwijają się. Pierwsze pokolenie rozpoczyna żerowanie w maju, a drugie w czerwcu.

Rada: Gdy stwierdzimy obecność larw, chrząszczy lub pierwsze uszkodzenia liści, rozpoczynamy opryskiwania preparatem Decis Ogród 015 EW.

Na zdjęciu powyżej: Po lewej stronie pąk lilii uszkodzony przez poskrzypkę liliową, na zdjęciu obok młode larwy

Fot. Anna Kulikowska

Na zdjęciu powyżej: Piętnówka kapustnica na liściu mieczyka

Piętnówka kapustnica

Ten motyl często atakuje mieczyki i irysy. Zazwyczaj gąsienice żerują wieczorem i nocą, od czerwca do końca września. Wygryzają okienka w liściach, a także w pąkach i kwiatach, zniekształcając je.

Rada: Po stwierdzeniu uszkodzeń lub obecności gąsienic opryskujemy rośliny 2-3 razy, co 10 dni (wieczorem), stosując Decis Ogród 015 EW.

Zahamowanie wzrostu, zniekształcenia, choroby wirusowe

Często występują na dalii, mieczykach, irysach (kosaćcach) cebulowych i kłączowych, tulipanach, hiacyntach i szachownicach. Rośliny lub ich części są zdeformowane i przestają rosnąć. Liście żółkną i zasychają. Objawami chorób wirusowych są też mozaiki oraz różnego rodzaju smugi, zmiany kształtu liści i kwiatów - płatki mogą być zdeformowane lub zmieniać barwę. Wzrost roślin jest często zahamowany. Wirusy nie powodują zgnilizn.

Rada: Chore rośliny trzeba usuwać i palić, a także koniecznie zwalczać szkodniki przenoszące choroby wirusowe (np. mszyce)

Na zdjęciu powyżej: Wirusowe skarłowacenie mieczyków

Fot. Anna Kulikowska

Mszyce

Często atakują tulipany, irysy (kosaćce) cebulowe i kłączowe, dalie oraz lilie. Na liściach i pąkach widać kolonie brązowoczarnych mszyc, a pod lupą także ich larwy. Liście są zniekształcone.

Rada: Po zauważeniu pierwszych mszyc opryskujemy rośliny preparatem Decis Ogród 015 EW i powtarzamy zabieg, gdy pojawią się kolejne pokolenia.

Na zdjęciu powyżej: Mszyce i ich larwy żerujące na liściach dalii

Plamy na liściach

Zgorzelowa plamistość liści

Ta choroba grzybowa atakuje irysy (kosaćce) kłączowe, narcyzy, liliowce i mieczyki. Na liściach pojawiają się brązowe plamy z jasną obwódką, które następnie powiększają się i zmieniają kolor. Silnie porażone liście przedwcześnie zasychają. Chorobie sprzyjają deszcze.

Rada: Porażone liście usuwamy i palimy. Wiosną, gdy rośliny osiągną wys. 20 cm, rozpoczynamy opryski ochron-ne - co 7 -10 dni stosujemy preparat Topsin M 500 SC lub Dithane Neo Tec 75WG.

Na zdjęciu powyżej: Zgorzelowa plamistość irysów kłączowych

Wciornastki

Często atakują liście i kwiaty mieczyków, lilii i czosnków. Na liściach występuje dużo srebrzystych plam z czarnymi małymi grudkami - odchodami wciornastka. Na płatkach kwiatów widać białe plamki. Rada: Tuż po zauważeniu pierwszych owadów (zazwyczaj w połowie czerwca) wykonujemy 2-3 opryski w odstępie 10 dni, stosując Confidor 200 SL, Karate Zeon 050 CS lub Decis Ogród 015 EW.

Fot. Anna Kulikowska

Na zdjęciu powyżej: Objawy żerowania wciornastków na liściach irysów