Kapusta

Rodzaje kapust

Najbardziej lubimy białą kapustę głowiastą i brukselską, czyli tzw. brukselkę. Droższe od nich czerwona i włoska rzadziej goszczą na naszych talerzach. Kapusty mają różne odmiany. Te wczesne zbierane są po 50, a późne po 160 dniach od wysadzenia rozsady. Uprawa kapusty, zwłaszcza bez użycia środków chemicznych, wymaga sporo pracy. Na szczęście w sklepach kapust mamy pod dostatkiem.

Fot. Shutterstock

Warto wiedzieć

Rozsadę kapusty najlepiej kupić (jest silniejsza). Sadzimy ją w zasilonej obornikiem ziemi (o pH ok. 7), w słonecznym miejscu, gdzie przez 4 lata nie było roślin kapustnych, i regularnie podlewamy. Po 2-3 tygodniach od posadzenia i w czasie zawiązywania się główek zasilamy rośliny azotem. Wiosną chronimy agrowłókniną przed śmietką kapuścianą. Przez cały sezon (co 7 dni) niszczymy jaja i skupiska gąsienic bielinka kapustnika.

Na zdjęciu powyżej: Motyle bielinka kapustnika składają skupiska żółtych jaj (2 mm). Powstałe z nich gąsienice obgryzają liście aż do nerwów

Brukselka

Brukselka wytrzymuje temperaturę do -20°C. Kilkakrotnie zamarzając i rozmarzając, traci nieco witaminy C, ale nabiera łagodnego smaku. Można ją więc zbierać jeszcze na przedwiośniu. Za brukselką plasuje się kapusta włoska, a za nią biała. Dla tej ostatniej groźne są temperatury poniżej -8°C, a przemrożoną trzeba szybko zużyć. W porę zebrane główki późnych odmian kapusty białej w chłodzie lub po ukiszeniu przechowują się do pół roku. Natomiast jej wczesne odmiany oraz inne kapusty, zwłaszcza brukselka i włoska, po zbiorze szybko więdną, więc nawet w lodówce nie warto ich trzymać.

Na zdjęciu powyżej: Kapusta brukselska ma odmiany zielone i czerwone. Tworzy na roślinie 40-60 główek

Fot. Shutterstock

Brukselka z cebulą i pieczarkami
Obrane i pokrojone w piórka 2 białe cebule podsmaż na oleju. Dodaj 50 dag oczyszczonych i pokrojonych w plasterki pieczarek, a gdy puszczą sok - 70 dag brukselki ugotowanej na chrupko w osolonej wodzie zakwaszonej cytryną (duże główki trzeba wcześniej przekroić na pół). Dopraw wszystko odrobiną soli i pieprzu. Podsmażaj chwilę, cały czas mieszając, po czym podlej wodą i duś pod przykryciem 10 min. Podawaj na gorąco.

Zapach kapusty

Charakterystyczny smak i zapach nadają kapuście związki siarki zwane olejkami gorczycznymi. Mają one właściwości bakteriobójcze i poprawiają wygląd skóry. W liściach znajdują się też duże ilości witamin: C, A, B1, B2, B6, B7, E i K oraz soli mineralnych, a także sporo błonnika korzystnie działającego na pracę przewodu pokarmowego. Sok ze świeżej białej kapusty pomaga leczyć stany zapalne i owrzodzenia przewodu pokarmowego oraz kamicę nerkową. Na oparzenia i podskórne stany zapalne pomagają natomiast okłady z jej liści. Co ważne, kapusty zawierają bogaty zestaw substancji przeciwnowotworowych (skuteczność niektórych wzrasta w wyniku gotowania) oraz zapobiegających szkodliwym przemianom tłuszczu. Każdy rodzaj kapusty zawiera nieco inne substancje, inaczej więc wpływa na nasze zdrowie.

Na zdjęciu powyżej: Nasiona na rozsadę zwykle są zaprawiane przeciwko chorobom. Ich kiełków nie należy jeść

Fot. Shutterstock

Zupa z białej kapusty z mięsem wołowym
Ugotuj 2 l rosołu z 50 dag wołowiny z kością i z oczyszczonej włoszczyzny (na wolnym ogniu ok. 1,5 godz). Dorzuć 60 dag pokrojonej białej kapusty, szczyptę ziela angielskiego, kminku i majeranku oraz 4 obrane i pokrojone ziemniaki. Ugotuj je do miękkości, po czym dodaj posiekaną, zeszkloną na oleju cebulę i 4 łyżki koncentratu pomidorowego. Na koniec przypraw sproszkowaną papryką, pieprzem i solą. Gotuj na wolnym ogniu jeszcze 6 minut.

Kapuściane diety

Do domowej diety warto wprowadzać różne kapuściane dania. Kapusta daje uczucie sytości, a jest mało kaloryczna (100 g to 29 kcal). Aby nie powodowała wzdęć, jedzmy ją z majerankiem lub kminkiem. Z kolei gotowanie bez przykrycia przez kwadrans sprawi, że kapusta będzie delikatniejsza, bo ulotnią się z niej związki gorczyczne. Jedzona na surowo może utrudniać przyswajanie jodu. Osoby z niedoczynnością tarczycy powinny obgotować ją we wrzątku. Natomiast zrezygnować z kapusty muszą osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe.

Fot. Shutterstock

Surówka z kilku rodzajów kapusty

Opłukane i osuszone liście kapusty białej, czerwonej, pekińskiej oraz chińskiej drobniutko poszatkuj. Następnie włóż do naczynia, posyp solą i polej oliwą. Mocno przyciśnij ciężką przykrywką i odstaw na kilka godzin. Możesz też po umyciu sparzyć je wrzątkiem, wówczas szybciej zmiękną. Dodaj sok z cytryny, posyp kukurydzą konserwową. Ewentualnie dopraw do smaku sosem z oliwy, musztardy i cytryny.

Waga główek kapusty

Która głowa cięższa? Kapusta biała późna odmiany 'Kamienna Głowa' waży do 4,5 kg, a bardzo wczesna 'Topaz' - 1 kg; czerwona późna 'Langedijker' - ok. 3 kg, a wczesna 'Koda' - 1,3 kg; włoska późna 'Langedijker Dauer' - ok. 3 kg, a średnio wczesna 'Mira' - 1,5 kg. Pekińska 'Optiko' - 1,5 kg.

Na zdjęciu powyżej: Kapusta włoska

Fot. Shutterstock

Gołąbki z kapusty włoskiej z kaszą gryczaną i rokpolem

Ugotuj 2 szklanki kaszy gryczanej, wymieszaj ją z 20 dag pokruszonego sera typu rokpol, 2 jajkami oraz posiekaną i zeszkloną na oleju cebulą. Przypraw masę solą i pieprzem, po czym dokładnie wymieszaj. Liście kapusty włoskiej oddziel i obgotuj w osolonej wodzie, zetnij grube nerwy. Zawijaj w nie porcje farszu. Gołąbki ułóż ciasno w wyłożonym liśćmi żaroodpornym naczyniu. Posyp 20 dag sera rokpol, podlej bulionem. Piecz 30 min w 170°C.

Inne kapusty

Kapusta pekińska o luźnych długich głowach zwykle zastępuje nam sałatę, ale robi się z niej też zupy lub bigos. To samo dotyczy nietworzącej rozet liściowych kapusty chińskiej (pak choi), która jest najłatwiejsza w uprawie. Jej rozety (ważą ok. 25 dag) zbiera się po 6 tygodniach od siewu. Trzeba ją szybko zużyć.

Na zdjęciu powyżej: Kapusta pekińska i kapusta chińska

Fot. Shutterstock

Na zdjęciu powyżej: Uprawa kiełków kapusty ze specjalnie do tego przeznaczonych nasion to łatwy sposób na własne witaminy