Tynki zewnętrzne: rodzaje, właściwości, ceny

Tynki zewnętrzne rodzaje: tynki tradycyjne i cienkowarstwowe

Zewnętrzne tynki tradycyjne

Tynki tradycyjne są grube i mocne, dobrze więc chronią ściany przed uszkodzeniami oraz poprawiają ich izolacyjność akustyczną, a ciepłochronne - też cieplną (są to zaprawy cementowo-wapienne z dodatkiem lekkich wypełniaczy mineralnych lub kuleczek styropianowych). Tradycyjne tynki nadal stosuje się do wykańczania ścian jedno- i trójwarstwowych (nanosi się je bezpośrednio na mury) lub do renowacji starych tynków. Na gładkie ściany jednowarstwowe można nanosić je w wersji pocienionej (10 mm). Aby poprawić wygląd tynku tradycyjnego, czasem pokrywa się jego powierzchnię tynkiem cienkowarstwowym.

Tradycyjny tynk grubowarstwowy można sporządzić bezpośrednio na budowie, samodzielnie odmierzając składniki, albo kupić fabrycznie przygotowaną mieszankę, trwalszą i łatwiejszą do nanoszenia, o większej wodoodporności i paroprzepuszczalności. Rodzaj tynku dobiera się do konkretnych zastosowań.

• Tynki cementowe są trudno obrabialne, ale za to bardzo mocne. Stosuje się je w miejscach narażonych na uszkodzenia mechaniczne i zawilgocenie.
• Tynki cementowo-wapienne są mniej wytrzymałe i odporne na wilgoć niż cementowe, ale łatwiejsze do nakładania. Mają też większą paroprzepuszczalność.
• Tynki wapienne stosuje się obecnie bardzo rzadko. Nie są zbyt odporne na uszkodzenia, za to nadają się do nanoszenia na stare tynki.

Tynki cienkowarstwowe

To obecnie najpopularniejszy materiał do wykańczania ocieplanych elewacji (system ETICS); można też wykańczać nimi ściany jednowarstwowe. Właściwości tynku cienkowarstwowego zależą od rodzaju użytego w nim spoiwa. Materiał ten daje bardzo dużo możliwości - tynki dostępne są w bogatej ofercie kolorystycznej. Wybór tynku nie powinien jednak polegać tylko na dobraniu jego koloru (ewentualnie faktury) - choć wielu inwestorów ogranicza się jedynie do tego.

Jeśli budujemy ściany dwuwarstwowe, wybór tynku zależy od rodzaju materiału termoizolacyjnego. Jeżeli jest nim styropian, to na elewację można wybrać dowolny tynk. Nie ma znaczenia, czy będzie on mniej czy bardziej paroprzepuszczalny, ponieważ w ocieplonej ścianie to styropian jest największą barierą, jaką może napotkać para wodna. Jeżeli natomiast ocieplamy wełną mineralną - jest mniej możliwości. Na wełnie nie wolno bowiem układać tynków akrylowych, czyli tych najmniej paroprzepuszczalnych.

Jeśli ściana jest nieocieplona (jednowarstwowa), to warto sprawdzić u producenta bloczków lub pustaków, jaki rodzaj tynku do nich poleca.

Rodzaje tynków zewnętrznych: właściwości i ceny

Tynki mineralne. Ich spoiwem jest cement z dodatkiem polimerów poprawiających przyczepność. Są paroprzepuszczalne, odporne na wysoką temperaturę, łatwe do układania, mało odporne na zabrudzenia. Kolory: białe lub pastelowe. Najtańsze z tynków cienkowarstwowych - kosztują około 50 zł/25 kg.

Tynki akrylowe. Ich spoiwem są żywice akrylowe. Są elastyczne, o dobrej przyczepności, bardzo niskiej nasiąkliwości, niskoparoprzepuszczalne (nie można ich stosować na wełnie mineralnej), odporne na czynniki atmosferyczne, zabrudzenia i uszkodzenia. Kolory mogą być dowolne (białe są znacznie tańsze niż kolorowe). Za 25 kg tynku akrylowego trzeba zapłacić około 120 zł.

Tynki silikatowe. Ich spoiwem jest szkło wodne potasowe z dodatkiem plastyfikatorów. Są wysokoparoprzepuszczalne, elastyczne, odporne na czynniki atmosferyczne i rozwój mikroorganizmów. Dostępne są głównie w jasnych, pastelowych kolorach; polecane przy renowacji obiektów zabytkowych. Ich cena to - około 150 zł/25 kg.

Tynki silikonowe. Ich spoiwem jest żywica silikonowa. Są wysokoparoprzepuszczalne, o dużej hydrofobowości (nie wsiąka w nie woda), bardzo odporne na zabrudzenie (same się oczyszczają w czasie deszczu) i płowienie. Dostępne w dowolnych kolorach. Najdroższe z tynków cienkowarstwowych - zapłacimy za nie powyżej 150 zł/25 kg.

Czytaj też o farbach elewacyjnych

Rodzaje tynków elewacyjnych: kolory i faktury

Kolor tynku

Kolor tynku w pewnym stopniu zależy od rodzaju spoiwa - kolorystyka tynków mineralnych i silikatowych jest uboższa niż akrylowych i silikonowych. Jeśli więc zależy nam na bardziej nasyconych kolorach elewacji, wybierzmy barwne akryle i silikony lub białe tynki mineralne, które później zostaną pomalowane.

Ogólna zasada doboru kolorów jest taka: na mocno nasłonecznionych elewacjach nie należy stosować kolorów ciemnych, gdyż takie powierzchnie bardzo się nagrzewają, co może powodować zniszczenie tynku. Nie powinno się też wykańczać ich tynkami kolorowanymi pigmentami organicznymi, gdyż mogą one blaknąć na słońcu.

Uwaga! Najlepiej jednorazowo kupić tynk na całą elewację. Sposoby dozowania pigmentów powodują bowiem, że tynki z różnych partii produkcyjnych różnią się kolorystycznie między sobą. Olbrzymia ilość kolorów tynków cienkowarstwowych oferowana w firmowych paletach barw powoduje, że większość z nich jest dostępna tylko na zamówienie. Od ręki kolorowe produkty można dostać w punktach mających mieszalniki. Jeśli zechcemy z mieszalnika skorzystać w sezonie budowlanym, i tak będziemy musieli poczekać kilka dni.

Faktura tynku

Faktura tynku zależy od zawartego w nim kruszywa (jego ilości, wielkości i rozmiaru ziaren) oraz sposobu zatarcia. Oprócz najpopularniejszych faktur - nakrapianej, rustykalnej i mozaikowej - można też zrobić tynk, który będzie do złudzenia przypominał powierzchnię drewna, metalu, cegły lub kamienia.

Tynk zewnętrzny dekoracyjny baranek lub kornik

Baranek i kornik to dwie najczęściej spotykane faktury tynków cienkowarstwowych w systemach ociepleń. Pierwsza z tych propozycji daje widoczny efekt mniejszego bądź większego uziarnienia równomiernie rozłożonego na elewacji, druga natomiast pozwala uzyskać efekt żłobień. W zależności od składu i oferowanych właściwości, do wyboru mamy tynki silikonowe, silikatowe, silikatowo-silikonowe, a także akrylowe i mineralne.

Tynk zewnętrzny modelowany 

Warto wiedzieć, że baranek i kornik to nie jedyne opcje, jakie mamy do wyboru decydując się na wykonanie cienkowarstwowej wyprawy wierzchniej na elewacji. Poszukując innych możliwości, warto rozważyć tynk modelowany jak np. Baumit CreativTop, który w zależności od wariantu uziarnienia oraz zastosowanej techniki nakładania pozwala tworzyć dowolne struktury na elewacji i osiągać niezwykłe efekty dekoracyjne. Przy jego użyciu z powodzeniem uzyskamy takie faktury jak m.in. wałkowanie, zacieranie, szlamowanie, szpachlowanie, grube ziarno czy gładź. To jednak dopiero początek możliwości, jakie ma do zaoferowania tynk modelowany. Z pomocą tego uniwersalnego rozwiązania z powodzeniem możemy uzyskać na elewacji np. efekt drewnianej deski, cegły klinkierowej, betonu architektonicznego, kamienia czy nawet metalu.

Tynk zewnętrzny mozaikowy

Tynk zewnętrzny mozaikowy, kamyczkowy czyli marmolit

Coraz częściej do głosu w projektach architektonicznych dochodzą również tynki mozaikowe, zwane także kamyczkowymi lub marmolitem. Wysoka odporność na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych oraz uszkodzenia mechaniczne sprawiły, że od lat są częstym gościem w obrębie takich elementów architektonicznych jak np. cokoły, podmurówki, filary, gzymsy, pilastry czy ogrodzenia. Coraz częściej jednak można spotkać całe elewacje wykończone tynkiem mozaikowym. To zasługa stale rozwijanego wzornictwa, któremu towarzyszą coraz ciekawsze efekty wizualne. Oprócz klasycznych, dobrze znanych wzorów są dostępne również takie, które dzięki odpowiednio dobranej kolorystyce i dodatkom w postaci płatków miki mogą stanowić alternatywę dla drogiego kamienia dekoracyjnego. I tak np. Baumit MosaikSuperfine na bazie drobnych piasków kwarcowych może z powodzeniem imitować barwę i strukturę m.in. granitu, piaskowca, bazaltu, gnejsu czy trawertynu, a Baumit MosaikTop odwzorowywać wygląd skalnych bloków z różnych zakątków świata.

Faktury tynków zewnętrznych

Tynki imitujące inne materiały

Tynk może naśladować inne materiały: deski, beton, metal

Oprócz faktury nakrapianej czy rustykalnej można zdecydować się na tynk, który będzie do złudzenia przypominał powierzchnię drewna, metalu, cegły lub kamienia. Imitacja może być na tyle udana, że ścianie trzeba się przyglądać z bliska, żeby zauważyć różnicę. Modelowany tynk dekoracyjny można stosować na systemy ociepleń, a także na stare i nowe mineralne tynki, masy szpachlowe oraz na beton.

Tynk naśladujący inne materiały: klinkier, drewno, kamień

Rodzaj tynku a usytuowanie domu

Tynk na domu w sąsiedztwie zieleni

Jeśli w okolicy domu znajduje się teren zielony (las, park albo zbiornik wodny), istnieje duże prawdopodobieństwo, że na elewacji szybko pojawią się zabrudzenia organiczne, czyli tynki będą się "zazieleniać". Lepiej więc wybrać tynki mineralne lub silikatowe, które mają silny odczyn alkaliczny, uniemożliwiający rozwój mikroorganizmów. Tynki akrylowe i silikonowe mają w swoim składzie związki organiczne, będące pożywką dla grzybów i mchów. Wprawdzie dodawane są do nich biocydy ograniczające możliwość rozwoju mikroorganizmów, ale przy dużym nasyceniu powietrza zarodnikami i - co ważniejsze - przy dużej wilgoci, która towarzyszy zawsze skupiskom zieleni, mogą być one nieskuteczne.

Pewną ochroną tynków akrylowych i silikonowych przed korozją biologiczną może być ich niska nasiąkliwość (tynki mineralne i silikatowe tej właściwości nie mają). Należy pamiętać, że samo zastosowanie tynków mineralnych i silikatowych nie zagwarantuje nam, że elewacja nie będzie obrastać zielonym nalotem. Stały dopływ wilgoci, wynikający na przykład z braku obróbek blacharskich, na pewno spowoduje zazielenienie, bez względu na rodzaj zastosowanego tynku.

Tynk na domu przy ruchliwej ulicy

Jeśli dom znajduje się przy drodze lub innym "źródle" stałego zabrudzenia, to najbardziej odpowiedni będzie tynk akrylowy lub silikonowy. Są to tynki, które najłatwiej utrzymać w czystości. Brudzą się tylko powierzchniowo i łatwo je wyczyścić, bo utworzona przez nie powłoka jest odporna na szorowanie. Z tynków silikonowych mniejsze zabrudzenia usuwają się same (zmywa je padający deszcz) - dlatego też tynki te nazywa się "samoczyszczącymi". Ma to związek z ich bardzo niską nasiąkliwością.

Dla porównania, tynki mineralne i silikatowe są tynkami nasiąkliwymi (nasiąkanie ograniczane jest w nich tylko poprzez dodatki hydrofobowe). Dlatego na wyprawach z nich utworzonych, oprócz zabrudzeń powierzchniowych, pojawiają się również strukturalne, trudne do usunięcia. Przy tego typu zabrudzeniach nie należy czyścić elewacji myjką wysokociśnieniową, bo może to doprowadzić do uszkodzenia mechanicznego tynku. Tam, gdzie nie można skorzystać z mycia pod ciśnieniem, konieczne będzie odmalowanie elewacji.

Warto wiedzieć, że jeśli dom stoi przy drodze o dużym natężeniu ruchu ciężkich samochodów, zastosowanie tynków akrylowych i silikonowych jest uzasadnione również z innego względu. Zawierają one bowiem polimery, które sprawiają, że tynki te są w pewnym zakresie elastyczne, co pośrednio ma znaczenie przy przenoszeniu drgań od ruchu samochodów.

Czytaj więcej o czyszczeniu elewacji

Jak położyć tynk zewnętrzny? 

Tynk elewacyjny do betonu komórkowego jest produkowany z uwzględnieniem właściwości komórkowego materiału budowlanego, a jego właściwości różnią się pod wieloma względami od mieszanek przeznaczonych do wykańczania domów z cegły lub bloczków betonowych.

Ceglane ściany nigdy nie mają idealnie płaskiej powierzchni. Ze względu na obecność spoin murowanych są one usiane wgłębieniami o różnej głębokości. W zagłębieniach gromadzi się kurz, występują drobne cząstki zaprawy cementowo-piaskowej. Jeśli nie zostaną usunięte, przyczepność tynku jest słaba. Dlatego pierwszym etapem jest przygotowanie podłoża: spoinowanie spoin między cegłami i oczyszczenie ściany z kurzu i brudu, który najwygodniej usuwa się szczotką z długim trzonkiem.

Jaki grunt pod tynk zewnętrzny?

Kluczowym zadaniem jest położenie odpowiedniego gruntu. To specjalna kompozycja, która służy do obróbki podstawowej powierzchni ścian w celu jej wyrównania i lepszego przylegania do powłok dekoracyjnych. Grunt pod tynk zewnętrzny znacznie zmniejsza zużycie materiałów do dalszej dekoracji ścian, zwiększa wytrzymałość podłoża i zapewnia dodatkową odporność.