Domieszki do zapraw i betonów
Dobre betony i zaprawy to wynik odpowiedniego ich przygotowania, ułożenia i pielęgnacji, a także jakości użytych składników. Jednym z nich są coraz powszechniej stosowane domieszki chemiczne, poprawiające właściwości betonów i zapraw.
To czy beton lub zaprawa są lepsze albo gorsze, zależy nie tylko od ilości i jakości cementu, ale od zachowania właściwych proporcji składników w mieszance. Dlatego betony coraz częściej zamawia się w wytwórniach, a zaprawy przygotowuje z gotowych, suchych mieszanek.
Domieszki do betonów
Nowoczesne wytwórnie nie produkują obecnie betonu jedynie z czterech składników - cementu, kruszywa, piasku i wody, lecz stosują jeszcze dodatkowy składnik: domieszki chemiczne. Nie kupuje się ich zatem i nie dodaje samodzielnie, lecz zamawia się beton o określonych właściwościach, przyrządzony właśnie z domieszkami.
Domieszka to materiał dodawany podczas wykonywania mieszanki betonowej - w ilości nie przekraczającej 5% masy cementu. Domieszki stosuje się w celu zmodyfikowania właściwości samej mieszanki albo stwardniałego betonu lub też jednego i drugiego.
Najliczniejszą grupę produktów na rynku stanowią domieszki uplastyczniające i upłynniające. Umożliwiają one zmniejszenie zawartości wody w mieszance betonowej bez zmiany jej konsystencji albo zwiększenie ciekłości mieszanki betonowej bez potrzeby zwiększania ilości wody i cementu.
Uplastyczniające, czyli plastyfikatory. Pozwalają zmniejszyć ilość wody w mieszance o 5-12%. Dodaje się je do wody zarobowej w bardzo niewielkiej ilości (0,2-0,5% w stosunku do masy cementu). Nadmiar jest niekorzystny, gdyż może znacznie opóźnić wiązanie cementu i tym samym - twardnienie betonu. Przez zastosowanie domieszki można uzyskać bardzo wysoką plastyczność mieszanki, która - w tej postaci - łatwiej dociera do trudno dostępnych miejsc. Plastyczna mieszanka ułatwia więc dobre wypełnienie deskowań i należyte zagęszczenie świeżej mieszanki, dzięki czemu łatwiej jest uzyskać gładkie powierzchnie - bez pęcherzy i nierówności.
Upłynniające, czyli superplastyfikatory. Umożliwiają zmniejszenie ilości wody w mieszance betonowej o więcej niż 12% (niektóre nawet powyżej 30%). Można je wprowadzać do mieszanki betonowej w znacznie większej (około 10-krotnie) ilości niż mieszanki uplastyczniające. Stosuje się je po to, aby uzyskać betony o wysokiej wytrzymałości, co raczej nie jest potrzebne przy budowie domów jednorodzinnych.
Opóźniające wiązanie. Spowalniają proces hydratacji cementu zwykle na czas transportu mieszanki betonowej i późniejszego jej układania oraz zagęszczania, bez zmiany konsystencji mieszanki. Zmniejszają intensywność wydzielania ciepła podczas hydratacji, co jest szczególnie ważne w gorące dni, ponieważ wysoka temperatura może spowodować pojawienie się rys w betonie.
Przyspieszające wiązanie. Potrzebne, jeśli betonowanie trzeba przeprowadzić zimą lub w okresach przejściowych, gdy spodziewane są (np. nocą) spadki temperatury do -5°C. Zamarznięcie mieszanki, która zaczęła wiązać, powoduje zatrzymanie tego procesu i w konsekwencji znaczne osłabienie betonu. Zastosowanie domieszki przyspieszającej wiązanie zmniejsza to zagrożenie, a wiążący beton nie wymaga dodatkowego ogrzewania na budowie, lecz jedynie starannego okrycia (np. folią lub matami).
Uwaga! Betonowania nie należy prowadzić w temperaturze niższej niż -5°C.
Napowietrzające. Poprawiają urabialność mieszanki betonowej, zmniejszają nasiąkliwość betonu, zwiększając tym samym jego mrozoodporność, a więc i jego trwałość.
Uszczelniające. Służą do nadawania szczelności konstrukcji tam, gdzie beton ma ciągły kontakt z wodą, na przykład do budowy fundamentów, ścian piwnic czy basenów.
Elastyczne domieszki do zapraw
Ich działanie jest podobne do działania domieszek uplastyczniających, które dodaje się do betonów. Ulepszają właściwości gotowych zapraw cementowych (np. do klejenia czy spoinowania płytek ceramicznych, murowania lub tynkowania ścian albo do wykonywania podkładów podłogowych i wszelkich warstw wyrównawczych), zwiększając zakres ich stosowania.
Jak działają? Zwiększają przyczepność zapraw do podłoża, zmniejszają ich nasiąkliwość, poprawiają elastyczność, zwiększają odporność na spękania.
Użyte jako dodatek do zaprawy klejowej czy do spoinowania, umożliwiają użycie ich na "trudnym", odkształcalnym podłożu, na przykład na sklejce wodoodpornej (pod warunkiem, że jest sztywna i stabilna) czy na płytach gipsowo-kartonowych. Także na podłożach określanych jako "krytyczne": istniejących płytkach ceramicznych, lastryko czy mocnych powłokach malarskich. Dodatek preparatu pozwala zastosować zaprawy również do przyklejania okładzin na tarasach i podłożach wykonanych w systemie ogrzewania podłogowego czy ściennego, jak również płytek ceramicznych o nasiąkliwości poniżej 1%, na przykład gresowych.
Jak się je stosuje? Preparaty uelastyczniające dodaje się do zapraw w postaci wodnego roztworu, którego przygotowanie polega na przelaniu preparatu do czystego naczynia i rozcieńczeniu wodą w podanych przez producenta proporcjach, zależnych od przeznaczenia zaprawy. Następnie do roztworu należy powoli dodać suchą mieszankę i wymieszać, aż do uzyskania jednolitej konsystencji.
Uwaga! Preparatów uelastyczniających nie należy stosować razem z innymi domieszkami bez prób lub porad producentów.
Rodzaje domieszek
Podział według polskiej normy PN-EN 934-2:2002 "Domieszki do betonu, zaprawy i zaczynu - Część 2: Domieszki do betonu - Definicje, wymagania, zgodność, znakowanie i etykietowanie":
Domieszki do betonów
Nowoczesne wytwórnie nie produkują obecnie betonu jedynie z czterech składników - cementu, kruszywa, piasku i wody, lecz stosują jeszcze dodatkowy składnik: domieszki chemiczne. Nie kupuje się ich zatem i nie dodaje samodzielnie, lecz zamawia się beton o określonych właściwościach, przyrządzony właśnie z domieszkami.
Domieszka to materiał dodawany podczas wykonywania mieszanki betonowej - w ilości nie przekraczającej 5% masy cementu. Domieszki stosuje się w celu zmodyfikowania właściwości samej mieszanki albo stwardniałego betonu lub też jednego i drugiego.
Najliczniejszą grupę produktów na rynku stanowią domieszki uplastyczniające i upłynniające. Umożliwiają one zmniejszenie zawartości wody w mieszance betonowej bez zmiany jej konsystencji albo zwiększenie ciekłości mieszanki betonowej bez potrzeby zwiększania ilości wody i cementu.
Uplastyczniające, czyli plastyfikatory. Pozwalają zmniejszyć ilość wody w mieszance o 5-12%. Dodaje się je do wody zarobowej w bardzo niewielkiej ilości (0,2-0,5% w stosunku do masy cementu). Nadmiar jest niekorzystny, gdyż może znacznie opóźnić wiązanie cementu i tym samym - twardnienie betonu. Przez zastosowanie domieszki można uzyskać bardzo wysoką plastyczność mieszanki, która - w tej postaci - łatwiej dociera do trudno dostępnych miejsc. Plastyczna mieszanka ułatwia więc dobre wypełnienie deskowań i należyte zagęszczenie świeżej mieszanki, dzięki czemu łatwiej jest uzyskać gładkie powierzchnie - bez pęcherzy i nierówności.
Upłynniające, czyli superplastyfikatory. Umożliwiają zmniejszenie ilości wody w mieszance betonowej o więcej niż 12% (niektóre nawet powyżej 30%). Można je wprowadzać do mieszanki betonowej w znacznie większej (około 10-krotnie) ilości niż mieszanki uplastyczniające. Stosuje się je po to, aby uzyskać betony o wysokiej wytrzymałości, co raczej nie jest potrzebne przy budowie domów jednorodzinnych.
Opóźniające wiązanie. Spowalniają proces hydratacji cementu zwykle na czas transportu mieszanki betonowej i późniejszego jej układania oraz zagęszczania, bez zmiany konsystencji mieszanki. Zmniejszają intensywność wydzielania ciepła podczas hydratacji, co jest szczególnie ważne w gorące dni, ponieważ wysoka temperatura może spowodować pojawienie się rys w betonie.
Przyspieszające wiązanie. Potrzebne, jeśli betonowanie trzeba przeprowadzić zimą lub w okresach przejściowych, gdy spodziewane są (np. nocą) spadki temperatury do -5°C. Zamarznięcie mieszanki, która zaczęła wiązać, powoduje zatrzymanie tego procesu i w konsekwencji znaczne osłabienie betonu. Zastosowanie domieszki przyspieszającej wiązanie zmniejsza to zagrożenie, a wiążący beton nie wymaga dodatkowego ogrzewania na budowie, lecz jedynie starannego okrycia (np. folią lub matami).
Uwaga! Betonowania nie należy prowadzić w temperaturze niższej niż -5°C.
Napowietrzające. Poprawiają urabialność mieszanki betonowej, zmniejszają nasiąkliwość betonu, zwiększając tym samym jego mrozoodporność, a więc i jego trwałość.
Uszczelniające. Służą do nadawania szczelności konstrukcji tam, gdzie beton ma ciągły kontakt z wodą, na przykład do budowy fundamentów, ścian piwnic czy basenów.
Elastyczne domieszki do zapraw
Ich działanie jest podobne do działania domieszek uplastyczniających, które dodaje się do betonów. Ulepszają właściwości gotowych zapraw cementowych (np. do klejenia czy spoinowania płytek ceramicznych, murowania lub tynkowania ścian albo do wykonywania podkładów podłogowych i wszelkich warstw wyrównawczych), zwiększając zakres ich stosowania.
Jak działają? Zwiększają przyczepność zapraw do podłoża, zmniejszają ich nasiąkliwość, poprawiają elastyczność, zwiększają odporność na spękania.
Użyte jako dodatek do zaprawy klejowej czy do spoinowania, umożliwiają użycie ich na "trudnym", odkształcalnym podłożu, na przykład na sklejce wodoodpornej (pod warunkiem, że jest sztywna i stabilna) czy na płytach gipsowo-kartonowych. Także na podłożach określanych jako "krytyczne": istniejących płytkach ceramicznych, lastryko czy mocnych powłokach malarskich. Dodatek preparatu pozwala zastosować zaprawy również do przyklejania okładzin na tarasach i podłożach wykonanych w systemie ogrzewania podłogowego czy ściennego, jak również płytek ceramicznych o nasiąkliwości poniżej 1%, na przykład gresowych.
Jak się je stosuje? Preparaty uelastyczniające dodaje się do zapraw w postaci wodnego roztworu, którego przygotowanie polega na przelaniu preparatu do czystego naczynia i rozcieńczeniu wodą w podanych przez producenta proporcjach, zależnych od przeznaczenia zaprawy. Następnie do roztworu należy powoli dodać suchą mieszankę i wymieszać, aż do uzyskania jednolitej konsystencji.
Uwaga! Preparatów uelastyczniających nie należy stosować razem z innymi domieszkami bez prób lub porad producentów.
Rodzaje domieszek
Podział według polskiej normy PN-EN 934-2:2002 "Domieszki do betonu, zaprawy i zaczynu - Część 2: Domieszki do betonu - Definicje, wymagania, zgodność, znakowanie i etykietowanie":
- redukujące ilość wody (uplastyczniające),
- znacznie redukujące ilość wody (upłynniające),
- napowietrzające,
- przyspieszające wiązanie,
- opóźniające wiązanie,
- uszczelniające,
- kompleksowe (wpływające na kilka właściwości mieszanki i/lub stwardniałego betonu).
Dlaczego warto stosować domieszki uplastyczniające?
- Sprawiają, że mieszanka staje się bardziej plastyczna niż zwykła (bez zwiększania ilości wody i cementu). Plastyczna mieszanka ma lepszą urabialność - łatwiej ją pompować i układać, zwłaszcza jeśli konstrukcja jest cienkościenna, lub gdy trzeba zastosować dużo zbrojenia.
- Pozwalają użyć mniej wody zarobowej i zachować niezmienioną konsystencję mieszanki oraz ilość cementu, dzięki czemu element we wczesnej fazie uzyskuje dość wysoką wytrzymałość na ściskanie i zginanie. W praktyce oznacza to, że konstrukcję można szybciej rozdeskować, a szalunki zastosować w nowym miejscu.
- Umożliwiają zmniejszenie zużycia cementu, jeśli nie zmniejsza się ilości wody zarobowej i jeśli szybkie rozdeskowanie nie jest potrzebne. Mniej cementu to mniejszy koszt i mniej wydzielanego ciepła podczas hydratacji (uwadniania, wiązania) cementu, a więc i mniejsze ryzyko spękań betonu.
- Zmniejszają porowatość, a więc zwiększają tym samym szczelność betonu.
- znacznie redukujące ilość wody (upłynniające),
- napowietrzające,
- przyspieszające wiązanie,
- opóźniające wiązanie,
- uszczelniające,
- kompleksowe (wpływające na kilka właściwości mieszanki i/lub stwardniałego betonu).
Dlaczego warto stosować domieszki uplastyczniające?
- Sprawiają, że mieszanka staje się bardziej plastyczna niż zwykła (bez zwiększania ilości wody i cementu). Plastyczna mieszanka ma lepszą urabialność - łatwiej ją pompować i układać, zwłaszcza jeśli konstrukcja jest cienkościenna, lub gdy trzeba zastosować dużo zbrojenia.
- Pozwalają użyć mniej wody zarobowej i zachować niezmienioną konsystencję mieszanki oraz ilość cementu, dzięki czemu element we wczesnej fazie uzyskuje dość wysoką wytrzymałość na ściskanie i zginanie. W praktyce oznacza to, że konstrukcję można szybciej rozdeskować, a szalunki zastosować w nowym miejscu.
- Umożliwiają zmniejszenie zużycia cementu, jeśli nie zmniejsza się ilości wody zarobowej i jeśli szybkie rozdeskowanie nie jest potrzebne. Mniej cementu to mniejszy koszt i mniej wydzielanego ciepła podczas hydratacji (uwadniania, wiązania) cementu, a więc i mniejsze ryzyko spękań betonu.
- Zmniejszają porowatość, a więc zwiększają tym samym szczelność betonu.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>
Skomentuj:
Domieszki do zapraw i betonów