Ogrody
Rośliny doniczkowe
Rośliny owadożerne w domu. Gatunki i uprawa najbardziej znanych roślin mięsożernych

Rośliny owadożerne w domu. Gatunki i uprawa najbardziej znanych roślin mięsożernych

Magdalena Narkiewicz, KJ14-01-2021 11:47

Rośliny owadożerne polujące na zwierzęta budzą ogromne zainteresowanie. Jak sobie radzą z łowami, skoro nawet dla nas złapanie komara nie jest prostą sprawą?

Rośliny owadożerne do domu

Na pierwszy rzut oka trudno podejrzewać drobną rosiczkę, że potrafi uśmiercać owady. Dzbanecznik też nie budzi grozy, choć ma podobne zwyczaje. Natomiast muchołówka wygląda podejrzanie, bo tworzy liście przypominające zębate paszcze.

Nie są to jedyne drapieżniki, które można uprawiać w doniczkach. W naturze znaleziono ok. 700 takich gatunków. Podstawą ich odżywiania jest asymilacja dwutlenku węgla, ale ponieważ zasiedlają ubogie środowiska - głównie moczary, gałęzie lub skały - mięsne dodatki są uzupełnieniem ich diety, zwłaszcza w azot. Łapią owady, ślimaki, pajęczaki, a największe - także drobne kręgowce. Wszystkie potrzebują dużo wilgoci w powietrzu.

Rośliny owadożerne. Uprawa i pielęgnacja w domu.

Muchołówka: jedna z popularniejszych roślin owadożernych

Muchołówka poluje aktywnie, zupełnie jak zwierzę. Jej liście mają dwie zamykające się klapki zaopatrzone w długie mocne ząbki. Na ich powierzchni znajdują się czerwone gruczołki trawienne, na które dają się wabić poszukujące pożywienia owady. Jeśli na pułapkę spadnie jakiś martwy szczątek, nic się nie dzieje. Ale ruch siadającego na niej owada specyficznie podrażnia szczecinki czuciowe i liść błyskawicznie składa się, chwytając ofiarę. Wtedy zaczyna się jej trawienie. Gdy zostanie pochłonięta, liść znowu się otwiera.

Rośliny owadożerne - gatunki i ich wymagania

Dzbanecznik

Dzbaneczniki wyglądają bardzo oryginalnie. Blaszki ich liści wydłużają się w cienki wyrostek zakończony pojemnym dzbankiem częściowo przykrytym wieczkiem. Na spodniej stronie wieczka oraz krawędzi dzbanka gromadzi się nektar. Przynęcone nim zwierzęta łatwo wpadają do dzbanka. Wspinanie się po jego wewnętrznych ściankach uniemożliwiają albo zagięte do dołu kolce, albo woskowe płytki, które przyklejają się do odnóży i odpadają razem z ofiarą. Na dnie pułapki jest sporo płynu. Stworzenia, które nie utoną, giną z wycieńczenia, a ich ciała zostają rozpuszczone przez enzymy trawienne i wchłonięte przez tkanki rośliny. Pozostają po nich tylko chitynowe pancerzyki lub skrzydełka. W podobny sposób polują kapturnice tworzące liście-pułapki przypominające okazałe kielichy.

Owadożerne rośliny - polowanie na muchy

Rosiczka

Delikatne rosiczki łowią zdobycz za pomocą włosków pokrytych lepkimi kroplami. Drobne owady przynęcone miodowym zapachem i kolorem włosków przylepiają się do rośliny i giną. Włoski, czując "mięsko" - a dokładniej białko zawierające potrzebny roślinie azot - coraz mocniej ściskają ofiarę i wydzielają enzymy, które ją rozpuszczają. Ten sam sposób wykorzystują tłustosze. Po schwytaniu owada liście niektórych ich gatunków podłużnie się zwijają.

Rośliny mięsożerne potrafią przetrwać okres niekorzystnych warunków dzięki podziemnym bulwom (np. muchołówka, niektóre rosiczki) lub podziemnym kłączom (kapturnica). Jeśli zimą rośliny zmarnieją, nie spieszmy się z ich wyrzucaniem. Odpowiednio pielęgnowane mogą wiosną odżyć.

Rośliny owadożerne uprawa -Każdy rodzaj owadożernych ma swoje zwyczaje i potrzeby.

Kapturnica: Latem potrzebuje dużo światła, w okresie spoczynku (w temperaturze 5-10oC) - mniej, chociaż bywa, że nieco marnieje. Kiedy się budzi po 3-6 miesiącach, odżywa i zakwita.
Dzbanecznik: Jeśli brakuje mu światła i wilgoci, nowe liście są małe i bez dzbanków, a dolne zamierają. Uzupełniajmy wodę do 1/4 dzbanka. Wiosną warto roślinę przycinać.
Rosiczka: Sprzedawane w sklepach okazy lubią ciepło i nie przechodzą okresu spoczynku. Roślin nie zraszamy!
Muchołówka: Wymaga spoczynku w temperaturze 1-10oC w wilgotnym, ale nie zalanym podłożu.
Tłustosz: Powinien mieć stale średnio wilgotne podłoże. ale nie zalane. Jeśli stoi na podstawce razem np. z rosiczką, trzeba na dno jego doniczki wsypać 1-3-centymetrową warstwę keramzytu, by korzenie nie były stale zalane wodą.

Czy wiesz, że...Inne rośliny też polują na owady! Do tego wniosku doszli ostatnio naukowcy z Kew Gardens. Ich zdaniem lepkie włoski na liściach niektórych gatunków służą jako ochrona i wabik. Przyklejonych owadów rośliny te nie potrafią trawić. Ale gdy martwe ofiary spadną na ziemię i rozłożą się, służą roślinom za nawóz.

Jak uprawiać rośliny owadożerne w mieszkaniu

W domu roślinni łowcy najlepiej czują się w terrarium wyłożonym mokrym żwirem, torfem lub korą i przykrytym szybą. Od czasu do czasu nalewamy do niego nieco wody. Natomiast okazałe dzbaneczniki można zawiesić nad akwarium lub w widnej łazience. Oferowane w sklepach gatunki są zwykle na tyle odporne, że przetrwają też na parapecie, jeśli dolna część doniczki będzie stale zanurzona w wodzie. Latem mogą stać na zewnątrz.
Podłoże. Kupowane okazy rosną w samym torfie, który łatwo się zbija. Dla muchołówki, rosiczki, tłustosza i kapturnic odpowiedniejsza jest mieszanka kwaśnego torfu i piasku z odrobiną pokruszonego węgla drzewnego na spodzie. Dzbanecznikom zaś służy podłoże dla storczyków z dodatkiem włóknistego kwaśnego torfu. Rośliny warto więc delikatnie przesadzić i zmieniać im podłoże co 2-3 lata.
Woda. powinna być bardzo czysta i mieć temperaturę pokojową. Najlepsza jest destylowana lub uzyskana z lodu osadzającego się w zamrażalniku.
Dieta. Wystarczy raz na tydzień podrzucić roślinom muchę lub komara, jeśli same nic nie upolowały. W okresie wzrostu możemy je raz w miesiącu dokarmić bardzo silnie rozcieńczonym nawozem dolistnym.
Światło. Mięsożercy z reguły potrzebują dużo światła, ale po zimie chrońmy rośliny przed południowym słońcem, które może je przypalać.

Czy wiesz, że... Także w Polsce występują rośliny mięsożerne: tłustosz (2 gatunki), rosiczka (4 gatunki), pływacz (5 gatunków) i aldrowanda pęcherzykowata. Wszystkie są pod ochroną.

Rośliny owadożerne w Polsce

MUCHOŁÓWKA (DIONAEA). Jest tylko jeden gatunek - muchołówka amerykańska (Dionaea muscipula). Jej pułapki mogą mieć 4 cm długości. Zależnie od odmiany i oświetlenia są zielone lub czerwone. W ich środku wyrastają długie włoski czuciowe. Gdy na liściu leży martwy owad, nic się nie dzieje. Ale ruchliwa mucha zostaje natychmiast schwytana.
ROSICZKA (DROSERA) ma kilka doniczkowych gatunków. Rosiczka okrągłolistna (D. rotundifolia) rośnie także na polskich mokradłach. Włoski na jej liściach wydzielają duże krople podobne do rosy, stąd jej rodzima nazwa. Gdy złapią zdobycz mocno się zwijają. Gatunkiem tropikalnym jest rosiczka Alicji (D. aliciae) - maleńka, do 6 cm średnicy, ale dość odporna.
KAPTURNICA (SARRACENIA) w domu uprawiamy kilka jej gatunków. Białolistna (S. leucophylla) w dobrych warunkach tworzy blisko metrowe kielichy. Kwitnie wiosną. Kielichy purpurowej (S. purpurea) są mniejsze (5-45 cm), a jej kwiaty pojawiają się dopiero latem. Białolistna mieści się w pękatym wysokim wazonie.
DZBANECZNIK (NEPENTHES) pod ciężarem dzbanków jego liście zwisają, ale pędy pną się lub płożą. Dzbanecznik oskrzydlony (N. alata) tworzy pułapki nawet o kilkunastocentymetrowej długości, purpurowe lub zielonkawe. Krawędź dzbanków ma drobne żeberkowanie i jest bardzo śliska.
TŁUSTOSZ (PINGUICULA). Rozetki jego lśniących liści osiągają średnicę 10 cm. Mieszańcowa odmiana 'Weser' jest łatwa w domowej uprawie. Chętnie i długo kwitnie, najczęściej w zimie. Potrafi uśmiercać mszyce i mączliki, które są tak groźne dla innych roślin.