Nawierzchnia przed domem

Inwestycja na lata

Nawierzchnia wokół domu to inwestycja na lata, dlatego warto wybrać rozwiązania uniwersalne. Lepiej pozostać przy prostych wzorach, pasujących do otoczenia posesji -  elewacji, ogrodzenia, roślinności. Warto skorzystać przy tym z pomocy specjalisty, który doradzi nie tylko jaką kolorystykę zastosować, ale także wykona projekt nawierzchni -  zaplanuje odpowiednie połączenia elementów, biorąc pod uwagę ich fakturę i kształt.

Udane zestawienia

Bardzo ważny jest kolor nawierzchni -  kostka powinna pasować do posesji i elementów ogrodzenia. Jeżeli elewacja jest jasna, to najlepiej jeśli nawierzchnia jest ciemna, jeżeli zaś ściany są w ciemnych kolorach, dobrze wygląda kostka o naturalnych odcieniach ziemi. Do wybrukowania samego podjazdu warto wybrać ciemniejszy kolor -  kostki, tłuste plamy i zabrudzenia nie będą wtedy widoczne.

Oprócz różnicowania kolorów i kształtów, coraz częściej zestawia się ze sobą różne faktury. Kostki drobnowymiarowe dostępne są z nawierzchnią gładką, płukaną lub postarzaną. Jeszcze większy wybór jest w płytach dekoracyjnych; mają one na przykład powierzchnię śrutowaną, o strukturze piaskowca czy łupka. To wystarczy, by stworzyć ciekawe kompozycje, nawet bez wykorzystania koloru. Jeśli nawierzchnia ma być monochromatyczna, do wyboru pozostają elementy gładkie i postarzane. Dodanie kostki o nawierzchni płukanej wymusza użycie dodatkowego koloru.
Układy o zróżnicowanej powierzchni mają dodatkowe zalety, na przykład antypoślizgowość. Wykonanie zjazdu do garażu z pól o zróżnicowanym wykończeniu nawierzchni poprawi jego przyczepność zimą czy przy gwałtownych opadach. Jednocześnie nie występuje tu problem mogący utrudnić i podrożyć układanie wzoru o wymyślnej geometrii i kolorystyce. Trzeba pamiętać, że takie ozdobne układy często nie wykorzystują całości dostarczonej kostki (każda paleta składa się z określonej liczby kostki w różnych formatach). Wtedy należy zaplanować ułożenie pozostałej kostki w innych miejscach na działce. Kolejną zaletą takich rozwiązań jest możliwość wyznaczania stref wyczuwalnych pod stopami czy kołami samochodu, a więc chociażby jednoznaczne zaznaczenie optymalnej linii wjazdu do garażu, co może być pomocne w manewrach parkingowych.

fot. 4 GLOBE BDO BETONOWE DREWNO

Niezależnie jednak od tego, czy "zabawa" będzie dotyczyć koloru, kształtu czy faktury kostki, pozostaje stworzenie efektu pozornego chaosu. Aby otrzymać płynne przejście, trzeba odpowiednio dobrać odstępy między kostkami w różnych kolorach oraz właściwie  je zmniejszać lub zwiększać.

Budowa podjazdu

Najważniejsze przy budowie podjazdu jest dobre utwardzenie gruntu. Odpowiednio zagęszczona podbudowa zapobiegnie zapadaniu się podjazdu. Wytrzymałość nawierzchni z kostki brukowej uzależniona jest nie tylko od grubości materiału, ale również od podłoża, na którym została ułożona. Jeżeli podłoże będzie źle przygotowane, to nawet bardzo gruba kostka nie zapewni trwałości. Sam piasek zagęszczony daje się jedynie pod ścieżki, chodniki, gdzie nie ma zbyt dużego obciążenia. Pod wjazdy, przejazdy, place podbudowa powinna być z suchego betonu z warstwą przepuszczalną, piaskiem stabilizującym i dopiero na tym układa się kostkę. Należy też pamiętać o odpowiednim odwodnieniu. Nawierzchnia podjazdu powinna być ułożona ze spadkiem 2-5% wzdłuż i 1,5-2% w poprzek drogi.

Podjazd powinien mieć co najmniej 3 m szerokości. Jeżeli jest jednocześnie dojściem do domu, jego szerokość powinna wynosić 4,5 m. Zbyt wąski dojazd do garażu sprawi, że nie będzie wystarczająco miejsca, żeby zawrócić samochodem. Częstym niedopatrzeniem są zbyt małe łuki, co utrudnia wykonywanie manewrów i zmusza do wjeżdżania na zieleń. Nie tylko droga dojazdowa do garażu, ale i ewentualne miejsce parkingowe muszą być na tyle obszerne, by dało się bezpiecznie manewrować -  miejsce postojowe na samochód osobowy powinno mieć minimum 2,5 x 5 m. Nawierzchnia z kostki betonowej w miejscach, po których poruszają się samochody, powinna mieć minimum sześć centymetrów grubości.

Gdy zjazd do garażu jest stromy, szczególną uwagę trzeba zwrócić na bezpieczeństwo i skuteczne odprowadzanie wody sprzed bramy. Rozwiązaniem może być podniesienie np. co drugiego rzędu kostki o 2 cm i zastosowanie kostki o chropowatej nawierzchni lub ułożenie płyt ażurowych/fot. Libet

Podjazd do garażu to przestrzeń szczególnie narażona na zabrudzenia, takie jak plamy z oleju czy ślady opon i brudu naniesionego na kołach samochodu. Dlatego nawierzchnię warto wykonać z materiału powleczonego ochronną powłoką i łatwego do czyszczenia. Dla zwiększenia stabilności podjazdu dobrze jest wzmocnić jego brzegi krawężnikami.

Kostka betonowa

Jest najczęściej stosowanym wokół domów jednorodzinnych materiałem nawierzchniowym. Produkuje się ją w wielu kolorach i kształtach, o powierzchni gładkiej lub chropowatej. Może być wykonana z dodatkiem kruszywa takiego jak granit, kwarc, marmur czy bazalt. Współczesne kostki betonowe coraz mniej przypominają wyrób z betonu, a coraz bardziej szlachetne materiały, jak na przykład kamień czy ceramikę. Popularność zawdzięcza nie tylko swojej funkcjonalności i przystępnej cenie, ale przede wszystkim olbrzymiej liczbie wzorów.

Rozległa działka stwarza okazję do niebanalnego poprowadzenia nawierzchni -  wijącej się ścieżki, której brzegi wyznacza kostka w innym kolorze/fot. SLAWEK BRZOZOWSKI

Różne są też formaty i kształty, bo kostka wcale nie musi mieć formy prostopadłościanu. Te służą do układania nawierzchni w liniach prostych. Ale są też kliny, które pozwalają układać okręgi, wachlarze czy łuki, a także kostki o nieregularnym kształcie, na przykład imitujące bruk kamienny.
Decydując się na kostkę betonową, warto wiedzieć, że na przykład jeśli jej brzegi w niektórych wzorach są nierówne, często robi się to celowo, by kostka przypominała starą. Kostki udające stare kocie łby miewają fabrycznie obijane krawędzie, bo wtedy wyglądają naturalnie.

Nawierzchnie ażurowe

Do niedawna były to głównie płyty typu Meba, wykonane z szarego betonu. Obecnie oferta jest znacznie ciekawsza. Ażurowe płyty mają zróżnicowane, fantazyjne kształty i urodą nie ustępują typowej kostce czy płytom tarasowym. Ażurowe elementy jak najbardziej nadają się do układania na podjazdach i w miejscach postojowych, tym bardziej że są nawierzchnią przepuszczalną dla wody, co z kolei uwalnia nas od konieczności wykonywania odwodnienia. Puste przestrzenie można wypełnić nie tylko trawą, lecz także kruszywem.

Płyty betonowe

Mają podobne właściwości jak kostka betonowa. Płyty na podjazd mogą mieć gładką powierzchnię oraz tłoczone wzory kamieni, kostek itp. Mogą też być urozmaicone różnymi kruszywami. Podobnie jak kostki, płyty dostępne są w wielu kolorach. Równie zróżnicowane jest wykończenie powierzchni -  od zupełnie gładkich, przez poddawane różnego rodzaju obróbce mechanicznej (śrutowane, płukane i curlingowane). Niektóre płyty mają dodatki specjalnie wyselekcjonowanych kruszyw i są poddawane specjalnej obróbce, która nadaje im wygląd naturalnego kamienia. Różne odmiany kamienia najlepiej imitują płyty wykonywane w technologii wet cast, która polega na wlewaniu płynnej mieszanki betonowej do wibrujących form. Dzięki temu możliwe jest precyzyjne odwzorowanie powierzchni kamienia, na przykład łamanego.

Duże płyty chodnikowe i tarasowe, które mają grubość 2,5-5 cm, polecane są raczej na nawierzchnie ścieżek/fot. Ziel-Bruk

Bruk klinkierowy

Jest bardzo wytrzymały i świetnie nadaje się na mocno eksploatowane podjazdy. Charakteryzuje się wysoką odpornością na poślizg, na działanie olejów, kwasów czy promieni UV. Cegły ceramiczne i klinkierowe są trwałe, odporne na wodę, mróz i duże obciążenia. Taka nawierzchnia jest praktycznie niezniszczalna (klinkier drogowy jest bardzo trwały i wytrzymały). Będzie służyć przez lata, ale jeżeli pojawi się taka potrzeba, można ją bez problemu rozebrać i ułożyć elementy w innym miejscu. Ceramiczną nawierzchnię można również wykonać ze zwykłej cegły; wcześniej jednak trzeba ją zaimpregnować (podobnie jak piaskowiec), aby nie nasiąkała wodą i nie pękała w czasie mrozu.

Utwardzone nawierzchnie wokół domu muszą być trwałe, łatwe w utrzymaniu i -  oczywiście - estetyczne. Wszystkie te warunki są spełnione, jeśli do ich wykonania użyje się bruku z kamienia i klinkieru, które z pewnością nie będą nasiąkać wodą i pękać podczas mrozów/fot.CRH Klinkier

Cegły można układać na wiele sposobów, wzorując się na przykład na parkiecie lub na wiązaniach murarskich. Utworzona przez nie nawierzchnia wcale nie musi być zwarta. Przestrzeń pomiędzy elementami można wypełnić w dowolny sposób: spoiwem (zaprawą murarską), kolorowym kruszywem (żwirem lub grysem), roślinami (mchem, trawami, ziołami) albo tą samą cegłą, tylko pokruszoną.

Materiał na ceramiczną nawierzchnię w ogrodzie nie musi być nowy. Alejki można wyłożyć pozostałymi po rozbiórce cegłami lub starymi dachówkami. Solidne i odpowiednie przygotowanie podbudowy wystarczy, aby po takiej ścieżce można było wygodnie chodzić.

Oprócz elementów nawierzchniowych z klinkieru produkowane są również obrzeża. Mają kształt prostokąta. Odpowiednie ukształtowanie krótszych boków - jeden bok wklęsły, drugi wypukły -  pozwala na wykonywanie łuków.

Bruk kamienny

Kamień uważany jest za materiał najbardziej szlachetny, bo naturalny. Barwa kostki zależy od skały, z której została pozyskana. Najczęściej wykorzystuje się granit, bazalt i sjenit. Ich kolorystyka obejmuje wiele szarości, ale można także spotkać skałę z ziarnami minerałów, które nadają odcień beżowy, rudy lub czerwony. Oczywiście im rzadziej spotykany kolor, tym cena kostki wyższa. Jasną kolorystykę mogą zapewnić piaskowiec lub wapień, ale te skały częściej sprzedaje się w formie łupanych lub ciętych płyt niż kostek brukowych.

Ponieważ kostka kamienna powstaje w wyniku odłupywania od skalnego bloku, nie ma równych wymiarów. Dlatego producenci podają jej przybliżone wymiary, z dopuszczalną różnicą nawet 3 cm, czyli na przykład kostka 8-11 cm. Na dokładność wymiarów kostki kamiennej ma również wpływ to, z jakiego kamieniołomu pochodzi, bo w zależności od złoża skała łupie się lepiej lub gorzej. Czasem też, kupując kostkę, możemy wybierać między pierwszym gatunkiem, w którym większość kawałków trzyma wymiar, a gatunkiem drugim -  bardziej zróżnicowanym.

Kostka kamienna to szlachetny materiał, ale i najdroższy spośród materiałów na nawierzchnie podjazdów i ścieżek, można ją zastosować nawet na parkingach dla samochodów ciężarowych. Charakteryzuje się wyjątkowo dużą odpornością na obciążenia i ścieranie, ma trwały kolor/fot. Krispol

Na ścieżki i podjazdy dla samochodów osobowych wykorzystuje się kostkę 4-6 cm lub 7-9 cm, a na podjazdy dla ciężkich samochodów kostkę większą i stabilniejszą: 8-11 cm i 15-17 cm. Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że duża kostka jest mniej wydajna: z jednej tony kostki o wymiarach 15-17 cm ułożymy około 3 m2 nawierzchni, podczas gdy z jednej tony kostki 4-6 cm - około 8,5 m2.

Otoczaki i płyty kamienne

Kamienie charakteryzują niezwykłe kolory. Co więcej, barwa skały jest niezmienna i nie zależy od upływu czasu. Powierzchnie kamienne zmieniają odcień, gdy porastają glonami i mchem. Taki nalot nadaje nawierzchni efektowny wygląd, ale też sprawia, że pokryte nim ścieżki stają się śliskie, a co za tym idzie mało bezpieczne. Aby uchronić użytkowników przed poślizgnięciem, kamiennym płytom nadaje się faktury - najbezpieczniejszą powierzchnię mają płyty surowe, najmniej bezpieczną gładkie. Dlatego tym ostatnim nadaje się chropowatą fakturę przez groszkowanie (przy użyciu młotów kamieniarskich), piaskowanie (nadawanie faktury w wyniku działania strumienia suchego piasku - korundu) lub płomieniowanie (nagrzewanie palnikami gazowymi do temperatury powyżej 1000°C, co sprawia, że powierzchnia kamienia łuszczy się na głębokość
2-3 mm). Tak wykończone płyty można kupić lub oddać surowe do obróbki kamieniarzowi.
Jeśli zależy nam na starannym doborze koloru kamienia, powinniśmy zobaczyć, jak prezentuje się po deszczu. Niektóre skały łatwo nasiąkają wodą (na przykład wapień i piaskowiec), a wtedy ich wygląd wyraźnie się zmienia.

Niezależnie, jaki kamień wybieramy na ścieżki prowadzące do domu, płyty powinny być duże, aby wygodnie postawić na każdej przynajmniej dwie stopy, możliwie płaskie i grubości przynajmniej 5-6 cm (zbyt cienkie będą się łamać). W dobrych składach płyty są wyeksponowane w stosach na paletach, dzięki czemu można obejrzeć materiał z każdej strony/FOT. LILIANNA SOKOŁOWSKA

O wyborze kamienia na nawierzchnię powinna decydować nie tylko jego barwa i faktura, ale przede wszystkim wytrzymałość. Stosowane na ścieżki kamienie można podzielić na dwie grupy. Skały twarde - granity, sjenity, bazalty - są nienasiąkliwe i odporne na ścieranie, ale trudno poddają się obróbce. Miękkie - piaskowce i wapienie - łatwo obrabiać, lecz są nasiąkliwe, mało odporne na ścieranie oraz uderzenia.

Otoczaki. Te wygładzone polodowcowe granity można znaleźć wszędzie - na polach, nad zbiornikami wodnymi. Najłatwiej i najtaniej byłoby je pozbierać, ale to akurat jest zabronione. Kamienie, które można kupić, są wprawdzie toczone mechanicznie, ale nie różnią się niczym od naturalnych. W centrach ogrodniczych można też kupić otoczaki pochodzące z kopalni lub żwirowni, a w ofercie niektórych zakładów kamieniarskich -  kamienie z rozbiórki starych ulic.

Płyty łupane. W sprzedaży dostępne są w trzech odmianach: niesortowane, sortowane oraz sortowane i przycinane. Najtańsze są niesortowane. Ale cena może być atrakcyjna tylko z pozoru. Płyty kamienne kupuje się na wagę, a w każdej tonie może być aż 15-30% odpadów, które nie nadają się na nawierzchnię. Zawsze pytajmy więc, czy cena dotyczy materiału sortowanego, czy też pochodzącego prosto z kamieniołomu.