System ETICS - jak kupić? Sposoby na szybkie i bezbłędne ocieplenie

W jego skład wchodzi kilka produktów, które wzajemnie się uzupełniając, chronią dom przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi oraz wychładzaniem i przegrzewaniem wnętrz. ETICS to nie tylko płyty ocieplenia, ale też zaprawy klejące, zbrojące, łączniki mechaniczne, siatki, grunty, podkłady, tynki i farby. Poszczególne produkty muszą do siebie pasować, bo tylko jako spójny zestaw zapewniają trwałość elewacji oraz właściwą pracę całego układu.

Jak kupić?

Zaizolowanie ścian zewnętrznych to jedno z głównych działań zapewniających zmniejszenie ilości energii potrzebnej do ogrzania domu. Systemy ociepleń, znane pod nazwą ETICS, są w Polsce stosowane od ponad 20 lat. Tak długie doświadczenie sprawia, że domy ociepla się coraz lepiej, a błędy popełnia się przy tym coraz rzadziej.

Co wybrać?

Do ocieplania ścian zewnętrznych powinno się stosować oryginalne systemy ociepleń jednej marki, mające aprobatą techniczną lub oceną techniczną, między innymi dlatego, by były objęte gwarancją długoletniego, poprawnego działania. Najważniejszą cechą systemów ociepleń jest ich kompletność.
Wybór odpowiedniego systemu ETICS zależy od wielu czynników, a głównie od tego, ile możemy za to zapłacić. Ważna jest również ochrona cieplna, akustyczna i przeciwpożarowa. Pod uwagę bierze się też to, gdzie stoi dom i jak wygląda, z czego jest zbudowany, jaka jest szerokość okapu, jaki jest planowany kolor elewacji i kto będzie układał ocieplenie. Zawsze lepiej zdecydować się na ten materiał ocieplenia, z którym umie pracować ekipa wykonawcza, którą wybierzemy.
System ociepleniowy wymaga przygotowania projektu. Nie polega on jedynie na obliczeniu, jaka jest minimalna grubość warstwy izolacyjnej, by zapewnić ścianom wymaganą przepisami wartość współczynnika U. Aby mieć cieplejszą ścianę, można wybrać kilka centymetrów ocieplenia więcej. Warto mieć jednak na uwadze, że w ścianie z bardzo grubą warstwą ocieplenia trzeba inaczej osadzać okna (wsuwając je w warstwę izolacji, do czego potrzebne są specjalne konsole). W praktyce więc ocieplenie nie przekracza 20 cm grubości (jest ona większa w domach energooszczędnych i pasywnych i dochodzi do ponad 30 cm).
Oprócz rzutów elewacji z koncepcją kolorystyczną projekt powinien również określać sposób przygotowania podłoża oraz zawierać szczegółowe rozwiązania trudnych w wykonaniu detali.

Z czego wykonać ocieplenie?

- Styropian (polistyren ekspandowany, EPS). Jest najczęściej wybierany. Płyty mają współczynnik przewodzenia ciepła na poziomie 0,031-0,045 W/(mK). Coraz większą popularnością cieszy się styropian grafitowy, bo ma lepszy współczynnik (im jest on niższy, tym jest lepsza termoizolacyjność materiału). Dodatek w postaci grafitu zwiększa absorpcję promieniowania cieplnego, a to polepsza zdolność do izolacji termicznej płyt nawet o 30% w porównaniu z tradycyjnymi białymi płytami EPS.
- Wełna mineralna. Jest całkowicie niepalna – ma najlepszą klasę ogniową A1. Wełna jest elastyczna, więc układa się ją tam, gdzie ściany są krzywe lub zaokrąglone i styropian ciężko byłoby ułożyć. Wełna ma też znacznie lepsze niż płyty styropianowe właściwości akustyczne. Jej współczynnik jest podobny do tego, który mają płyty z polistyrenu ekspandowanego.
- Piana fenolowa. Płyty z piany mają zamkniętą budową komórkową, dzięki czemu najlepiej izolują cieplnie; = 0,021 W/(mK). Oznacza to mniej więcej tyle, że niemal dwukrotnie mniejsza w porównaniu ze styropianem czy wełną grubość izolacji wystarczy, by ściana miała odpowiednią wartość współczynnika U. Nie może być jednak stosowana w tak wielu aplikacjach jak materiał elastyczny, np. wełna mineralna.

Jakie tynki? Rodzaje

Mogą być mineralne (nieorganiczne), żywiczne (organiczne) lub silikatowe, czyli mineralne z dodatkami organicznymi. Tynki organiczne mają dodatek biocydów i fungicydów, by nie rozwijały się na nich mikroorganizmy. Dodatki te jednak są wypłukiwane przez deszcz. Tynki mineralne są alkaliczne, więc nie rozwijają się na nich mikroorganizmy. Z upływem czasu ich zasadowość jednak maleje, a farby, którymi są malowane zwykle są organiczne.
Tynki mineralne oferowane są w pastelowych odcieniach, a ich powierzchnie są matowe. Dobrze przepuszczają parę wodną. Wymagają jednokrotnego przemalowania farbą w kolorze tynku. Tynki organiczne, czyli akrylowe i silikonowe mogą mieć dowolny kolor. Są mniej nasiąkliwe niż mineralne, ale mniej paroprzepuszczalne. Tynki silikonowe nie chłoną wilgoci, ale przepuszczają parę wodną. Tynki silikatowe, podobnie jak mineralne, trzeba pomalować.

Szybkie i bezbłędne ocieplenie

Aby przyspieszyć i ułatwić prace, producenci oferują specjalne rozwiązania, np. płyty z sugerowanymi miejscami nakładania kleju (okręgi i linie falujące) o większych niż standardowe wymiarach (60 x 120 cm). Również miejsca mocowania łączników wyznacza 5 okręgów z krzyżykiem, a umieszczona na krawędzi strzałka – kierunek montażu. Wiązanie płyt z murem wzmacnia też 5 podłużnych rowków. Ponadto wytłoczone wzdłuż i wszerz płyty rowki niwelują naprężenia mechaniczne.

Dlaczego warto ocieplać budynki?

Justyna Mikołajczyk, Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń:

Systemy ociepleniowe to sprawdzona technologia, stosowana już od 60 lat. Jej główną zaletą jest energooszczędność. Właściwie wykonane, a potem eksploatowane ocieplenie ścian zewnętrznych może nawet o połowę zmniejszyć koszty ogrzewania oraz klimatyzacji. Ma to znaczenie nie tylko dla domowych budżetów, ale też wspiera ochronę środowiska dzięki mniejszej emisji CO2. Systemy ETICS są idealne dla polskiego klimatu, cechującego się różnorodnością pogody w ciągu roku. W ocieplonym budynku łatwo zapewnić komfort termiczny w pomieszczeniach, czyli zalecaną dla stałego pobytu ludzi temperaturę powietrza 18±2°C i wilgotność powietrza rzędu 50-60%. Ściana z zainstalowanym systemem ociepleń jest cała zaizolowana od zewnątrz, więc zimą wykorzystana jest jak magazyn ciepła. Latem izolacja zewnętrza zapobiega nagrzewaniu się ścian od słońca, co skutecznie ogranicza przegrzewanie się pomieszczeń. Ponadto konstrukcja budynku nie jest narażona na wahania temperatury, z korzyścią dla jej trwałości i bezpieczeństwa. Wśród atutów tej metody jest też możliwość uzyskania dowolnego wyglądu elewacji. Dostępne bogactwo rozwiązań systemowych z wyprawami tynkarskimi w wielu kolorach i odcieniach, a nawet imitujących takie materiały jak cegła, kamień czy drewno sprawia, że dom wygląda ładnie. Z systemami ociepleń wykorzystuje się również gotowe profile i elementy dekoracyjne, nadające budynkowi niepowtarzalny charakter.

Dlaczego ocieplanie w systemie jest tak ważne?

Dariusz Czarny, Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń:

Zastosowanie pełnego systemu ETICS to jedyna metoda, by zapewnić trwałość, bezpieczeństwo i estetykę ocieplonej elewacji. Na ścianach powinno się mocować wyłącznie certyfikowane, kompletne systemy jednej marki. Dopiero wówczas tworzące go składniki, we wzajemnym połączeniu, będą właściwie funkcjonować. I tylko w takim wypadku systemodawca bierze odpowiedzialność za wyrób, obejmując go gwarancją i rozpatrując ewentualne zgłoszenia reklamacyjne. Współdziałanie komponentów systemu ociepleniowego oraz spełnienie wymagań technicznych i użytkowych jest potwierdzane podczas rygorystycznych badań laboratoryjnych. Każdy system ociepleń otrzymuje ocenę techniczną i zostaje dopuszczony do obrotu dopiero po tym, jak pozytywnie przejdzie wszystkie testy. Przypadkowo zestawione materiały nie dają pewności co do wytrzymałości i wyglądu ocieplenia, które zależą od takich cech systemowych jak paroprzepuszczalność, nierozprzestrzenianie ognia, przyczepność międzywarstwowa, nasiąkliwość, wytrzymałość mechaniczna czy trwałość i jednorodność kolorystyczna. Niesystemowe ocieplenie może skutkować np. uszkodzeniami mechanicznymi elewacji, jej przebarwieniami i małą odpornością na zabrudzenia, kumulacją wilgoci w pomieszczeniach czy rozprzestrzenianiem się ognia przez elewację w przypadku pożaru. Ponadto stosowanie do ociepleń wyrobów innych niż systemy jednego producenta jest niezgodne z prawem budowlanym.

Co powinno znaleźć się w dokumentacji technicznej prac ociepleniowych?

Łukasz Kulczycki, ATLAS Sp. z o.o.: Prawo budowlane*) w art. 28. określa, że każde roboty budowlane można rozpocząć na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniami, które są wymienione w art. 29-31. Z tego wynika, że np. prace polegające na dociepleniu budynków o wysokości do 25 m nie wymagają pozwolenia na budowę [(art. 29.2.4)]. Jednocześnie dla realizacji docieplenia budynku wysokości powyżej 12 m i nie wyższych niż 25 m należy chęć rozpoczęcia robót zgłosić organowi budowlanemu [(art. 30.1.2c)]. Wniosek jest taki, że budynki o wysokości powyżej 25 m, przed dociepleniem, wymagają opracowania projektu budowlanego. Projekt będzie obligatoryjnym załącznikiem do pozwolenia na budowę. Zawartość projektu budowlanego jest regulowana przepisami prawa. Opracowanie takie powinno zawierać co najmniej:
– projekt zagospodarowania terenu działki z oznaczonym na mapie obiektem;
– zwięzły opis obiektu, który będzie ocieplany;
– krótki opis robót z podaniem charakterystyki technologii ocieplenia;
– obliczenia cieplno-wilgotnościowe stanu istniejącego (przy docieplaniu wtórnym) i projektowanego;
– ogólne rysunki techniczne przyjętych rozwiązań;
– kolorystykę elewacji;
– wymagane opinie i uzgodnienia (np. rzeczoznawcy ds. pożarowych);
– inne dokumenty formalno-prawne (np. potwierdzające uprawnienia projektanta).

Czy jednak wyłącznie na podstawie projektu budowlanego uda się poprawnie i bezproblemowo zrealizować roboty dociepleniowe? A co z obiektami, dla których prawo nie wymaga pozwolenia na budowę, a zatem nie ma dla nich potrzeby wykonywania takiego projektu?

W każdym przypadku przed rozpoczęciem robót warto zadbać o opracowanie projektu wykonawczego (formalnie nieobowiązkowego), który oprócz wymienionych elementów powinien zawierać przynajmniej:
– obliczenia statyczne niezbędnej liczby łączników mechanicznych wraz ze schematem ich rozmieszczenia;
– szczegółowe rysunki detali przedstawiające przyjęte rozwiązania;
– określenie odporności elewacji na uderzenia;
– instrukcję wykonawczą, najlepiej systemową ocieplenia, uzupełnioną o rozwiązania nietypowe;
– wymagania techniczne dla stosowanych materiałów budowlanych.
Należy pamiętać, że choć prawo budowlane w niektórych przypadkach zezwala na uproszczenie procedury uzyskiwania zgody na rozpoczęcie robót dociepleniowych, nie zwalnia jednak z obowiązku ich realizacji w oparciu o aktualne wymagania i warunki techniczne.

Ile kosztuje m2 systemu ocieplenia z robocizną?

Krzysztof Krzemień, TERMO ORGANIKA:

To pytanie jest jednym z najczęściej zadawanych przez inwestorów. Odpowiedź na nie jednak nie jest prosta, ponieważ całkowity koszt przedsięwzięcia zależy od wielu czynników. Podstawowe z nich to koszty materiałów i robocizny. Pierwsze zależą od grubości i rodzaju materiału termoizolacyjnego, a także od kleju służącego do przyklejenia płyt, kleju przeznaczonego do zatapiania siatki oraz tynku zewnętrznego (oferowanego w kilku odmianach i palecie barw zawierającej kilkaset kolorów). Wybierając materiały na ocieplenie ścian trzeba pamiętać, że tylko kompletne systemy ociepleń dają gwarancję kompatybilności poszczególnych składników, co przekłada się na trwałość i zachowanie estetyki w długim okresie użytkowania. Z kolei na koszty robocizny wpływają stopień trudności wykonania prac, lokalizacja budynku i renoma ekip wykonawczych. Porównajmy więc dwa warianty materiałowe kompletnego systemu ociepleń: maksymalny (w skład którego wchodzą materiały o największej efektywności użytkowej, np. styropian grafitowy i tynk silikonowy, przeznaczony szczególnie dla budownictwa energooszczędnego) oraz optymalny (składający się z materiałów wysokiej jakości, np. styropianu w kropki i tynku akrylowego). Szacunkowa wartość zakupu materiałów w pierwszym wariancie to ok. 51 zł netto/m2, w drugim – ok. 34 zł netto/m2. Szacowana wartość kosztów robocizny to 50-80 zł/m2.