Kamień i woda

Kamienie w połączeniu z roślinami i wodą tworzą naturalnie wyglądające kompozycje. Bez nich trudno wyobrazić sobie jeziorko czy strumień, a o budowie wodospadu nie byłoby mowy. Kamienie ceni się przede wszystkim za ich niepowtarzalność - nieskończone bogactwo form i barw. Tworząc z nich jakiekolwiek kompozycje lub budowle wodne, warto kierować się przedstawionymi niżej zasadami.

Wodospad

Zanim zbudujemy wodospad, zastanówmy się nad jego wyglądem. Budowla ta bowiem stanie się jednym z ważniejszych elementów ogrodu - będzie się znajdowała na wzniesieniu, a dźwięki spadającej wody dodatkowo zwrócą na nią uwagę. Wodospady buduje się z kamieni, z których najważniejszymi są:

Kamień progowy

(nazywany również zwierciadlanym). Umieszcza się go w centralnej, górnej części wodospadu. Wielkość i kształt tego kamienia wpływają przede wszystkim na modelowanie strumienia spływającej po nim wody.

Kamienie boczne.

Po obu stronach kamienia progowego ustawia się dwa potężne głazy o pionowym i wysmukłym kształcie, będące konstrukcją boczną wodospadu. Głazy te wznoszą się kilkadziesiąt centymetrów ponad lustro wody. Są podobnego kształtu, lecz powinny różnić się wysokością.

Kamień wspomagający.

Najczęściej z lewej strony przy głazie bocznym (wewnątrz wodospadu) znajduje się jeszcze jeden pojedynczy kamień tworzący dodatkową kaskadę.

Kamienie bazowe.

U podstawy każdego pionowo ustawionego kamienia bocznego ustawia się głazy o szerokiej podstawie i owalnym, nieregularnym kształcie - wzmacniają konstrukcję wodospadu i jednocześnie wpływają na zrównoważenie wizualnej stabilności całego układu.

Kamień dzielący wodę.

W dolnej części wodospadu umieszcza się kamień o piramidalnym kształcie, którego zadaniem jest załamywanie spadającej wody. To właśnie on jest głównym źródłem dźwięków i szumów. Dzięki niemu woda pieni się, tworząc charakterystyczne bąbelki i pianę.

Pomimo że cała konstrukcja wodospadu zarówno z prawej, jak i z lewej strony ma identyczny układ elementów, to jednak nie jest symetryczna. Użyte do jej budowy kamienie różnią się kształtem i wielkością.

Strumień

Dzięki kamieniom strumyki szemrzą, a nawet bulgoczą. Wtedy mówi się o nich, że żyją. Kamienie występujące w kompozycji strumienia ogrodowego mogą spełniać określone funkcje:

Sterowanie szybkością przepływającej wody. W korycie strumienia ustawia się obok siebie dwa duże kamienie, tak żeby tylko pomiędzy nimi był prześwit. W zwężonym w ten sposób korycie nurt staje się szybszy, maleje zaś, kiedy kamienie rozsuwamy.

Stopnie będące przedłużeniem ścieżek ogrodowych, pełniące funkcję mostka. Do tego celu używa się kamieni, których górna powierzchnia jest płaska.

Wzmocnienie brzegu strumienia. Kamienie najczęściej umieszcza się po zewnętrznej stronie zakoli oraz tam, gdzie przepływ wody jest szybszy, powodując erozję i wypłukiwanie ziemi.

Zabezpieczenie skarp koryta. Ściśle ułożone duże kamienie (czasem warstwowo) zabezpieczają strome brzegi przed osuwaniem się ziemi do wody.

Efekty polegające na zawirowaniach nurtu wody. Kamienie o ciekawych kształtach w grupkach lub pojedynczo umieszcza się wewnątrz strumienia.

Łączenie brzegu strumienia z ogrodem. Różnej wielkości otoczaki i żwir umieszcza się w wewnętrznym zakolu strumienia. Miejsce to można obsadzić roślinami.

Jeziorko

Naturalne jeziorka charakteryzują się nieregularną i urozmaiconą linią brzegową. Pamiętajmy o tym podczas zakładania własnego stawu. Oprócz różnorodnej roślinności w oczku i na jego brzegu powinny znaleźć się także kamienie. W zależności od miejsca i roli, jaką mają odgrywać w kompozycji, można podzielić je na:

Kamienie wzmacniające brzeg stawu. Ich zadaniem jest umocnienie, a zarazem wyeksponowanie linii brzegowej. W zależności od rodzaju brzegu (niski, wysoki) mogą leżeć pojedynczo lub warstwowo jeden na drugim.

Drobne otoczaki nadbrzeżne. Jeśli w sąsiedztwie są duże głazy, kamienie układa się począwszy od najdrobniejszych do stopniowo coraz większych. Stanowią one strefę bezpośredniego kontaktu z wodą.

Kamienne stopnie. Umożliwiają przechodzenie suchą stopą przez staw, ponadto wprowadzają urozmaicenie jednorodnej powierzchni wody.

Dekoracje w stawie. To pojedyncze kamienie lub ich grypy, które wypiętrzają się ponad powierzchnię wody - w toni jeziorka dość silnie się wyróżniają.

Nadbrzeżne kompozycje - szczególnie interesująco prezentuje się ich lustrzane odbicie w tafli wody.



M. Majorowski jest autorem aktualnie dostępnych książek o kompozycjach z kamieni i roślin.