Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Altany i pawilony w ogrodzie - wybór, koszty, budowa, impregnacja

Katarzyna Jodłowska

Budowanie altan i pawilonów w ogrodzie ma długą tradycję, utrwaloną choćby w nazwach kawiarni, pałacyków czy ulic. Taka budowla "patronuje" na przykład warszawskiej ulicy bagatela. Powstawały one nie tylko dla ozdoby, lecz przede wszystkim jako przytulne miejsca spotkań lub błogiego wypoczynku.

altana, altany
Najpopularniejsze są altany wykonane z drewna. Coraz częściej jednak stosuje się metal (szczególnie lekkie i odporne na korozję stopy aluminium) i tworzywa sztuczne.
Fot. Arkadiusz Ścichocki
Pod dachem, a zarazem w sercu ogrodu. Taki komfort możliwy jest tylko w altanie. Jeśli ogrodowy domek znajduje się w zacisznym miejscu, a jednocześnie rozpościerają się z niego wspaniałe widoki, przebywanie w nim jest samą przyjemnością.

Konstrukcja altany bywa coraz bardziej niecodzienna, nie zmienia się jednak jej rola; jest letnią jadalnią, miejscem towarzyskich spotkań, kryjówką przed wiatrem i słońcem. Odpowiednio dobrana - dodaje wdzięku ogrodowej kompozycji.

Altanę można kupić gotową lub - jeśli ktoś jest uzdolnionym majsterkowiczem - wykonać samemu od podstaw, dopasowując ją do własnych potrzeb; wtedy z pewnością będzie oryginalna.

Nie jest jednak powiedziane, że domek ze sklepu musi wyglądać tak samo, jak u sąsiada. Jego wygląd w dużej mierze będzie zależał od lokalizacji w ogrodzie i od roślin, którymi go obsadzimy. Ubrany w szatę z kokornaków, aktinidii, róż czy winorośli stanie się perełką ogrodu.

Jaka altana

Współcześnie altana coraz mniej przypomina tradycyjne konstrukcje. Paleta pomysłów jest nieograniczona; przed słońcem i wiatrem coraz częściej chronią daszki i ścianki z pleksiglasu, za siedziska służą metalowe kosze wypełnione kamieniami, kwiaty często rosną na ścianie, nastrój tworzy kolorowy beton i szkło. Jest wiele możliwości wyboru stylu konstrukcji, rodzaju materiału, z którego ją wzniesiemy, i jej lokalizacji w ogrodzie.

Przed zakupem czy wybudowaniem warto poradzić się architekta krajobrazu (najlepiej projektanta naszego ogrodu), na jaki model się zdecydować. Wznosząc altanę samodzielnie, używa się tych samych materiałów, co przy budowie domu, tarasu, ogrodzenia i innych elementów architektury ogrodowej, tak by pasowała do otoczenia. Bardzo modny jest metal (lekkie i łatwe w konserwacji aluminium) oraz beton i tworzywa sztuczne. Ale w zasadzie wszystko może się przydać: cegły rozbiórkowe, bambusowe rurki, arkusze stali czy pleksiglasu, lustra, wiklinowe maty, mocne tkaniny itp.

Przed wyborem konkretnego modelu altany zastanówmy się, czemu ma służyć: czy tylko ozdabiać ogród, czy też potrzebna będzie do konkretnych zadań - na przykład jako letnia kuchnia.

Druga sprawa, to kiedy będzie użytkowana - od wiosny do jesieni czy przez cały rok? W pierwszej sytuacji lepsza będzie przewiewna ażurowa konstrukcja, w drugiej - domek z litymi ścianami i oknami.

Koszty

W każdym większym centrum ogrodniczym już na początku wiosny pojawia się szeroka oferta gotowych altan ogrodowych. Solidne drewniane pawilony kosztują od 2500 do 15 000 zł; za metalowe zapłacimy co najmniej 1 000 zł.

W składach budowlanych dostępne są drewniane elementy, (krawędziaki, bale, deski i łaty) oraz gotowe konstrukcje - jak chociażby kratownice mogące posłużyć jako ściany. Impregnowana sosnowa kantówka o wymiarach 10 × 10 × 250 cm kosztuje 60 zł. Na słupy konstrukcyjne trzeba ich przynajmniej cztery, do tego ściany, dach i podłoga z desek. Najtańsza sosnowa deska strugana, nieimpregnowana, o wymiarach 2 × 10 × 300 cm to wydatek 30 zł za sztukę. Doliczyć trzeba koszt łączników do drewna, pokrycia dachu, impregnatów i farb.

Może się okazać, że koszty takiej budowli nie będą dużo niższe niż zakup gotowej, prostej altany. Tym bardziej, że do budowy altany powinniśmy mieć fachowy projekt.

Lokalizacja altany

Ogrodowa samotnia może być oddalona od zabudowań. Jeśli jednak altana ma być letnią jadalnią albo miejscem spotkań, nie powinna stać zbyt daleko od domu. Uniknie się wówczas wędrówek z talerzami podczas przyjęcia w ogrodzie.

Altana jest zwykle dominantą kompozycyjną, nadaje wyraz całemu otoczeniu. Bardzo dobrym pomysłem jest usytuowanie jej w miejscu specjalnie wydzielonym pasami zieleni. W swobodnych założeniach ogrodowych altanę najlepiej umieścić po skosie w stosunku do osi domu, w formalnych - lepiej będzie się prezentować na przecięciu głównych osi widokowych. W maleńkich ogródkach budowla może zająć narożnik działki.

Altan nie powinno się umieszczać w obniżeniu terenu, które może być zastoiskiem chłodu, a podczas deszczu gromadzi się w nim wilgoć. Na terenach z wysokim poziomem wód gruntowych na wiosnę takie niecki często zamieniają się w bajora. Lepiej konstrukcję umieścić na niewielkim wzniesieniu, które można nawet specjalnie dla niej usypać. Jeśli w ogrodzie jest oczko wodne, staw lub jeziorko, to właśnie nad ich brzegiem warto wybudować altanę. Świetnie sprawdzi się również jako punkt widokowy na okolicę: malowniczy krajobraz czy widoczny w oddali zabytek, piękny okaz rośliny lub zakątek ogrodu, z którego jesteśmy szczególnie dumni.

Fundamenty pod altanę

Każda altana, nawet ta ze sklepu, musi stać stabilnie i oprzeć się naporowi wiatru. Konieczne jest więc wykonanie betonowego fundamentu i przytwierdzenie do niego budowli za pomocą stalowych kotew. Pod ogrodowe pawilony wystarczają fundamenty punktowe, na których opiera się słupy konstrukcji nośnej. W wyznaczonych miejscach kopie się doły o głębokości 60--80 cm i szerokości przynajmniej trzykrotnie większej od grubości słupa. Ich dno zasypuje się gruzem i zalewa betonem. Zanim masa stężeje, zagłębiamy w niej stalowe kotwy, do których później zamocujemy słupy.

Pokrycie dachu altany

Drewniane altany mają lekką konstrukcję, dlatego także pokrycie dachu nie może zbyt dużo ważyć. Ciekawie wygląda dach kryty gontem lub wiórem osikowym - deseczki, zachodzące na siebie niczym dachówki, przybija się gwoździami do deskowania dachu. Coraz popularniejsza jest strzecha, świetnie izolująca przed nagrzewaniem.

Najprościej pokryć dach blachą, przybijając odpowiednio przycięte arkusze do drewnianych łat. Jeśli jednak dach altany chcemy pokryć gontem bitumicznym (jest on imitacją dachówki w różnych kolorach) lub zwykłą papą, dach musi mieć pełne deskowanie.

Zabezpieczanie konstrukcji altany

Jeśli po altanie mają się wspinać pnącza, drewno najlepiej zaimpregnować głęboko penetrującymi preparatami na bazie oleju lnianego lub żywic (Vidaron Pokost Lniany, Sadolin Hardwood Oil) lub na bazie wody (na przykład Wood Preserver 2732). By rośliny mogły łatwo się przyczepiać, powierzchnia powinna być szorstka, dlatego unikajmy lakierowania. Elementy, które mają się znaleźć w ziemi, powlekamy substancją bitumiczną. Można też tradycyjnym sposobem zwęglić ich powierzchnię opalarką lub w ognisku

Gotowe altany są zwykle fabrycznie zaimpregnowane i jeśli nie zależy nam na nadaniu drewnu konkretnego koloru, można je takie pozostawić. Surowe sezonowane drewno także dobrze znosi warunki zewnętrzne. Najodporniejsze z rodzimych gatunków są robinia, dąb, modrzew i sosna - ich drewno z czasem pokrywa się ładną "patyną".

Olej. Tradycyjnym środkiem do konserwacji drewna jest pokost, czyli olej lniany. Po jego użyciu drewno nieco ciemnieje. Obecnie większą popularnością cieszą się nowoczesne oleje, bezbarwne lub koloryzujące. Chronią drewno przed promieniowaniem UV, a tym samym zmianą barwy.

Lakier. Altanę można lakierować preparatami przeznaczonymi do stosowania na zewnątrz, lecz starajmy się wybierać lakiery matowe - nie będą odbijać światła (blikować), ani w słońcu, ani wieczorem w sztucznym oświetlaniu.

Farba. Jeśli zamierzamy użyć farb kryjących, też powinny być matowe. Kolor wybierzmy taki, by nawiązywał do innego elementu ogrodu, na przykład elewacji domu.

Metalowe elementy. Oczyszczone i odkurzone maluje się farbą podkładową, mającą właściwości gruntujące (Ekochron, Unikor C, Everal Metal Grunt). Następnie nakłada się farbę kryjącą, zabezpieczającą przed wpływem warunków atmosferycznych (Emakol, Jedynka Alkidowa, Everal Uniwersal). Dostępne w różnych kolorach, mogą też nadawać malowanej powierzchni fakturę. Zamiast farby podkładowej i kryjącej, można zastosować droższą farbę uniwersalną (Emalia Luksusowa, Hammerite Prosto na Rdzę), pod które nie trzeba stosować podkładu.

Renowacja

Odświeżany element (drewniany lub metalowy) należy najpierw oczyścić. Najlepiej wodą z detergentem usunąć powierzchniowe zabrudzenia, a następnie przeszlifować - papierem ściernym albo szczotką drucianą. Jeśli element pokryty jest starą, łuszczącą się farbą, najlepiej usunąć ją całkowicie (pracę ułatwi preparat chemiczny lub elektryczna opalarka).

Do naprawy uszkodzeń i ubytków dobra jest szpachlówka na bazie żywicy epoksydowej z dodatkiem mączki kwarcowej lub drobnego piasku. Kiedy stwardnieje, szlifujemy je papierem ściernym. Następnie przecieramy cały element watą stalową wzdłuż włókien drewna i nasączamy olejem lub impregnatem. Do renowacji przedmiotów drewnianych, które mają zachować naturalny wygląd, można wykorzystać także preparaty woskowe lub szare mydło.

Do malowania elementów ogrodowych używamy wyłącznie preparatów przeznaczonych do zastosowań zewnętrznych!

Nowe warstwy farby lub lakieru kładziemy cienko (na drewno nanosimy je zawsze zgodnie z kierunkiem słojów).

Żywe konstrukcje

W dobie mody na ekologię do łask powracają żywe altany, z ukorzenionych wierzbowych gałązek tworzących samodzielną konstrukcję lub przymocowanych do drewnianego lub metalowego szkieletu. Posadzone w kręgu lub w narożach małego placyku odpowiednie gatunki drzew (na przykład płaczące odmiany grabu, morwy, wiśni, wierzby) same "zbudują" nietypową altanę. Najprostszą altanę łatwo stworzyć pod konarami zwisających odmian buka, jesionu i morwy. Wystarczy wyciąć niepotrzebne gałązki i zainstalować oświetlenie.

Jednak nawet najprostsza konstrukcja stanie się oryginalnym schronieniem wówczas, gdy oplotą ją pnącza: glicynie, wiciokrzewy, miliny, powojniki, winobluszcze lub róże.

Budowanie zgodnie z prawem budowlanym

Budowa altany, wiaty, budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w ogrodach przydomowych nie wymaga pozwolenia budowlanego, lecz zgłoszenia. Obiektów takich nie może być jednak więcej niż dwa na każde 500 m2.

Na działkach pracowniczych pozwolenia nie wymaga budowa altany i obiektów gospodarczych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach, a do 35 m2 - poza granicami miast. Ich wysokość nie może przekraczać 5 m, jeśli mają stromy dwuspadowy dach, lub 4 m, gdy jest on płaski. Zadaszonego tarasu nie wlicza się do powierzchni zabudowy altany, jednak jego powierzchnia nie może przekraczać 6 m2 w ogródkach miejskich lub 9 m2 w ogródkach podmiejskich.

Odległość altany od granic działki nie może być mniejsza niż 3 m. Za zgodą sąsiada można ją jednak zmniejszyć.

Do budowania altany można przystąpić po upływie 30 dni od momentu złożenia wniosku do urzędu, jeżeli w tym czasie starosta (lub prezydent miasta) nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji (tak zwana zasada milczącej zgody).

Przydatne preparaty

DREWNO: Impregnaty bezbarwne. Zabezpieczają drewno, zmniejszają jego chłonność. Na przykład: Sadolin Base, V33 Impregnat.

Impregnaty ochronno-dekoracyjne. Konserwują i barwią, zachowując słoje. Na przykład: Sadolin Classic, Dulux Impregnat (dodatkowo tworzą też ochronną powłokę).

Lakierobejce i lazury. Wnikają w drewno niezbyt głęboko i tworzą ochronne transparentne powłoki. Na przykład: Sadolin Extra, Bondex Super Wood Stain, Vidaron, Dulux.

Lakiery transparentne. Tworzą połyskliwą powłokę chroniącą przed wilgocią i słońcem. Na przykład: Sadolin Lakier Zewnętrzny (bezbarwny), Heliolak (koloryzujący).

Emalie kryjące. Barwna powłoka chroni przed wilgocią i promieniami UV. Na przykład: Nobiles Ftalonal, Dekoral Emakol, Śnieżka Supermal.

- METAL: Farby 3 w 1 na rdzę. Nie wymagają oczyszczania przed nakładaniem ani stosowania podkładów. Na przykład: Hammerite, Nobiles Stalochron, Śnieżka Na Rdzę, Bondex Corrostop.

KAMIEŃ: Preparaty do usuwania plam. Na przykład: Chemi Spectrum Czyścik, Atlas Silstop, Lifholtin MN.

Preparaty do usuwania glonów i porostów. Na przykład: Glonojad, Algat.

Impregnaty. Na przykład: Chemi Spectrum Impregnat do Kamienia Naturalnego, Knauf Środek Zabezpieczający Kamień.

BETON: Preparat gruntujący. Na przykład: Hydropor, Ceresit CN 94.

Farba. Na przykład: Aksilbet, Pilbet Nobiles.

Powłoka epoksydowa. Na przykład: Betondur, Betonmal, System Temacoat.

ALUMINIUM I TWORZYWO SZTUCZNE. Nie wymagają impregnacji.



Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

</>



    Więcej o:

Skomentuj:

Altany i pawilony w ogrodzie - wybór, koszty, budowa, impregnacja