Juka ogrodowa. Jak uprawiać jukę karolińska (Yucca filamentosa)

Skąd pochodzi nazwa juka ogrodowa

W wielu polskich ogrodach, parkach i na skwerach można zobaczyć egzotyczne rośliny o sztywnych, wąskich liściach. To juki karolińskie, często zwane ogrodowymi (Yucca filamentosa). Nazwa związana jest z pochodzeniem tych bylin, ojczyzną juk jest bowiem południowo-wschodnia część USA, w tym stany Karolina Północna i Południowa. Na naturalnych stanowiskach juki karolińskie występują od Wirginii przez wschodnie wybrzeże, środkową Florydę aż po Luizjanę.

Juka karolińska

Juka ogrodowa uprawa w Polsce

Z uwagi na dużą odporność na mrozy i suszę fizjologiczną rośliny te można uprawiać na terenie całej Polski.

Jak wygląda juka karolińska

Juka karolińska tworzy wspaniałą rozetę mieczowatych, zaostrzonych na końcach, zielonych lub niebieskawych liści, dorastającą do ok. 70 cm wysokości i do 140 cm średnicy. Na ogół nie ma pnia. U starszych okazów zdarza się jednak, że pojawia się niewysoki (ok. 10 cm) pieniek, na którym osadzona jest rozeta. Dzieje się tak, gdy z dolnej części rośliny regularnie usuwamy stare, uschłe liście.

Kwiat juki ogrodowej

Ozdobą juki są jednak przede wszystkim białokremowe kwiaty, w cieplejszych rejonach naszego kraju pojawiające się już w drugiej połowie czerwca, a w chłodniejszych - w lipcu. Wyrastają one na pojedynczym pędzie, który może mieć nawet 2 m wysokości!

Juka ogrodowa rozmnażanie

Roślina mateczna przeważnie po kwitnieniu zamiera, jednak wydaje "dzieci", które w kolejnych latach tworzą zwartą kępę i kwitną. Młode rośliny wyrastają zwykle od korzeni, rzadziej u podstawy rozety, przy ściętym pędzie. U mnie tak właśnie stało się w tym roku.

Jak rozmnażać jukę?

Ciekawe odmiany juki karolińskiej

Juka karolińska ma kilka odmian różniących się liśćmi: 

• najniższa odmiana (około 50 cm) 'Bright Edge' 
• 'Variegata' ma liście żółto obrzeżone, 
• 'Colour Guard' ma liście na brzegach zielone, w środku żółte (zimą czerwone), 
• 'Ivory Tower' ma liście szersze i sztywniejsze i kremowozielone kwiaty.
• Z kolei 'Golden Sword' jest podobna do 'Bright Edge', ale wyższa (do 75 cm).

W Polsce można też uprawiać inne gatunki:

• jukę siną (Yucca glauca),
• a w ciepłych rejonach (na Opolszczyźnie, Wybrzeżu) w słonecznych miejscach warto spróbować uprawy juki Thompsona (Yucca thompsoniana), Yucca gloriosa oraz jej odmiany 'Variegata'.

Uprawa juki ogrodowej

Gdzie rośnie juka

Słoneczne do półcienistego. Jednak im więcej słońca, tym obfitsze kwitnienie i bielsze kwiaty.

Najlepsza ziemia dla juki

Lekka, przepuszczalna, piaszczysta, z dodatkiem próchnicy, zasadowa lub kwaśna (pH 5,5-7,5).

Jak podlewać jukę

Jesienią i zimą juk nie podlewamy. Zaleganie wody w podłożu może je zniszczyć. Wiosną i latem należy je regularnie nawadniać - podłoże nie może zbytnio przeschnąć.

Juka ogrodowa nawożenie

Wiosną i wczesnym latem nawozami bogatymi w azot. W połowie lipca kończymy zasilanie. Przed zimą juki podlewamy nawozem jesiennym dla liściastych roślin zimozielonych - dzięki temu łatwiej przetrwają mrozy.

Jak odmłodzić dracenę i jukę

Juka zimowanie

Juki są odporne na mrozy do -30°C.

Juka rozmnażanie

Z młodych rozet wyrastających przy roślinie matecznej i przez podział korzeni.

Kiedy kwitnie juka ogrodowa?

Juka ogrodowa kwitnie po 2-3 latach od posadzenia i wówczas od czerwca do sierpnia możemy się cieszyć jej pięknymi kwiatostanami.

Juka domowa. Juka czy dracena

W naszych kwiaciarniach spotyka się zaledwie kilka spośród 40 gatunków juk. Podobnie jak draceny, najczęściej sprzedaje się je w postaci ukorzenionych krótszych lub dłuższych fragmentów łodyg, z których wyrastają rozety liści. Jak więc odróżnić juki od draceny? Bardzo prosto - draceny, rosnące w bardziej wilgotnym klimacie, mają miękkie i gładkie po bokach liście. Liście juki natomiast są sztywne, z szorstkimi jak papier ścierny brzegami (u niektórych gatunków pokryte licznymi kolcami) i zwykle zakończone ostrym cierniem. Juki są bardziej odporne na suszę, intensywne nasłonecznienie i zimno. W sprzedaży znajdują się głównie odmiany o liściach pasiastych, najbardziej dekoracyjne posiada przepiękna odmiana tricolor. Podobne jak w przypadku dracen gruba, pokryta korą łodyga nie rośnie, jeśli więc potrzebujemy dużej rośliny, musi mieć ona od razu odpowiednią wysokość. Młode, pokryte liśćmi łodygi w warunkach domowych nigdy nie będą wyglądały tak jak "pnie", z których wyrastają.

Juka domowa uprawa

Jak wszystkie rośliny pochodzące z silnie nasłonecznionych terenów juki w mieszkaniu potrzebują przede wszystkim bardzo słonecznych miejsc. Tolerują również światło rozproszone, ale przebywanie z daleka od okna odbija się na ich zdrowiu. Jeśli więc nie możemy zapewnić im słonecznego stanowiska, kupmy raczej dracenę, która zadowoli się mniejszą ilością światła.

Juki lubią ciepło, które dodatnio wpływa na ich wzrost, ale znoszą także bez szkody temperaturę 5 st. C. Z tego powodu nadają się idealnie do dekoracji dużych balkonów, tarasów oraz ogrodów. Można je tam przenieść już w końcu kwietnia i pozostawić do pierwszych jesiennych przymrozków.

Jak wszystkie rośliny występujące na suchych, półpustynnych terenach juki dobrze znoszą brak wody i szybko gniją od jej nadmiaru. Dlatego należy je podlewać oszczędnie, a ziemi pozwolić przeschnąć przed kolejnym podlaniem.

W naszych warunkach klimatycznych rośliny te przechodzą okres spoczynkowy trwający od listopada do końca lutego. W tym czasie ogranicza się podlewanie i stawia je jak najbliżej okna. Górna warstwa ziemi w doniczce powinna być sucha. Przesuszenie podłoża ma na celu zahamowanie wzrostu roślin w okresie, gdy ilość światła jest zbyt mała, aby mogły się prawidłowo rozwijać.

Doniczka do uprawy tych roślin powinna być duża, aby łatwo pomieściła ich rozwinięty system korzeniowy. Musi mieć także dobry drenaż oraz dużo otworów w dnie. Juki mają delikatny układ korzeniowy i przy przesadzaniu nie usuwa się im starego podłoża. Nienaruszoną bryłę korzeniową należy przenieść do nowej doniczki i obsypać świeżym podłożem. Najlepiej stosować gotową ziemię do palm, dracen i fikusów, do której można dodać gliniastej ziemi ogrodowej i gruboziarnistego piasku lub drobnego żwirku w proporcji 3:1:1.

Kiedy przesadzić jukę?

Juka jest w okresie spoczynku od listopada do lutego więc możemy ją przesadzać od marca do końca lata.

Jaka ziemia dla juki domowej

Juki w naturze rosną w nieurodzajnej ziemi o odczynie lekko zasadowym, dlatego mieszanki do ich uprawy nie powinny zawierać torfu i innych dodatków wpływających na kwaśny odczyn pH.

Juka domowa nawożenie

Rośliny nie lubią nawozów zawierających dużo azotu i najlepiej stosować mineralne nawozy do sukulentów. Jeśli chcemy użyć innych nawozów, zwróćmy uwagę, aby ilość azotu nie była wyższa niż 180 mg/l (ta informacja jest zwykle podana na opakowaniu). Rośliny zasila się tylko w okresie wegetacji, tj. od marca do września.

Choroby juki domowej

Juki prawidłowo pielęgnowane, rosnące w słonecznych miejscach, to długowieczne i odporne na infekcje rośliny. Ich najpoważniejszą chorobą jest tzw. zgnilizna twardzikowa. Powodują ją grzyby rozwijające się w zdrewniałej łodydze, która staje się miękka i roślina zamiera. Infekcja pojawia się głównie w zimie u roślin obficie podlewanych i stojących w chłodnych pomieszczeniach. Juki otrzymane z ukorzenionych łodyg mogą w mokrej ziemi ulec infekcjom grzybowym. W dolnej części łodygi znajduje się rana, w którą wnikają zarodniki grzybów. Rośliny trzeba więc podlewać oszczędniej niż te pochodzące z nasion.

Pierwszy objaw wskazujący na to, że z korzeniami dzieje się coś niedobrego, to usychanie rośliny (żółknięcie i odpadanie dolnych liści). Chociaż ziemia w doniczce jest wilgotna, uszkodzony system korzeniowy nie pobiera wody. Roślinę należy wtedy przesadzić do nowej, suchej ziemi i zacząć ją podlewać dopiero po tygodniu.

Szkodniki juki domowej

Szkodniki rzadko atakują sztywne, pokryte grubą skórką liście juk. Jeśli nawet się pojawią, to prawie nigdy masowo. Aby uchronić przed nimi roślinę, profilaktycznie stosuje się doglebowe środki owadobójcze.

Jak rozmnożyć jukę domową

Rośliny te rzadko kwitną w mieszkaniu, a jeszcze rzadziej zawiązują owoce. W naturze zapylane są przez niewielkie ćmy należące do rodzaju Pronuba. Składają one jaja na kwiatach, a przy okazji przenoszą pyłek z jednej rośliny na drugą. Do rozsiewania nasion przyczyniają się natomiast chrząszcze żywiące się miąższem owoców oraz wiele gatunków gryzoni.

Otrzymanie siewek jest proste, może jednak udać się tylko wtedy, gdy zapewnimy kiełkującym nasionom wysoką (23-26 st. C) temperaturę podłoża. Młode roślinki rosną początkowo bardzo wolno i wymagają wilgotnego powietrza. Najlepiej więc doniczkę, w której się znajdują, okrywać przez kilka miesięcy przezroczystą folią z kilkoma otworami o średnicy centymetra. Folię należy co pewien czas zdejmować, aby rośliny i podłoże mogły lekko przeschnąć.

Jeśli chcemy mieć od razu duże egzemplarze, możemy ukorzenić odrosty lub zrobić tak zwany odkład powietrzny. Podobnie ratuje się również egzemplarze, którym zgniły korzenie lub dolna część głównego pnia.

Sporządzenie odkładu powietrznego nie jest proste. Aby roślina wypuściła korzenie, należy zdjąć z pnia pasek kory szerokości około 1 cm i długości nie większej niż 2/3 obwodu, a następnie miejsce to obłożyć wilgotnym podłożem i owinąć grubą czarną folią. Korzenie wyrastają w ciągu kilku tygodni, pod warunkiem jednak, że temperatura wynosi znacznie powyżej 20 st. C. Po wypuszczeniu korzeni górną część rośliny odcinamy piłą ogrodniczą (juki mają silnie zdrewniałą łodygę i trudno ją przeciąć nawet ostrym nożem). Obie rany kilkakrotnie smarujemy maścią ogrodniczą. Tak zabezpieczoną sadzonkę trzeba umieścić w mieszance ziemi ogrodowej, perlitu i piasku (1:1:1). Pojemnik powinno się okryć folią, podobnie jak siewki otrzymane z nasion. Miejsca cięcia łatwo ulegają infekcjom i w wypadku juk ta metoda rozmnażania nie jest godna polecenia, tym bardziej że są to rośliny dość tanie. Cena zależy od ich wielkości i liczby pni w doniczce. Waha się od 20 do kilkuset złotych za największy, prawie dwumetrowej wysokości jukowy "las" rosnący w pojemniku ponadpółmetrowej średnicy.

Juka ogrodowa: najlepsze kompozycje

Juka ogrodowa świetnie prezentuje się jako soliter na rabacie ale również na skalniaku i nad oczkiem wodnym. Udane kompozycje będą wyglądać z kwitnącymi w tym samym czasie różowymi tawułkami czy różami. Mahonia i klon o czerwonych liściach stanowi także dla niej piękne tło. Juka dobrze prezentuje się w towarzystwie płożących jałowców, poduch macierzanki czy delikatnych główek mikołajków.