Schody ogrodowe. Jakie schody wybrać do ogrodu?

Tradycyjne drewniane schody

Choć schody pełnią przede wszystkim funkcję praktyczną, to za sprawą formy i użytych materiałów mogą stać się też elementem dekoracyjnym ogrodu, wręcz określić jego charakter. A ponieważ po naszym zielonym salonie poruszamy się raczej niespiesznie, możemy nieco poeksperymentować z ich układem. Ważne tylko, by schody były wygodne, bezpieczne i nie wymuszały zmiany rytmu kroków. Ich bieg powinien być zatem harmonijny i ciągły, miejsce, gdzie stawiamy stopę - stabilne, a wysokość i długość stopni - niezmienna (najwygodniejsze mają 14-16 cm wysokości i 33-35 cm głębokości). Idący zazwyczaj pokonuje bez odpoczynku maksymalnie 16 stopni, na dłuższych schodach trzeba więc wybudować tzw. spocznik (szerszy stopień lub minitarasik) dla złapania oddechu. Szerokość schodów często wynika z parametrów prowadzącej doń ścieżki, ale by można było swobodnie się minąć, potrzeba 120 cm. Minimum to trakt o szerokości 90 cm.

Do dyspozycji mamy mnóstwo materiałów - od betonu i kamienia poprzez cegłę po drewno. Schody można też zbudować z płyt chodnikowych, materiałów z recyklingu, wylewać z betonu i rozmaicie wykańczać, np. deskami czy kamienną mozaiką. Byle tylko użyty materiał był chropowaty, mrozoodporny i trwały.

Na schody nadaje się tylko drewno twarde. Najlepsze są niewymagające impregnacji gatunki egzotyczne, jak bangkirai, lapacho, teak, niestety, dosyć drogie. Ale w tej roli sprawdzi się też rodzimy dąb oraz robinia, dobrze przeżywiczona sosna i modrzew.
Do budowy schodów można wykorzystać deski, fragmenty pni, grubych konarów, belki. Podkłady kolejowe i drewniane słupy, np. telekomunikacyjne, niegdyś chętnie stosowane jako ramy konstrukcji, dziś nie znajdują uznania ze względu na emisję trujących związków.
Szczególnej uwagi wymaga także podłoże schodów. Solidne drewniane elementy tworzące ramę konstrukcji układa się na 15-centymetrowej, ubitej warstwie podsypki z piasku. Często też okłada się deskami schody wylane cześniej z betonu. W trosce o bezpieczeństwo użytkowników powierzchnia drewnianych stopni powinna być ryflowana (rowkowana), co znacznie zmniejsza ryzyko poślizgu.

trwałość **
konserwacja ***
koszty **

Fot. Shutterstock/donatas1205

Efektownie łączone

Najprostszym pomysłem na schody jest wykopanie w gruncie stopni i wysypanie ich grubym żwirem, grysem kamiennym, tłuczniem lub grubo mieloną korą. Ponieważ jednak takie ziemne stopnie nie są trwałe, należy zabezpieczyć ich krawędzie. Do wymienionych materiałów najbardziej pasuje drewno. Układamy więc w poprzek stopni okrąglaki, kantówki albo - jak na zdjęciu - grube bamusowe tyczki i zabezpieczamy je przed osuwaniem się drewnianymi kołkami. Wystarczy średnica 10-15 cm dla elementów poprzecznych i ok. 5 cm dla kołków. Te ostatnie powinny mieć długość 25-30 cm, z czego 20-25 cm należy wbić w grunt.
Do niedawna do zabezpieczania ziemnych stopni używane były podkłady kolejowe. Ponieważ jednak nasączone są one szkodliwym kreozotem, nie zaleca się ich układania w pobliżu domu. Wszystkie drewniane elementy muszą być zaimpregnowane, gdyż od tego zależy trwałość schodów.

trwałość *
konserwacja ***
koszty *

Fot. Shutterstock/Koragit

Schodu z gabionowych koszy

Układanie takich schodów przypomina zabawę klockami - gabionowe kosze można łączyć ze sobą na wiele sposobów, dowolnie zmieniając szerokość stopni. Dolny, najszerszy stopień układamy na warstwie podsypki z ubitego drobnego gresu. Będzie on podstawą dla kolejnych o coraz mniejszych rozmiarach. Ze względu na bezpieczeństwo lepiej poprzestać na maksymalnie 4 gabionowych stopniach. Przy wyższych konstrukcjach konieczne będą słupki mocujące, by nadać całości stabilność. Metalowe kosze są wytrzymałe i odporne na korozję. A ponieważ są ażurowe, duże znaczenie ma to, jakim materiałem je wypełnimy. Najczęściej będą to otoczaki, ale mogą być też łupki, cegły, a nawet... szyszki. Natomiast prawdziwie magiczny efekt osiągniemy, wypełniając gabionowe kosze kamieniami fluorescencyjnymi lub szklanymi okruchami, zwłaszcza gdy podświetlimy je diodami LED.

trwałość ***
konserwacja *
koszty **

Fot. Shutterstock/Jul_g

Schody z głazów

Stopnie można układać z szerokich, płaskich głazów. Najlepiej spisują się w tej roli granit i bazalt - bardzo trwałe, nie nasiąkające wodą i efektowne. Dobrym budulcem są też kamienie polne - byle umiejętnie rozłupane i położone płaską stroną do góry. Mniej trwałe piaskowiec i wapień też nadają się na schody, ale należy je wcześniej zaimpregnować. Pod pierwszy, dolny stopień wykopujemy w ziemi dół (wielkości płyty kamiennej) na głębokość ok. 80 cm. Wsypujemy do niego warstwę gruzu (ok. 10 cm ) i zalewamy betonem. Gdy zastygnie, nakładamy zaprawę cementową i kładziemy pierwszy stopień. Pod kolejne nie wylewamy fundamentów, ale wsypujemy warstwę piachu (ok. 20 cm) i podsypki (10-15 cm). Każdy kolejny kamień musi nachodzić na niższy co najmniej kilka centymetrów - wtedy konstrukcja jest stabilna. Płyty wbijamy w podsypkę gumowym młotkiem i sprawdzamy ich poziom za pomocą poziomicy. Na koniec schody polewamy wodą, aby podsypka mogła się związać.

trwałość **
konserwacja **
koszty **

Fot. Shutterstock/eAglet

Schody ceglane

Cegła, zwłaszcza klinkierowa, jest dobrym materiałem na schody. Zwykle to z niej wzniesione są inne ogrodowe budowle, takie schody pasują więc do otoczenia. Cegła dobrze komponuje się kamieniem, drewnem i betonem, co pozwala wznosić konstrukcje łączone z różnych materiałów. Przeważnie wykładamy cegłą wylane wcześniej w wybranym miejscu w ogrodzie betonowe schody. Najlepsza do tego celu jest cegła klinkierowa, ale zamiast niej można zastosować tę tradycyjną - wprawdzie mniej trwałą, ale znacznie tańszą. Ciekawy efekt łatwo też uzyskać, wykładając beton płytkami ceramicznymi, klinkierowymi lub cementowymi, o podobnej do cegły fakturze - zwłaszcza gdy zdecydujemy się na specjalnie postarzane elementy. Płytki mają też tę zaletę, że pokryte nimi stopnie są mniej śliskie po deszczu od tych wyłożonych prawdziwymi cegłami.

trwałość ***
konserwacja **
koszty ***

Fot. Shutterstock/jultud

Kamienne schody

Oto propozycja w sam raz dla łowców designerskich rozwiązań: schody z kamiennych łupkowych dachówek, ułożonych w nietradycyjny sposób - na sztorc - i przyciętych do odpowiedniego rozmiaru. Aby konstrukcja była trwała, dachówki należy skleić ze sobą specjalną zaprawą klejącą o zwiększonej elastyczności, przeznaczoną do użytku na zewnątrz. Warto wiedzieć, że podobny efekt można uzyskać z ułożonych na sztorc dachówek ceramicznych, choćby tych pozostałych po budowie domu. Układanie takich elementów jest jednak bardzo czaso- i pracochłonne. Decydując się na podobne rozwiązanie, lepiej więc skorzystać z usług specjalistycznej firmy. Można też ułatwić sobie zadanie i metodą "na sztorc" ułożyć na schodach tylko ozdobne detale.

trwałość ***
konserwacja *
koszty ***

Fot. Shutterstock/boonchai sakunchonruedee

Schodu z odzysku

Recykling to obecnie bardzo modny nurt w sztuce ogrodowej. Równie popularny jest też styl ekologiczny. W te klimaty świetnie wpisują się schody z ułożonych na zakładkę starych drewnianych okrąglaków (na zdjęciu), podobnie jak te z płaskich głazów (patrz poprzednia strona). Aby stopnie się nie rozsunęły, najlepiej połączyć je metalowymi klamrami. Można też stąpać po innych materiałach z recyklingu - na przykład podstawach szpul na kable przemysłowe czy plastrach drewna uzyskanych z pociętego grubego pnia. Za stopnie mogą również służyć elementy z betonu imitującego drewno. Nie muszą być okrągłe - te o tradycyjnym kształcie zapewnią nam większy komfort. Można na przykład sięgnąć również po drewniane, solidnie zaimpregnowane palety przemysłowe, w razie potrzeby przycięte na odpowieni wymiar.

trwałość *
konserwacja ***
koszty *

Fot. Shutterstock/Merkushev Vasiliy