Osiem mitów o prefabrykacji

Przyczyn takiego zjawiska jest wiele. Jedna z nich wiąże się ze słabej jakości materiałami, które były wykorzystywane do wznoszenia takich budynków. Do tego dochodziło niedbalstwo ze strony wykonawców i ostatecznie taki dom nie spełniał ani parametrów, ani potrzeb swoich mieszkańców. Głównym problemem wydaje się też być nieznajomość opisywanej technologii, która nadal postrzegana jest jako nieprzystosowana do warunków atmosferycznych panujących w naszym kraju. Jednak dziś  prefabrykacja to zupełnie inna technologia. To zupełnie inne materiały oraz sposób budowy. To wysoka jakość wytworzonych elementów, elastyczność projektowa i bardziej zrównoważone podejście do środowiska. Mimo tego rodzimi inwestorzy – jak powiedzieliśmy – nie do końca są do niej przekonani. Wolą murowane ściany, gdyż ich zdaniem są trwalsze, solidniejsze i na pewno tańsze, a przede wszystkim znane. Ich zdaniem technologia tradycyjna, czyli murowana sprawdza się od lat i jest najodpowiedniejsza, jeśli chodzi o konstrukcję, która ma służyć następnym pokoleniom. Jak zatem przekonać do niej tych niezdecydowanych? W tym artykule spróbujemy zmierzyć się z popularnymi mitami na ten temat prefabrykacji.

Czym jest prefabrykacja?

Wciąż wiele osób, gdy słyszy słowo „prefabrykat”, ma przed oczami czasy PRL, szczególnie w kontekście stawiania budynków mieszkalnych, kojarzonych z tzw. wielką płytą. Na szczęście, od dawna prefabrykat nie ma już nic wspólnego z tamtymi czasami. Bardzo dużo zmieniło się nie tyle w trwałości samego prefabrykatu, lecz w jego produkcji i montażu. Obecnie prefabrykacja odnosi się do procesu wytwarzania elementów konstrukcyjnych, takich jak ściany, belki, stropy, schody czy filary, ale także całościowych pomieszczeń czy nawet domów w fabryce lub innym miejscu produkcyjnym, a następnie ich transportu na miejsce budowy w celu złożenia i zainstalowania. Ten sposób budowy umożliwia produkcję wielu identycznych elementów w kontrolowanych warunkach fabrycznych, co przyczynia się do zwiększenia efektywności i jakości finalnego produktu, jakim jest dom. Produkcja elementów prefabrykowanych wykorzystuje najnowsze i najlepsze technologie dostępne na rynku. Elementy te po „wyjściu” z fabryki są już odpowiednio zabezpieczone, właściwie ocieplone, zwykle mają też przygotowane otwory okienne i drzwiowe. Pełny prefabrykat może mieć nawet zamontowaną stolarkę okienną, instalację elektryczną i wykończone ściany wewnętrzne.

Dzięki współczesnym metodom prefabrykacji domy wykonywane tą metodą są równie trwałe, wytrzymałe i bezpieczne jak ich murowani odpowiednicy. To ważna informacja, szczególnie dla tych wszystkich, którzy mają obawy co do tego, że taki dom „nie da sobie rady w naszym klimacie”.

Z jakich prefabrykatów można wznieść dom?

Pod pojęciem „dom prefabrykowany” możemy wyróżnić wiele rodzajów domów, uwzględniając m.in. rodzaj zastosowanych materiałów czy stopień prefabrykacji.

Domy szkieletowe drewniane. Z wszystkich technologii domów prefabrykowanych te są najbardziej rozpowszechnione. Drewniane budownictwo szkieletowe polega na zbudowaniu drewnianego szkieletu domu pełniącego rolę konstrukcyjną. Właściwie przygotowany szkielet pozwala na zachowanie odpowiedniej sztywności całej konstrukcji, tak aby była w stanie przenosić obciążenia np. dachu czy kolejnej kondygnacji. Najpopularniejszym materiałem do wznoszenia domów w szkielecie drewnianym jest – jak sama nazwa wskazuje - drewno. Stosuje się przede wszystkim drewno drzew iglastych, głównie sosny lub świerku. Często też wybierany jest modrzew.

Domy z bali. To można powiedzieć gałąź budownictwa szkieletowego, należąca do grupy prefabrykatów drewnianych. Kiedyś były integralną częścią krajobrazu wiejskiego, dziś funkcjonują jako domy letniskowe i całoroczne.

Domy szkieletowe stalowe. Są jedną z odmian prefabrykowanego budownictwa szkieletowego, w którym konstrukcja budynku wykonana jest z ocynkowanych i giętych na zimno profili stalowych. W Polsce ta technologia w budownictwie mieszkaniowym jest jednak mało popularna, częściej stosowana jest w budownictwie przemysłowym.

Domy z prefabrykatów betonowych i keramzyto-betonowych. Technologia wznoszenia domów z tego rodzaju prefabrykatów łączy w sobie zalety budowy domów szkieletowych oraz domów tradycyjnych. Każdy etap produkcji tych elementów jest precyzyjnie zaplanowany i monitorowany, co gwarantuje najwyższą jakość gotowych komponentów gotowych do montażu.

Domy modułowe. Technologia ta polega na przygotowaniu w fabryce większych i bardziej kompletnych komponentów budynku np. całej kondygnacji z zamontowanymi już oknami i drzwiami - w formie gotowych „pudełek”, które potem wystarczy odpowiednio połączyć w miejscu docelowym. Domy modułowe można budować z wielu rodzajów materiałów, takich jak: drewno, beton, stal,  a nawet sklejka drewniana.

Najczęściej powtarzane mity o domach prefabrykowanych

Naszym zdaniem wśród wielu powodów, które już wymieniliśmy, a które negatywnie wpływają na negatywną opinię o prefabrykatach, jest dosyć niska świadomość na temat zasad tej technologii. Choć z drugiej strony nie idzie to w parze z brakiem wiedzy o zaletach budownictwa prefabrykowanego. Oto typowe mity, które są od lat są powtarzane na ten temat.

Mit 1: W domu prefabrykowanym jest zimno. Wbrew temu, co mówią zwolennicy technologii murowanej, precyzyjnie wykonane domy z prefabrykatów są ciepłe. W procesie produkcji prefabrykowane ściany oraz pozostałe elementy konstrukcji uzupełnione zostają w odpowiednią warstwę izolacyjną. Zaawansowana technologia pozwala także na prawie całkowitą eliminację wystąpienia w konstrukcji mostków cieplnych, a więc miejsc, którymi z budynku może to ciepło uciekać. Ponadto, rozwój technologii prefabrykowanych umożliwia tworzenie konstrukcji, które wolniej tracą energię, co jest kluczowe w kontekście rosnącej świadomości ekologicznej i potrzeby redukcji kosztów utrzymania. Szczególnie zła sława dotyka budynki w szkielecie drewnianym. Faktycznie drewno jest słabym przewodnikiem, ale jednocześnie dobrym izolatorem cieplnym. To znaczy, że nagrzewa się bardzo szybko, doskonale izoluje i nie przepuszcza ciepła na zewnątrz.

Mit 2: Domy prefabrykowane są łatwopalne. To też główny zarzut stawiamy przede wszystkim prefabrykowanemu budownictwu szkieletowemu. Wierzy w to ponad 80% Polaków, mimo że jak wskazują eksperci drewno wykorzystywane w budownictwie podlega takim samym wymaganiom jak inne materiały. Co więcej, konstrukcja z drewna jest o wiele bez­pieczniejsza pod względem przeciwpo­żarowym. Wynika to z faktu, że drewno konstrukcyjne po specjalnej obróbce zy­skuje podwyższoną odporność ognio­wą i nieporównanie wolniej niż inne materiały poddaje się wysokiej temperaturze*. Poza tym domy prefabrykowane dociepla się od zewnątrz, tak jak  mury. Istotne jest, aby ich przenikalność cieplna nie przekraczała 0,2 W(m2K). W zależności od wyboru metody prefabrykacji mamy do wyboru różne typy izolacji, np. z wełny mineralnej, styropianu, piany poliuretanowej, celulozy. Ważne, by była ona optymalnie dostosowana do specyfiki budynku oraz profesjonalnie zamontowana.

Mit 3: Szybsza budowa domu, to więcej fuszerek. Kolejna fałszywa opinia na temat budownictwa prefabrykowanego. W tym przypadku szybkość budowy jest tożsama z jakością - ściany nie muszą być sezonowane, kilka dni po zakończeniu montażu (zwykle kilka dni) można przystąpić do dalszych prac wykończeniowych. Nie ogranicza nas pogoda ani pora roku, dom możemy postawić nawet jesienią i zimą. Dom murowany buduje się dłużej, przeważnie ok. 2-3 lat, chociaż niektórym udaje się tego dokonać szybciej. Wiele zależy jednak od nakładów finansowych, dostępności materiałów i ekip budowlanych oraz warunków pogodowych.

Mit 4: Domy prefabrykowane nie są wytrzymałe. Jest to absolutnie nieprawdziwe stwierdzenie -  obecnie zaawansowane technologie stosowane w produkcji prefabrykatów pozwalają na uzyskanie równie trwałych elementów konstrukcji. Na trwałość ma wpływ także zastosowanie wysokiej jakości materiałów, które wytwarza się w fabryce z zastosowaniem ściśle określonych i powtarzalnych procedur. Warto dodać, że linie produkcyjne są w pełni zautomatyzowane, a system monitoringu pozwala na kontrolowanie bieżących działań. 

Mit 5: Nieciekawy wygląd budynku z prefabrykatów. Produkcja gotowych prefabrykatów w hali produkcyjnej nasuwa skojarzenia dotyczące prostego wyglądu poszczególnych elementów konstrukcji. Daje to wyobrażenie mało zróżnicowanych form budynku oraz jego mało wyszukanego wyglądu zewnętrznego. Jednak współczesna prefabrykacja, przeszła znaczną transformację. Dzięki postępowi technologicznemu i rosnącemu zapotrzebowaniu na spersonalizowane rozwiązania, prefabrykacja nie ogranicza się już do seryjnych projektów. Inwestor może dostosować dom do indywidualnych potrzeb, wybierając projekt, dopasowując układ pomieszczeń, a także wybierając różnorodne materiały wykończeniowe tak z zewnątrz, jak i wewnątrz domu.. W rezultacie, prefabrykowane domy mogą być tak samo unikalne, jak te budowane na miarę od podstaw.

Mit 6: Domu prefabrykowanego nie da się rozbudować. Czy rzeczywiście w domach z fabryki nie da się nic zmienić po złożeniu w całość? To nieprawda. Takie domy  znacznie łatwiej jest zmodernizować niż domy murowane. Łatwiej jest przestawić ścianki działowe, wymienić instalację lub dodać okno.
Podobnie jest w przypadku konieczności przeprowadzenia remontu - domy prefabrykowane oferują łatwość dostępu i prostotę prac naprawczych, aby umożliwić łatwe modyfikacje i aktualizacje, co jest dużym ułatwieniem w porównaniu do bardziej skomplikowanych i czasochłonnych prac remontowych w budynkach murowanych.

Mit 7: Dom prefabrykowany nie zapewnia odpowiedniego komfortu mieszkalnego. Nic bardziej mylnego. Domy prefabrykowane mogą być projektowane tak, aby spełniały wymagania dotyczące ciepła, energooszczędności, akustyki i wentylacji. Co więcej, prefabrykowane budynki często wyposażone są w nowoczesne rozwiązania techniczne, które zwiększają komfort mieszkania, takie jak inteligentne systemy zarządzania domem, systemy grzewcze czy instalacje fotowoltaiczne.

Mit 8: Budownictwo prefabrykowane jest droższe od tradycyjnego. Wiele osób powiela informację, że koszty związane z postawieniem obiektów w technologii prefabrykowanej znacznie przewyższają klasyczne rozwiązania. Tymczasem ceny te są porównywalne. Warto jednak wspomnieć, że realizacja większości prac ma miejsce w zakładzie produkcyjnym, co pozwala na zredukowanie opłat związanych z nadzorem i błędami popełnianymi przez wykonawców do minimum. Poza tym, decydując się na dom prefabrykowany ostateczny koszt znany jest z góry. Może nam wydawać się wysoki, między innymi dlatego, że w krótkim terminie trzeba sfinansować całą inwestycję. Wygląda to więc inaczej, niż w przypadku budownictwa tradycyjnego, gdy koszty są rozłożone w czasie, bo opłacamy po kolei poszczególne etapy robót.

Prefabrykacja to niewątpliwie przyszłość budownictwa. Oprócz domów jednorodzinnych, z powodzeniem można technologię tę wykorzystywać w budownictwie wielorodzinnym oraz wznosząc wielkopowierzchniowe obiekty handlowo- usługowe.

*Ministerstwo Klimatu i Środowiska za PDD SA; Konspekt inwestorski Domy Expert