Drzewa z ozdobną korą. Nawet zimą ogród może być piękny

Gdy jesienią ubywa liści, drzewa i krzewy ukazują nowe efektowne oblicze. Zawdzięczają je korze. Derenie i wierzby wyglądają jak pomalowane jaskrawą farbą, pnie brzóz przykuwają uwagę powiewającymi frędzlami i zwojami, a platany - wzorem moro. Piękne pnie i gałęzie zdobią coraz więcej odmian różnorodnych gatunków, bo ładna kora jest w modzie!

Praktyczny kolor

Kora zwykle ma brązowoszare albo ciemnopurpurowe odcienie. Są to kolory garbników zabezpieczających roślinę przed chorobami oraz substancji woskowych, które zwiększają ogólną wytrzymałość pędów. U niektórych gatunków o jej barwie decydują żółto-purpurowe ksantofile, czerwono-fioletowe antocyjany lub zielony chlorofil. Związki te bardzo się pędom przydają, bo bronią delikatne jeszcze tkanki roślin przed niszczącym działaniem niskiej i wysokiej temperatury oraz ultrafioletu (działają tak szczególnie antocyjany). Zatem uroda kory jest ściśle związana z jej funkcjami.

Wiek robi swoje

Na pierwszy rzut oka delikatna młoda kora nie różni się od skórki, ale jeśli się jej baczniej przypatrzymy, zauważymy małe "oczka". To przetchlinki służące do wymiany powietrza. Na grubszych gałęziach i pniach są większe i zazwyczaj kontrastowo zabarwione, mocno się uwypuklają i układają w dekoracyjne wzory. Kora przyrasta nieustannie, a jej zewnętrzna część stopniowo obumiera. Początkowo martwa warstwa jest cienka i gładka, ale z roku na rok grubieje, coraz lepiej zabezpieczając pnie i konary przed utratą wody, zmianami temperatury, chorobami, a także obgryzaniem przez zwierzęta. Dlatego młode okazy zazwyczaj potrzebują naszej opieki, a radzą sobie same.

Ozdobne warstwy

Stopniowo najbardziej kolorowe substancje zanikają, pozostają brązowe i szare, które z czasem mogą niemal sczernieć. W miarę jak pnie i konary grubieją, najstarsza warstwa martwej kory pęka i złuszcza się, ukazując młodsze kolorowe pokłady. Powstają wówczas wielobarwne desenie. Najoryginalniejsze są u klonów zwanych wężowymi, do których należy np. klon hondoański i pensylwański. Efektownie prezentują się też gałęzie trzmieliny oskrzydlonej wzmocnione podłużnymi szerokimi listwami wyglądającymi jak skrzydełka. Ozdobą glediczji trójcierniowej są zaś kępki cierni.

W służbie człowieka

Kora służy nie tylko drzewom. Świerkowa i olchowa używana jest do otrzymywania garbników, ta z dębu korkowego dostarcza naturalnego korka, sosnową stosujemy jako ściółkę i składnik podłoży. Dawniej z kory brzóz otrzymywano dziegieć mający właściwości antyseptyczne, a z młodych lip robiono sznury i łapcie.

Biała kora?

Popularnie korą nazywana jest tylko martwa warstwa pni i konarów. Jej wewnętrzną żywą część stanowi łyko służące roślinie do transportu cukrów. Kora brzóz nie zawsze jest biała. Młode pędy mają zwykle bardzo ciemne zabarwienie. Z czasem w ich korze zaczyna gromadzić się betulina, alkaloid, którego drobne kryształki załamują światło i dają efekt bieli. Gdy w korze jest jej dużo, pnie stają się śnieżnobiałe. Jednak niektóre gatunki brzóz tworzą mało betuliny i pozostają żółtawe, różowawe lub niemal czarne.

Rośliny o najciekawszym kolorze kory

Brzostownica japońska (Zelkova serrata) - szaro-pomarańczowy; brzoza Maksymowicza (B. maximowicziana) - szaro-pomarańczowy, pożyteczna (B. utilis) 'Doorenbos' - śnieżnobiały; dereń biały (Cornus alba) 'Sibirica' - czerwony; dereń świdwa (C. sanguinea) 'Winter Beauty' - czerwony, pomarańczowy lub żółty, 'Green Light' - żółto-pomarańczowy; jarząb (Sorbus gibbsii) - pomarańczowy; klon jesionolistny (Acer negundo) 'Sensation' - purpurowy, pensylwański (A. pennsylvanicum) 'Erythrocladum' - biało-czerwony; metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides) - cynamonowy, szczodrzeńce (Citisus) - zielony; tawulec pogięty (Stephanandra incisa) 'Crispa' - pomarańczowobrązowy; wierzba (Salix) 'Flame', odm. mieszańcowa - czerwony, wierzba biała (S. alba) 'Britzensis' - żółto--czerwony; wiśnia piłkowana (Prunus serrulata) - purpurowofioletowy; złotlin japoński (Kerria japonica) - zielony. Angielscy ogrodnicy zalecają usuwanie słabo wybarwionych, martwych warstw kory i mycie pni (m.in. śliw i wiśni). Dla wzmocnienia efektu często dodatkowo... szorują pnie szczotką.



Jak wykorzystać w projekcie rośliny o barwnej korze

Drzewa i krzewy o dekoracyjnej korze powinny być dobrze widoczne. Najlepiej się prezentują na kontrastowym tle innych roślin, elewacji domu lub ściółki.

W grupie sprawiają większe wrażenie, niż rosnąc pojedynczo.

Najbardziej intensywne kolory z reguły mają okazy rosnące w silnie nasłonecznionych miejscach.

W cieniu też może być kolorowo, gdy posadzimy białego derenia 'Sibirica', o czerwonej korze lub denienia świdwa 'Midwinter Fire' o pomarańczowej lub zielonożółtej barwie.

Dla klonów wężowych osłonięte przed palącymi promieniami stanowiska są wręcz wskazane, bo ich młoda kora jest bardzo delikatna.