Brzoza pożyteczna (Betula utilis). Brzoza świetne drzewo do ogrodu

Brzoza pożyteczna (Betula utilis) to niezwykłe drzewo – uwodzi urodą, ale nie liści, kwiatów czy owoców, lecz pni oraz konarów. Jej odmiana botaniczna Jacquemonta (B. utilis var. jacquemontii) wyróżnia się kredowobiałą gładką korą, bardzo delikatną i łuszczącą się cienkimi jak papier płatami. Jedynie na jednorocznych przyrostach ma ona oliwkowy odcień, a na starszych gałęziach lekko różowieje. Co ciekawe, wśród brzóz pożytecznych zdarzają się też okazy o ciemnej, niekiedy fioletowej korze. Drzewa dorastają do 20 m i mogą tworzyć kilka pni.

Brzoza w ogrodach świetnie rośnie

Naturalny obszar występowania brzozy pożytecznej rozciąga się od Himalajów (stąd jej inna nazwa – brzoza himalajska) po Chiny Wschodnie. Drzewo nie boi się nawet mroźnych zim. Lubi słoneczne stanowiska i nie ma dużych wymagań co do gleby, a gdy się dobrze ukorzeni, znosi długie okresy bez opadów. Jest jednak wrażliwe na zasolenie podłoża oraz zanieczyszczenia powietrza, czyli do obsadzania dróg się nie nadaje. Już kilkuletnie okazy źle znoszą przesadzanie, więc przenoszenie drzew z miejsca na miejsce nie wchodzi w rachubę. Sadząc brzozę pożyteczną w ogrodzie, trzeba pamiętać, że się mocno rozrośnie, a przycinać jej nie należy, bo źle znosi ten zabieg. Jeśli jednak chcemy usunąć np. dolne gałęzie, zróbmy to na przełomie czerwca i lipca, bo wiosną drzewo obficie „płacze” i się osłabia, z kolei brzoza cięta jesienią nie zahartuje się dostatecznie przed zimą.

Brzoza ma liczne zastosowania

Odmiany o białej korze robią w ogrodach furorę. Wystarczy już pojedynczy okaz, by dodać urody wrzosowisku, kępie krzewów iglastych czy różaneczników. Brzoza ta wspaniale komponuje się też z krzewami o kolorowych liściach, np. pęcherznicami lub berberysami. Zachwycające są również aranżacje z biało-zielonymi funkiami lub kwitnącymi na biało tawułkami. Ale uroda to nie jedyny walor tego gatunku. Dawniej białej kory używano zamiast papieru do spisywania świętych ksiąg. A dziś w Azji drewno brzozy pożytecznej wykorzystuje się do produkcji sklejek i okładzin.

Jak ją zdobyć siewki brzozy

W parkach i ogrodach drzewo to łatwo krzyżuje się z innymi brzozami, więc jego siewki różnią się od rośliny macierzystej. Dlatego nasiona „czystego” gatunku sprowadza się z jego naturalnych siedlisk, a odmiany rozmnaża przez okulizację lub szczepienie. Aktualnie ich sprzedaż prowadzi sklep internetowy iglaki24.pl. W zależności od odmiany i wielkości drzewka kosztują od 23 do 180 zł.

Brzoza brodawkowata to rodzima kuzynka brzozy pożytecznej

Nasz pospolity gatunek to brzoza brodawkowata, inaczej zwisła (Betula pendula). Na pędach tworzy twarde brodawki, a wiotkie gałązki nadają zwiewności nawet starym okazom – stąd jej nazwy. Dorasta do wysokości 0 m, ma nieduże liście o długości ok. 5 cm. Anglicy nazywają ją brzozą srebrną (silver birch), bo jej białe pnie mają liczne czarne spękania kory.