Niecierpki - rośliny do cienia

Alicja Gawryś, KJ15-05-2020 12:00

Kto chociaż raz posadził na balkonie niecierpki, dobrze wie, jak efektownie ożywiają zacienione miejsca. Do kolekcji wypróbowanych już odmian co roku dołączają nowe, coraz ciekawsze.

Niecierpki - kwiaty

Można powiedzieć, że niecierpki to roślinni optymiści, kwitną bowiem w najróżniejszych odcieniach różu: od subtelnych, pastelowych po zdecydowane, nasycone. Gamę kolorystyczną uzupełniają odmiany białe, łososiowe, czerwone oraz fioletowe, a także dwubarwne - w paski bądź nakrapiane.

Niecierpki słyną z wytrwałego kwitnienia przez cały sezon. Ich kwiaty mają średnicę od 1 cm (niecierpek sułtański) aż do 4-5 cm (najnowsze odmiany nowogwinejskiego). Jest ich zawsze bardzo dużo i niemal całkiem zasłaniają liście. Znane są także odmiany o pełnych kwiatach przypominających różyczki (np. z serii Fiesta). Rośliny mają zwykle kształt kopułek. Szczególnie efektownie wyglądają te niewysokie o dużych kwiatach, np. z serii Harmony. Niektóre niecierpki, np. z serii Spellbound, mają wiotkie pędy i świetnie wyglądają w wiszących doniczkach, gdzie tworzą kule.

Wielkość roślin jest zróżnicowana: od karłowych (np. z serii Fiesta Ole), osiągających zaledwie około 15 cm wysokości, po niektóre serie niecierpka nowogwinejskiego dorastające do 40-50 cm. Najnowsze odmiany mają zwarty pokrój i dobrze się krzewią.

Niecierpek na balkon

Niecierpki na balkon kupujemy zazwyczaj w drugiej połowie maja. Jeśli ktoś jednak już w lutym wypatrzy ciekawy okaz, może go śmiało kupić.

Najpopularniejsze gatunki:

niecierpek sułtański, czyli Wallera (Impatiens walleriana),
nowogwinejski (I. nova-guinea) oraz niecierpek mieszańcowy określany jako Impatiens velvetea z powodzeniem rosną w domu w miejscach dobrze oświetlonych światłem rozproszonym. Te same rośliny mogą w letnim sezonie zdobić balkon lub rabatę. Wymienione gatunki najlepiej się rozrastają i kwitną w miejscach lekko zacienionych.
W głębszym cieniu dobrze się sprawdza tylko niecierpek nowogwinejski.
Hodowcy starają się uzyskać także odmiany, które dobrze znoszą upały i nie ulegają poparzeniom w pełnym słońcu. Do takich należą serie niecierpka nowogwinejskiego: Kokomo oraz Super Goal.

Niecierpek do ogrodu

Niecierpki są doskonałymi roślinami na rabaty, gdzie tworzą kwietne łąki. W ogrodzie oprócz sułtańskiego i nowogwinejskiego możemy uprawiać niecierpek balsamina oraz gruczołkowaty. Dwa ostatnie odznaczają się pokaźną wysokością (60-100 cm).

Niecierpek do ogrodu - kiedy sadzić

Odmianowe niecierpki pochodzą z gospodarstw ogrodniczych i sprzedawane są w doniczkach. Takie okazy mają silnie rozrośnięte korzenie. W pojemniku lub w gruncie sadzimy je w drugiej połowie maja. Stosujemy rozstawę 15-25 cm, w zależności od siły wzrostu danej odmiany. Rośliny szybko się przyjmują i natychmiast zaczynają obficie kwitnąć.

Niecierpek - nasiona

Jeżeli kupimy nasiona niecierpków i wysiejemy je w marcu, np. w skrzynce na parapecie, wówczas na kwiaty będziemy czekać aż do lipca. Uwaga: ani niecierpek nowogwinejski, ani I. velvetea nie są dostępne w postaci nasion.

Jaki uprawiać niecierpki

Temperatura. Niecierpki to miłośnicy ciepła. Wiosną nie wynośmy ich zbyt wcześnie na zewnątrz, bo są wrażliwe na przymrozki. W temperaturze poniżej 5°C słabo się rozwijają. Jeżeli jesień jest ciepła, niecierpki kwitną długo, jednak wystarczy jedna noc z temperaturą poniżej 0°C, by zwarzyć kwiaty i liście.

Podłoże. Rośliny te najlelepiej rosną w żyznej i przepuszczalnej ziemi, np. w mieszance do roślin balkonowych. Gdy sadzimy niecierpki na rabacie, sprawdźmy, czy gleba nie jest nadmiernie piaszczysta lub - przeciwnie - gliniasta, bo niecierpki nie lubią ani jednej, ani drugiej.

Podlewanie. Podłoże w pojemniku powinno być stale wilgotne. Jeśli je przesuszymy albo zalejemy, rośliny szybko zwiędną.

Nawożenie. Niecierpki świetnie reagują na dokarmianie - kwitną wtedy bardzo obficie. Stosujmy nawozy do gatunków balkonowych i kwitnących (np. Planton K, Bioekor, Piękne Kwiaty, Agrecol dla Roślin Balkonowych).

Niecierpki -rozmnażanie

Niecierpki można rozmnażać siejąc je do doniczek w marcu lub kupując gotowe sadzonki w sklepie ogrodniczym. Sadzonki są dostępne praktycznie przez cały sezon w sklepach ogrodniczych. Jeśli udało nam się przechować niecierpki w domu po zimie to wczesną wisoną można zrobić sadzonki pędowe i jak się ukorzenią posadzić je na balkonie w nowej ziemi.

Niecierpki - zimowanie

Niecierpki jak wiele innych roślin doniczkowych należy zimować w domu - dobrze czują się nawet w ciepłych pomieszczeniach i czasem potrafią kwitnąć nawet zimą. We wrześniu należ zaprzestać ich nawożenia i pod koniec miesiąca przenieść do domu. Przed przeprowadzką pędy warto przyciąć na 10- 15 cm. Podczas spoczynku wystarczy podlewać raz w miesiącu - ale nie dopuścić do przesuszenia ziemi. Ponieważ niecierpki najpiękniej kwitną na jednorocznych pędach to warto wiosną zrobić sadzonki pędowe.

Jak pielęgnować niecierpki?

Okazy uprawiane cały czas w domu, a także przeniesione z balkonu do pomieszczenia powinny od jesieni do wiosny stać na parapecie. Wtedy tworzą kwiaty nawet zimą. W tym czasie wymagają temperatury 16-18°C i mniej wody niż latem. Zasilamy je tzw. nawozami zimowymi.
Jeśli na liściach widać jasne smugi, a na ich dolnej stronie cienką pajęczynkę, to rośliny zostały zaatakowane przez przędziorki. Zwalczymy je preparatem Tarcznik lub Provado Combi Pin.
Gdy zauważamy na liściach brązowe plamy i kożuszek grzybni, oznacza to, że niecierpki poraziła szara pleśń. Ten grzyb chorobotwórczy zwalczamy, opryskując rośliny preparatem Anty-Grzyb lub Biosept. Profilaktycznie usuwamy liście z plamami i unikamy moczenia nadziemnych części roślin.
Obgryzione brzegi liści i kwiatów to objawy żerowania ślimaków. Szkodników szukamy pod pojemnikiem lub pod kamieniami na rabacie, gdzie kryją się w ciągu dnia. Jeśli ślimaki pojawią się masowo, możemy zastosować Mesurol Alimax.

Więcej o: