Ceramika na ściany i stropy [RODZAJE, KOSZTY]

Ceramika budowlana - jaką ceramikę wybrać

Ceramika budowlana to nie jeden materiał. Tym mianem określa się zazwyczaj zbiorczo wszystkie elementy wypalane z gliny. Dobrze znaną od dawna ceramikę tradycyjną, w postaci cegieł budowlanych pełnych lub drążonych - ze względu na niezbyt wysoką termoizolacyjność oraz pracochłonność murowania małych elementów - stosuje się coraz rzadziej. W ostatnich latach produkty z ceramiki budowlanej zmieniły się, uzyskując lepszą termoizolacyjność oraz trwałość. Obecnie najpopularniejsza jest ceramika poryzowana - pustaki do stawiania ścian jedno-, dwu- i trójwarstwowych.

Głównym parametrem ścian zewnętrznych jest ich izolacyjność termiczna wyrażana współczynnikiem przenikania ciepła U (im niższy, tym cieplejsza ściana). Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2014 r. wynosi on nie więcej niż 0,25, a docelowo, w 2021 r., nie będzie mógł przekroczyć 0,2 W/(m2K).

Nie zapominajmy też o cegłach klinkierowych, z których wykonuje się ściany osłonowe oraz dekoracyjne wewnętrzne. W domach, w których ściany są z ceramiki, polecane są też stropy gęstożebrowe z ceramicznych pustaków wypełniających przestrzenie między belkami.

Ceramika budowlana

Nazwa "ceramika budowlana" obejmuje szeroką ofertę produktów wypalonych z gliny. Najczęściej jest ona stosowana w odniesieniu do cegieł i pustaków.

Cegły budowlane. Cechuje je wysoka wytrzymałość. Jednak między innymi ze względu na dużą nasiąkliwość (do około 20%), znaczny ciężar i koszty cegły są dziś rzadziej stosowane do wznoszenia ścian.

Cegły pełne nie mają otworów, ale mogą je mieć - ich łączna powierzchnia nie może przekraczać 10% podstawy i maksymalnej powierzchni otworu 2 cm. To cegły o największej wytrzymałości na ściskanie, stosowane na przykład na słupy lub pierwsze warstwy elewacji czy górne warstwy w kominie.

Cegły drążone (kratówki i dziurawki) są tańsze niż pełne; ich otwory mają łączną powierzchnię powyżej 10% i nie więcej niż 40% powierzchni podstawy. Drążenia w kratówkach są prostopadłe do podstawy i mają kształt rombów. Dziurawki mają dwa lub trzy otwory prostokątne, owalne, okrągłe biegnące wzdłuż podstawy lub pięć-sześć prostopadłych do niej. Siedmioszczelinowe to cegły z otworami o łącznej powierzchni nieprzekraczającej 10% powierzchni podstawy.

Pustaki. Są elementami o średnich wymiarach. Potrzeba ich mniej niż cegieł, ale nie mają tak dobrych parametrów izolacyjności, jak pustaki poryzowane. Obecnie stosuje się je coraz rzadziej. Pustaki poryzowane są dziś najpopularniejsze. Dzięki porowatej strukturze mają dobrą izolacyjność cieplną i akustyczną. Pustaki poryzowane dostępne są w wersji szlifowanej, dzięki czemu do ich łączenia wykorzystuje się spoiny klejowe. Są jeszcze pustaki z wkładem z wełny mineralnej. Są one bardzo dobrym materiałem na ściany zewnętrzne jednowarstwowe.

Cegły klinkierowe. Produkowane są jako pełne lub z otworami. Mają dużą wytrzymałość mechaniczną i niewielką nasiąkliwość (do 6%). Stosuje się je nie tylko na elewacje, ale czasem także do murowania ścian działowych we wnętrzach.

Cegły licowe. Ich nasiąkliwość wynosi 8-18%; są mrozoodporne. Nie nadają się do budowy elementów konstrukcyjnych.

Cegły modularne. Muruje się z nich zarówno warstwy elewacyjne, jak i elementy uzupełniające w zewnętrznych i wewnętrznych ścianach z pustaków.

Co na ściany?

Wśród pustaków ściennych można wyróżnić te przeznaczone do wznoszenia ścian nośnych oraz na ściany działowe czy wypełniające. Pustaki wykonane mogą być jako tradycyjne lub szlifowane. Spotyka się pustaki łączone na długości muru na zaprawę albo na zamek pióro-wpust (P+W) bez użycia spoiny pionowej. Ściany murowane są na tradycyjną zaprawę cementowo-wapienną albo na specjalne zaprawy i kleje, w tym o podwyższonych parametrach izolacyjności cieplnej. Coraz więcej pojawia się też wyrobów o konkretnym przeznaczeniu, na przykład pustaki akustyczne.

Na ściany działowe zwykle wykorzystuje się ten sam materiał, co na ściany nośne z tą różnicą, że elementy te są węższe. Na ściany jednowarstwowe nadadzą się pustaki mające odpowiedni współczynnik przenikania ciepła U, a także dobrą izolacyjność akustyczną. Najlepsze będą pustaki z izolacją z wełny mineralnej o szerokości co najmniej 36,5 cm. Do wzniesienia ścian dwuwarstwowych, składających się z warstwy nośnej i ocieplenia wykończonego najczęściej tynkiem cienkowarstwowym, wykorzystuje się pustaki o szerokości 17,5-30 cm, podobnie jak na ścianę trójwarstwową.

Pustaki szlifowane to ceramiczne elementy murowe, które po wypaleniu poddawane są obróbce szlifowania, dzięki czemu mają wyrównane powierzchnie poziome z dokładnością do 0,3 mm. Pozwala to na łączenie ich na cienkowarstwową zaprawę do murowania na sucho. Rozwiązanie to eliminuje problemy typowe przy stosowaniu tradycyjnej zaprawy. W tej technologii muruje się zdecydowanie szybciej, nanosząc zaprawę z puszki za pomocą pistoletu (lub zamaczając pustaki w zaprawie). Dzięki temu już po kilku godzinach ściana jest gotowa, a po 48 godzinach osiąga pełną wytrzymałość. Szlifowane pustaki łączone na cienkospoinową zaprawę to też jednolite, ceramiczne mury, wolne od mostków termicznych i tym samym znacznie cieplejsze.

Wypełnianie pustaków ceramicznych materiałem izolującym, czyli wełną mineralną, ma na celu zwiększenie izolacyjności termicznej ściany zewnętrznej. Ważne jest również, aby zastosowany materiał wypełniający miał parametry (głównie paroprzepuszczalność) zbliżone do samych pustaków.

Ściany jednowarstwowe

Do ich budowy używa się najcieplejszych elementów ściennych, jakie są na rynku. Oprócz materiałów jednorodnych mamy tu do wyboru także wyroby z wkładkami termoizolacyjnymi. Ściany muruje się na specjalne zaprawy, które nie powodują powstawania mostków cieplnych w miejscu spoin. Większość elementów ściennych ma po bokach specjalne wyprofilowane zamki, dzięki czemu spoin pionowych w ogóle nie trzeba wypełniać zaprawą. To technologia wymagająca jednak dużej dokładności.

Najcieplejsze ściany jednowarstwowe mają U poniżej 0,2 W/(m2K). Gdybyśmy jednak chcieli mieć jeszcze cieplejsze ściany, musielibyśmy je dodatkowo ocieplić.

Za wymurowanie ścian jednowarstwowych z ceramiki poryzowanej, przy użyciu kompletu materiałów, zapłacimy 200-350 zł/m2, a za wykończenie tynkiem perlitowym z wyprawą ochronno-dekoracyjną - niemal 100 zł/m2.

Ściany dwuwarstwowe

To mur i ocieplenie. Od zewnątrz ścianę wykańcza się na mokro - tynkiem cienkowarstwowym (ETICS) lub na sucho - okładziną elewacyjną mocowaną do rusztu przytwierdzonego do muru.

Zdecydowana większość budowanych obecnie ścian jest ocieplana i wykańczana w systemie ETICS. Decydując się na tę metodę, trzeba pamiętać, że najważniejsze jest tu stosowanie jednego systemu ociepleń. Grubość ocieplenia zawsze podana jest w projekcie (i zazwyczaj dostosowana do wymagań dotyczących minimalnej wartości współczynnika przenikania ciepła U). Jeśli budujemy ściany dwuwarstwowe, mamy dobrą okazję do poprawienia ciepłochronności ścian; wystarczy po prostu zaplanować grubszą warstwę ocieplenia.

Koszty wzniesienia ścian dwuwarstwowych nie obejmują wyłącznie muru (około 90 zł/m2). Wymaga on jeszcze ocieplenia i wykończenia. Cena zależy od rodzaju i grubości izolacji. Ściany ociepla się metodą ETICS, która polega na montowaniu płyt ze styropianu lub wełny mineralnej, zatopieniu na nich w kleju siatki z włókna szklanego i nałożeniu tynku cienkowarstwowego. Wszystkie niezbędne materiały w systemach - izolacja termiczna, zaprawa, siatka zbrojąca i tynk cienkowarstwowy - wraz z ich ułożeniem to wydatek rzędu około 150 zł/m2 (za wersję ze styropianem) i około 200 zł/m2 (za wersję z wełną mineralną).

Ocieplanie ścian z pustaków (na zdjęciu poniżej)

Najpopularniejszy jest styropian, czyli polistyren ekspandowany (EPS). Coraz większą popularnością wśród zwolenników budownictwa energooszczędnego i pasywnego cieszy się styropian grafitowy.

Od białego różni się przede wszystkim współczynnikiem przewodzenia ciepła. Różnica polega na zastosowaniu dodatku w postaci grafitu, który zwiększa absorpcję promieniowania cieplnego, co polepsza zdolność do izolacji termicznej płyt nawet o 30% w stosunku do popularnych, białych płyt EPS. Dzięki temu, aby uzyskać tę samą izolacyjność ściany, potrzebna jest mniejsza grubość szarego styropianu.

Fot. TERMO ORGANIKA

Ściany trójwarstwowe

Oprócz warstwy nośnej i ocieplenia, ściany te mają jeszcze warstwę elewacyjną. Zwykle muruje się ją z niewymagających wykańczania cegieł klinkierowych lub silikatowych; można też zbudować ją ze zwykłych cegieł i otynkować. Między wełną (której  zwykle używa się do ocieplania ścian trójwarstwowych) a ścianką z klinkieru należy pozostawić kilkucentymetrową szczelinę wentylacyjną. Umożliwia ona osuszanie wełny, gdyby w chłodniejszych warstwach ściany doszło do lokalnego zawilgocenia, np. wskutek kondensacji pary wodnej czy zacinającego deszczu. Aby powietrze mogło swobodnie krążyć pod ścianą elewacyjną, muszą w niej zostać zrobione otwory: wlotowe na dole i wylotowe na górze ściany. Dobre wybudowanie ściany trójwarstwowej nie jest łatwe i wymaga znalezienia wykonawców, którzy dobrze znają tę technologię i mają doświadczenie w pracy z klinkierem.

Za materiały i wymurowanie warstwy nośnej z ceramiki poryzowanej zapłacimy około 100 zł/m2, a za wzniesienie części elewacyjnej z cegieł klinkierowych - średnio 245 zł/m2. Do tego trzeba doliczyć warstwę ocieplenia za 35 zł/m2. Okazuje się więc, że ściana trójwarstwowa ocieplona wełną mineralną z warstwą elewacyjną z cegły klinkierowej może kosztować nawet 400 zł/m2.

Płytki i cegły klinkierowe

W ścianach wielowarstwowych ceramika pojawia się nie tylko w postaci pustaków tworzących warstwę nośną. W ścianach dwuwarstwowych elewację można wykonać, wykorzystując płytki klinkierowe zamiast tynku. Z kolei w ścianach wznoszonych w technologii trójwarstwowej warstwę osłonową wykonuje się najczęściej z cegieł klinkierowych. Zarówno płytki, jak i cegły wypala się z gliny. Mają one podobne zalety: są wytrzymałe, trwałe, odporne na uszkodzenia mechaniczne i na niekorzystne warunki atmosferyczne. Największą różnicę stanowi grubość - płytki są cieńsze, dzięki czemu można je przyklejać do ocieplenia. Natomiast cegły, dzięki większej szerokości, to materiał o wyższej izolacyjności cieplnej i wytrzymałości na ściskanie.

Ceramiczne stropy gęstożebrowe

To konstrukcje belkowe. Znane od dawna to ceramiczne stropy typu Akerman lub Fert. Dziś są też nowe rodzaje pustaków i belek. Nowoczesne elementy ceramiczne do budowy stropów gęstożebrowych to duże pustaki, które umieszcza się pomiędzy prefabrykowanymi belkami nośnymi. Nowoczesne pustaki są wyprodukowane z ceramiki poryzowanej, która jest lżejsza i cieplejsza niż ceramika tradycyjna. Choć są duże, bez problemu mogą być przenoszone ręcznie. Ta cecha oraz konieczność spajania elementów betonem sprawiają, że mimo coraz lepszych rozwiązań technologicznych nie jest to najszybszy sposób budowania stropu. Jego wznoszenie zajmuje co najmniej kilka tygodni, jeśli wliczy się czas schnięcia nadbetonu. Alternatywą mogą być prefabrykowane ceramiczne panele stropowe. Są to wielkowymiarowe elementy przygotowywane na wymiar w zakładzie prefabrykacji. Składają się z belek i pustaków połączonych nadbetonem i w takiej gotowej formie przywozi się je na budowę.