Warzywa wieloletnie

W każdym babcinym ogródku był kącik, w którym rósł rabarbar, szczypiorek i szczaw. Wystarczyło wyjść i naścinać liści, by potem pić kwaskowy kompot, zjeść jajecznicę ze szczypiorkiem i zupę szczawiową. Takie wspomnienia z dzieciństwa możemy zrealizować we własnym ogrodzie, uprawiając bylinowe gatunki warzyw.

Przed wysiewem lub posadzeniem tych warzyw trzeba starannie usunąć wszystkie chwasty. Warto też nawieźć zagonek rozłożonym obornikiem lub kompostem.

Rabarbar ogrodowy

Osiąga wysokość 1,5 m i rozrasta się szeroko. W ziemi znajduje się korzeń spichrzowy, gromadzący zapasy. To dzięki nim roślina odradza się każdej wiosny, wypuszczając długie (60-80 cm), jadalne ogonki liściowe z szerokimi blaszkami. Rabarbaru nie musimy wstydliwie skrywać na końcu ogrodu, bo to ładna bylina, zwłaszcza gdy kwitnie na biało w maju.

Polecane odmiany: 'Wczesny Hosera', 'Wiśniowy', 'Koral'.

Jak uprawiamy Młode rośliny pozyskujemy z rozrośniętej karpy. Odcinamy kawałek z 1-3 pąkami i korzeniami bocznymi. Sadzimy go wiosną lub jesienią w taki sposób, by pąki wystawały

5 cm ponad ziemię.

Rabarbar lubi żyzne, dość wilgotne gleby o odczynie obojętnym. Co roku wiosną rośliny podsypujemy porcją kompostu. Jeśli zależy nam na obfitości ogonków liściowych, wyłamujemy pędy kwiatowe.

Wykorzystanie w kuchni Rabarbar uprawiamy dla mięsistych ogonków liściowych. Ścinamy je wiosną. Nadają się na kompoty, do placków i ciast, można z nich robić galaretki. Są bogate w witaminy (C oraz z grupy B) i minerały.

Szczaw ogrodowy

Ma duże, mięsiste liście o kwaśnym smaku. Kępy szczawiu osiągają wysokość około 20 cm. Kwiatostany, które pojawiają się latem, dorastają do 40-50 cm. Lepiej jednak je wyłamywać. Cenionymi odmianami są: 'Olbrzym z Belleville', 'Wielkolistny', 'Lyoński'.

Jak uprawiamy Szczaw lubi słoneczne stanowiska i niezbyt ciężką, przepuszczalną, dość wilgotną glebę. Nasiona wysiewamy wiosną. Zbyt gęste wschody przerywamy, pozostawiając 10-12 cm pomiędzy siewkami. Liście zaczynamy zbierać około 12 tygodni po wysiewie. Szczaw można uprawiać w jednym miejscu przez 3-4 lata.

Wykorzystanie w kuchni Z blaszek liściowych gotujemy zupy, można też je podawać jako warzywa duszone. Roślina ta jest bogata w witaminę C, ale liście zawierają kwas szczawiowy. Należy unikać zbyt częstego jedzenia szczawiu, bo w nadmiarze substancja ta pozbawia nasz organizm wapnia.

Chrzan pospolity

Liście chrzanu osiągają około 50 cm długości. Latem pojawiają się białe, drobne kwiaty, skupione w luźnych wiechach. Korzeń, dla którego głównie uprawiamy chrzan, jest gruby i długi (około 30 cm).

Jak uprawiamy Wybieramy dla niego stanowisko słoneczne, na podłożu zasobnym w próchnicę, gliniasto-piaszczystym. Ziemię głęboko przekopujemy. Sadzonki pozyskujemy z bocznych korzeni. Sadzimy je w rzędach co 60 cm, umieszczając

w ziemi ukośnie (czubki powinny trochę wystawać). Do spożycia najlepsze są młode korzenie. Wykopujemy je jesienią

i przy okazji pobieramy nowe sadzonki.

Wykorzystanie w kuchni Starty korzeń chrzanu jest przyprawą do mięs, ryb, twarogów oraz sosów. Liście dodajemy do kwaszenia ogórków. Roślina ta ma właściwości bakteriobójcze i antywirusowe, pomaga w trawieniu. Zawiera sporo minerałów i olejków eterycznych.

Cebula siedmiolatka

Ma długie liście, grubsze od szczypiorku i podobne w smaku. Osiąga wysokość 30 cm. Nie wykształca typowej cebuli, lecz białe zgrubienie u nasady liści. Roślina tworzy coraz szersze kępy. Szczypior wyrasta już wczesną wiosną, białe kwiaty pojawiają się w czerwcu.

Jak uprawiamy Rozmnażamy ją z nasion, które wysiewamy wiosną na grządki lub przez podział rozrośniętych kęp. Siedmiolatka lubi słoneczne miejsca i glebę bogatą w próchnicę, przepuszczalną, niezbyt ciężką, o odczynie obojętnym. W jednym miejscu może rosnąć 4-5 lat. Polecane odmiany 'Bajkal' lub 'Red Toga" (z czerwonymi cebulkami).

Wykorzystanie w kuchni Pędy ścinamy stopniowo lub wyrywamy z cebulkami., aby użyć do jajecznicy, twarogu, sałatek, zup. Są bogate w witaminę C oraz A.

Szczypiorek

Z małych cebulek wyrastają rurkowate liście długości 15-20 cm. Roślina rozrasta się w gęste kępy. Latem pojawiają się fioletowe kwiaty. Lepiej jednak je wycinać. Polecane odmiany: 'Erfurcki Olbrzymi', 'Wulkan', 'Jowisz'.

Jak uprawiamy Szczypiorkowi wystarczy przeciętna, dość wilgotna gleba ogrodowa w słońcu lub w półcieniu. Nasiona wysiewamy do gruntu na przełomie marca

i kwietnia. Zbiór rozpoczynamy w drugim roku uprawy. Po kilku latach kępy trzeba odmłodzić. Wykopujemy je, dzielimy i sadzimy w nowym miejscu.

Wykorzystanie w kuchni Pocięte liście szczypiorku dodajemy do sałatek, potraw z jaj, twarogu, do zup (np. chłodników). Są bogate w witaminę C, witaminy z grupy B, karoten oraz minerały.

Szparag lekarski

Jego pędy, pokryte igiełkowatymi liśćmi, dorastają do wysokości 1,5 m. Latem rozwijają się wiechowate kwiatostany. Ta dekoracyjna roślina często gości na rabatach. Jako warzywo wykorzystujemy młode bezlistne pędy. Polecane odmiany: 'Franklin', 'Gynlim', 'Dartagnan'.

Jak uprawiamy Szparagi najlepiej rosną na glebach lekkich, przepuszczalnych,

o odczynie obojętnym. Podłoże trzeba głęboko przekopać, a także zwapnować.

Nasiona wysiewamy w kwietniu na rozsadniku. Po roku młode rośliny przesadzamy na miejsce stałe w rzędzie.

Następnej wiosny zaczynamy zbierać pędy, może trwać to od połowy kwietnia do lipca. Wycinamy zielone delikatne wierzchołki długości 20-30 cm. Jeżeli chcemy uzyskać bielone szparagi, wówczas rząd roślin obsypujemy wałem ziemi wysokości 50 cm. Ścinamy je, zanim przebiją się na powierzchnię gleby. Roślina może rosnąć w jednym miejscu do 12 lat.

Wykorzystanie w kuchni Szparagi są bogate w minerały, witaminę C oraz z grupy B. Młode pędy możemy gotować, dusić, robić z nich zupy.