Ocieplanie dachu: wełna mineralna kontra pianka PUR

Aby móc zamieszkać pod dachem stromym, trzeba najpierw ocieplić jego połacie - najlepiej takim materiałem, który nie tylko ochroni przed nadmierną utratą ciepła, ale też będzie niepalny i dźwiękochłonny i trwale oraz szczelnie wypełni przestrzeń. Dobrze też, żeby był łatwy i szybki w montażu oraz odpowiednio lekki.

Wszystkie te warunki spełnia wełna mineralna, która jest tu niekwestionowanym liderem. Znają ją chyba wszyscy, którzy budują dom. Pianka poliuretanowa, która pojawiła się na naszym rynku mniej więcej 4 lata temu, również jest polecana do izolacji termicznej dachów. Jest ona dostępna albo w postaci twardych płyt przeznaczonych do ocieplania połaci od zewnątrz (izolacja nakrokwiowa), albo jako piana układana natryskowo od środka. I zwłaszcza ta druga jej postać wzbudziła zainteresowanie inwestorów, co widać po dyskusjach na internetowych forach budowlanych.

Wszystkie te warunki spełnia wełna mineralna, która jest tu niekwestionowanym liderem. Nadaje się do tego również pianka poliuretanowa (PUR, PIR), dostępna jako piana układana natryskowo od środka oraz pianka w postaci sztywnych płyt przeznaczonych do układania na krokwiach.

Jaka powinna być grubość ocieplenia

Zgodnie z obowiązującymi przepisami warstwa izolacji termicznej połaci dachowych powinna mieć współczynnik przenikania ciepła U nie większy niż 0,20 W/(m2K). Taki współczynnik może zapewnić odpowiednio gruba warstwa ocieplenia o danym parametrze lambda.

Wełna mineralna. Ta o najlepszym współczynniku lambda = 0,030 W/(mK) powinna mieć grubość co najmniej 15 cm, a ta o najwyższym (lambda = 0,045) – 23 cm. To wystarczy, ale warto ocieplać dach lepiej (grubiej) niż wymagają przepisy, zwiększając warstwę wełny do 30-40 cm. Najlepiej układać ją w dwóch warstwach – pomiędzy i pod krokwiami, dzięki czemu osłonięte zostają drewniane belki (o gorszej niż wełna izolacyjności termicznej).

Pianka poliuretanowa. Są dwa jej rodzaje – zamkniętokomórkowa, o współczynniku lambda = 0,021-0,024 W/(mK) i otwartokomórkowa, której lambda wynosi 0,036-0,040 W/(mK). Gdyby do ocieplenia poddasza użyć piany w wersji zamkniętokomórkowej, wykonana z niej izolacja teoretycznie – gdyby nie krokwie, które mogą stać się mostkami termicznymi – mogłaby mieć grubość 12 cm. Dlatego piankę poliuretanową należy – tak jak wełnę mineralną – ułożyć między krokwiami i pod nimi. Pianka ta jest jednak polecana do ocieplania domu od zewnątrz; do ocieplania dachu stosowana jest piana otwartokomórkowa, o nieco gorszych parametrach cieplnych – grubość wykonanej z niej izolacji nie może być więc mniejsza niż 20 cm.

Ocieplenie nakrokwiowe pozwoli zostawić widoczną więźbę

Choć na poddaszu często marzy się nam często widoczna więźba dachowa, lepiej z tego zrezygnować. Powstające wzdłuż przebiegu krokwi mostki termiczne oraz pocienienie warstwy ocieplenia po to, by przynajmniej część przekroju belek pozostała widoczna, mogą naruszyć komfort cieplny we wnętrzach – zimą na poddaszu będzie zbyt chłodno, a latem będzie ono przegrzane. Widoczna więźba takich wad nie zrekompensuje. Alternatywą dla tego tradycyjnego rozwiązania jest ocieplenie układane na krokwiach. Izolacja taka daje możliwość wyeksponowania drewnianej więźby dachowej oraz zwiększenia kubatury pomieszczeń na poddaszu. Ten sposób ocieplenia również dobrze sprawdza się przy remoncie starych dachów.

Podstawowym elementem tego systemu są płyty z twardej zamkniętokomórkowej pianki PIR (poliizocjanurowej – nazwa piankowego materiału termoizolacyjnego należącego do rodziny poliuretanów) o współczynniku przewodzenia ciepła - wynoszącym 0,024 W/(mK). Płyty są obustronnie zabezpieczone folią aluminiową, a od góry także membraną dachową. Krawędzie płyt są wyprofilowane w pióro i wpust, a pokrywające je folie mają dodatkowo zakładki z samoprzylepnymi brzegami.

Płyty PIR nie wymagają ułożenia warstwy wstępnego krycia. Dekarze jednak muszą zadbać o staranne mocowanie ich do krokwi specjalnymi wkrętami oraz uszczelnienie styku z kominem wełną mineralną.

Ochrona ocieplenia dachu

Nawet najlepszej jakości materiał do krycia dachu nie wystarczy, aby zagwarantować jego trwałość i bezpieczeństwo użytkowania pomieszczeń na poddaszu. Konieczna jest izolacja izolacja ocieplenia i więźby przed wodą i wilgocią z zewnątrz. Do tego trzeba też dodać osłonę termoizolacji od wewnątrz.

Membrana dachowa. Służy do zewnętrznej osłony ocieplenia. Dzięki swoim właściwościom ten rodzaj wstępnego krycia jednocześnie chroni przed wiatrem i wnikaniem wilgoci z zewnątrz oraz przepuszcza parę wodną od strony wnętrza. Membranę dachową można układać na dachach o nachyleniu większym niż 20°. Wykonana jest z lekkich materiałów: polipropylenu, poliestru, miękkiego lub twardego polietylenu.

Papa na sztywnym poszyciu. To tradycyjne wstępne krycie. Do jego wykonania wykorzystuje się najczęściej drewno iglaste. Zamiast desek można również użyć wodoodpornych płyt wiórowych OSB lub V-100 albo wodoodpornej sklejki. Na deskowaniu trzeba jeszcze ułożyć termozgrzewalną papę podkładową na osnowie z włókien szklanych czy poliestru z posypką mineralną albo specjalną folię dachową.

Paroizolacja. Chroni ocieplony dach nad poddaszem użytkowym od wewnątrz. By spełniała ona swoją funkcję, powinna być szczelnie ułożona między ociepleniem a obudową poddasza. Paroizolacja jest niezbędna, gdy na poddaszu jest jedynie wentylacja grawitacyjna.

Folia refleksyjna. Polecana jest do domów energooszczędnych. Jeśli jest to folia wstępnego krycia, powłokę refleksyjną układa się w stronę ocieplenia. Od wewnątrz warto z kolei zastosować folię paroizolacyjną z refleksyjną powłoką skierowaną w stronę pomieszczeń. Zdoła ona odbić do 90% ciepła. Folie z warstwą refleksyjną przyniosą oczekiwane rezultaty, jeżeli nie będą się stykać ani z ociepleniem, ani z okładziną poddasza.

Uwaga! Każdy dach, a w szczególności dach z ociepleniem, powinien być dodatkowo zabezpieczony. Ważne jest, aby nie dopuścić do wnikania wody i wilgoci bezpośrednio w materiały termoizolacyjne.

Porównujemy wełnę mineralną i piankę PUR

Parametry i właściwości pianki PUR, jako materiału u nas nowego, nie do końca są znane. Usystematyzujmy je więc, porównując, jak wypada ona na tle wełny, w czterech najważniejszych dachowych" konkurencjach": izolacyjności cieplnej materiału i jego wymaganej grubości, ciężarze, odporności na ogień i cenie. Pominęliśmy kwestię trwałości, ponieważ trudno ocenić, w jakim stanie w naszym klimacie będzie ocieplenie z pianki poliuretanowej po 20-30 latach.

Danych na temat deklarowanych parametrów, jakie zamieszcza producent bądź importer, należy szukać w aprobacie technicznej (dla pianek) i deklaracji właściwości użytkowych produktu (dla wełny mineralnej). Te właśnie dokumenty, jako wymagane prawem, są najbardziej rzetelnym źródłem informacji.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami warstwa izolacji termicznej dachu powinna mieć współczynnik przenikania ciepła U nie większy niż 0,20 W/(m2K). Ile centymetrów musi mieć warstwa izolacji, żeby sprostać tym wymaganiom.

Współczynnik przenikania ciepła U

Wełna mineralna. Ta o najlepszym współczynniku x=0,030 W/(mK) powinna mieć grubość co najmniej 15 cm, a ta o najwyższym (x =0,045) - 23 cm. To wystarczy, ale warto ocieplać dach lepiej niż wymagają przepisy, zwiększając warstwę wełny mineralnej nawet do 30-40 cm. Poza tym najlepiej układać ją w dwóch warstwach - jedną pomiędzy krokwiami, drugą - pod nimi. Dzięki temu drewniane belki - o gorszej niż wełna izolacyjności termicznej - nie staną się mostkami termicznymi.

Pianka poliuretanowa. Są dwa jej rodzaje - zamkniętokomórkowa, o współczynniku x=0,021-0,024 W/(mK) i otwartokomórkowa, której x wynosi 0,036-0,040 W/(mK). Gdyby do ocieplenia poddasza użyć piany w wersji zamkniętokomórkowej, wykonana z niej izolacja teoretycznie - gdyby nie krokwie, które mogą stać się mostkami termicznymi - mogłaby mieć grubość 11,5-12 cm. Dlatego piankę należy również ułożyć między krokwiami i pod nimi. Pianka ta jest jednak polecana do ocieplania domu od zewnątrz; do ocieplania dachu stosowana jest piana otwartokomórkowa, o nieco gorszych parametrach cieplnych - grubość wykonanej z niej izolacji nie może być więc mniejsza niż 18-20 cm.

0,030-0,045 -Taka jest wysokość współczynnika przewodzenia ciepła wełny mineralnej0,036-0,040 -Taka jest wysokość współczynnika przewodzenia ciepła pianki otwartokomórkowej

Ciężar: wełna mineralna kontra pianka PUR

Czy ciężar ocieplenia ma znaczenie? Owszem, bo od niego zależy obciążenie więźby dachowej, a to wpływa przede wszystkim na przekroje jej elementów. Cięższy materiał izolacji zawsze wymaga solidniejszej konstrukcji dachu, a zatem - większej ilości drewna do jej zbudowania. Ale duża masa ocieplenia ma też tę zaletę, że lepiej izoluje akustycznie.

Wełna mineralna. Do izolacji poddasza stosuje się maty lub miękkie płyty. Jeden metr sześcienny maty - zarówno z wełny mineralnej szklanej, jak i skalnej - waży 10-35 kg, a płyty - 16-60 kg.

Pianka poliuretanowa. W wersji otwartokomórkowej to dla dachu obciążenie 8-10 kg/m3; w zamkniętokomórkowej - 30-46 kg/m3.

10-60 kg -Tyle waży 1 m3 wełny mineralnej do ocieplania poddasza8-10 kg -Tyle waży 1 m3 pianki otwartokomórkowej do ocieplania poddasza

Odporność na ogień: wełna mineralna kontra pianka PUR

Wełna mineralna. Według klasyfikacji ogniowej jest niepalna. Nadano jej najwyższe klasy w siedmiostopniowej skali od A1 do F: A1 (kamienna) oraz A1 i A2 (szklana). Oznacza to, że izolacja z niej wykonana będzie stanowić barierę dla ognia i chronić w razie pożaru drewnianą więźbę dachu.

Pianka poliuretanowa. Jej producenci podają, że ma ona klasę reakcji na ogień B-s1, d0. Dotyczy to jednak badania razem z zabudową poddasza wykonaną z płyt gipsowo-kartonowych o grubości 12 mm. Sama piana - bez względu na to, czy jest otwarto- czy zamkniętokomórkowa - ma klasę reakcji na ogień E (jedną z najniższych). Oznacza to, że jest łatwo zapalna, samogasnąca - w płomieniu topi się, a po odjęciu ognia sama gaśnie.

A1 i A2 -Taka jest klasa reakcji na ogień wełny mineralnejE -Taka jest klasa reakcji na ogień pianki otwartokomórkowej

Koszty: wełna mineralna kontra pianka PUR

Aby porównać koszty ocieplenia połaci dachu, przyjmijmy, że jego warstwa będzie miała grubość 20 cm. Chodzi też o to, aby uniknąć mostków termicznych wzdłuż krokwi.

Wełna mineralna. Jej ceny kształtują się na poziomie 18-50 zł/m2 w matach oraz 20-34 zł/m2 - w płytach. W hurtowniach i składach budowlanych możemy liczyć na rabat w wysokości 5 proc. lub skorzystać z promocyjnych. Dodatkowo musimy doliczyć koszt ułożenia wełny - średnio jest to 19-25 zł/m2.

Pianka poliuretanowa. Choć zamieszanie na forach internetowych w kwestii cen pianki poliuretanowej jest duże, bo każdy podaje inną rozpiętość kosztów i zakres usług, to ceny piany wraz z jej ułożeniem można znaleźć na stronach wykonawców. I tak za ocieplenie połaci (materiał + robocizna) trzeba zapłacić 52-54 zł/m2 pianką otwartokomórkową lub 140-160 zł/m2 - jeśli zdecydujemy się na lepsze ocieplenie dachu pianką zamkniętokomókową.

47 zł/m2 (brutto) -Tyle zapłacimy za wełnę mineralną o x=0,035 W/(mK), o grubości 20 cm, z montażem70 zł/m2 (brutto) -Tyle zapłacimy za piankę otwartokomórkową o x=0,035 W/(mK), o grubości 20 cm, z aplikacją