Krety i nornice. Szkodzą czy pomagają?

Krety i nornice

Krety i nornice nie są lubianymi gośćmi w ogrodach. Ich obecność spędza sen z powiek wielu miłośników idealnych trawników czy rabat, którzy nierzadko wypowiadają im bezwzględną wojnę. Ale czy krety lub nornice to wyłącznie problemy?
Te zwierzątka świadczą także o stanie środowiska naturalnego. Mają one stałe miejsce w ekosystemie, czego dowodem jest chociażby fakt, że np. kreta objęto w naszym kraju częściową ochroną.

Jak wyglądają krety i nornice?

On nie zawsze czarny, ona nie zawsze ruda - zdarzają się krety o białym, brunatno-brązowym lub szarym umaszczeniu. Nornice natomiast mogą być beżowe lub popielate, co skutkuje podobieństwem do myszy domowej.

Kret jest nieznacznie większy, bardziej obły i praktycznie całe życie spędza pod ziemią. Na powierzchnię wychodzi sporadycznie, chociażby po to? żeby latem, nocą posmakować np. dojrzałych truskawek lub poziomek, których jest wielkim amatorem. Wykazano, że wiosną samce, kiedy czują się bezpiecznie, potrafią też spędzać sporo czasu poza norką, poszukując partnerki. Kret jest aktywny 24 godziny na dobę i przez cały rok. Nie zasypia na zimę, podobnie zresztą jak nornica - ta w ciągu doby największą aktywność wykazuje po zmierzchu, dokładnie monitorując swoje terytorium.

Kret natomiast działa w cyklach. Śpi głębokim snem przez trzy godziny, by następnie intensywnie poszukiwać pokarmu przez kolejne cztery. I co ciekawe, podczas snu podobno głośno chrapie.

Oba gatunki nigdy nie szkodzą sobie nawzajem. Wybierają inne obszary, inne miejsca w ogrodzie. Są bardzo terytorialne, a w szczególności kret, który nie toleruje innych osobników własnego gatunku. Nornica zajmuje około 2 tys. m?, a kret nawet  do 6 tys. m?. Kiedy z różnych przyczyn z obszaru znika kret lub nornica, ich terytorium natychmiast jest zajmowane przez inne osobniki, które będą toczyły o ten teren zażarte boje.

Ekologiczne sposoby na krety

W sytuacji gdy jednak chcemy wykurzyć kreta z ogrodu, wykorzystajmy podpowiedzi płynące od natury. Możemy stosować aparaty do emisji dźwięku lub powodujące delikatne drgania w gruncie, a także sadzić niektóre rośliny. Bez czarny, aksamitka, czosnek, bazylia, wilczomlecz lub wrotycz oraz gnojówki i napary z nich, często i systematycznie wlewane do otworów w norach skutecznie zniechęcą krety i nornice. Sprawdzają się także siatki zakładane płytko pod darnią trawnika. Na koniec wiadomość dla sympatyków kotów - one potrafią zapolować i na kreta, i na nornice.

O czym świadczy obecność kreta i nornicy?

Kret zamieszkuje gleby bogate w składniki odżywcze, o uregulowanych stosunkach wodnych. Nie lubi ziem piaszczystych, jałowych, przegrzewanych czy zakamienionych. Krety i nornice nie tolerują też gleb skażonych chemicznie ani zawierających dużo szkodliwych gazów. Uciekają, gdy w wyniku procesów gnicia w glebie pojawiają się metan, amoniak lub dochodzi do przyduchy glebowej.

Dzięki systemowi korytarzy krety i nornice przewietrzają podłoże oraz je meliorują. W miejscach ich występowania obserwuje się krótsze zaleganie wody po intensywnych deszczach. Są to zwierzęta wrażliwe na drgania gruntu. Tam, gdzie zamieszkują, nie obserwuje się negatywnego oddziaływania drgania przemysłowego na środowisko, a zarazem kondycję zdrowia ludzkiego, powodujących nerwowość, wzrost agresji lub stany depresyjne.

Krety i nornice żywią się szkodnikami w glebie

Krety i nornice polują na szkodniki glebowe, w tym groźne dla upraw wszystkożerne pędraki i drutowce. Zjadają również ślimaki i poczwarki owadów. Szczególnie kret jest wspaniałym łowcą i pogromcą szkodników roślin. Codziennie pochłania tyle pokarmu, ile sam waży. Ponadto łowi drobne gryzonie, takie jak myszy czy ryjówki. Smakują mu zwłaszcza larwy opuchlaków, a także larwy i postacie dorosłe turkucia podjadka. Nornica dodatkowo uzupełnia dietę o nasiona chwastów i traw. Jesienią podjada opadłe owoce i zasychające pąki. Ciekawa biologia obu tych gatunków dotyczy zimy.
Zwierzęta muszą przygotować się na ten ciężki okres, gromadząc pokarm w podziemnych norach.
Przed zimą kret potrafi upolować ponad trzysta różnego rodzaju larw i kilkadziesiąt ślimaków.
Nie zabija ich od razu, tylko uszkadza ofiarom układ nerwowy, tak aby sparaliżowane, lecz nie martwe, stanowiły zapas w spiżarni na długi czas. Nornica zaś w tym czasie dokładnie patroluje swoje terytorium, oczyszczając je z zalegających nasion oraz innej materii organicznej, którą zje w czasie chłodu.

Turkuć podjadek - postać dorosła./Fot.: Andrey Feodorov shutterstock

Larwa opuchlaka uszkadza korzenie roślin./FOT. GABRIEL ŁABANOWSKI

Opuchlak - niszczy m.in. plantacje truskawek, maliny i rododendrony./Fot.:Anatolich shutterstock