Jesion wyniosły [Prezentacja drzewa]

Drzewo Odyna

Miłośnicy skandynawskich sag słyszeli zapewne słowo Yggdrasil, imię świętego drzewa nordyckiego boga Odyna. Tym drzewem, które łączyło świat podziemny ze światem żywych, był ponoć jesion. Jego potęga i uroda do dzisiaj budzą podziw. Jesiony (Fraxinus) pojawiły się na Ziemi przed dziesięcioma milionami lat! Na półkuli północnej występuje ich aż 65 gatunków. Na terenie Polski mamy tylko jeden rodzimy - jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), który przed blisko ośmiu tysiącami lat był trwałym elementem wilgotnych lasów.

Jesion wyniosły

Przydomek naszego jesionu, "wyniosły", odpowiada jego posturze - prosty, mocny pień, uniesiona korona i ciemne listowie połyskujące na wietrze... Drzewo dorasta do 30-40 m. Solidna konstrukcja, szeroko rozpostarte korzenie, a także elastyczne i mocne gałęzie wytrzymujące napór wiatrów pozwalają mu trwać w dobrej kondycji nawet 300 lat - o ile człowiek nie zacznie go kaleczyć nieudolnym cięciem.

Na zdjęciu powyżej: Pierzasto złożone liście jesionu

Kwiatostany

Wielki jesion zwraca uwagę mocną sylwetką, ale urodą kwiatów nie zachwyca. Są one wręcz niepozorne, młode pędy mają kolor zielonkawoszary, a pączki są czarne, co ułatwia rozpoznanie drzewa w stanie bezlistnym. Elegancka, popielatoszara kora, początkowo gładka, z czasem zyskuje podłużne pęknięcia. Złożone liście jesionu (składające się z piłkowanych po brzegach, matowych pod spodem 7-10 listków) opadają zielone, gdy wcześnie przychodzi przymrozek - lub żółkną, jeśli jesień jest łagodna.

Wymagania jesionów

Wymagania jesionów są w zasadzie niewielkie, choć najpiękniej rosną one w żyznej ziemi, z dostateczną ilością wilgoci. W sposób naturalny "osiedlają się" tam, gdzie wody jest pod dostatkiem. Na niżu na podmokłych terenach budują wraz z wierzbami i olchami tzw. łęgi, zaś na pogórzu towarzyszą brzegom potoków.

Na zdjęciu powyżej: Jesionowe drewno - ciężkie, twarde i elastyczne - służyło niegdyś jako materiał na oszczepy, strzały do kusz i łuków czy kawaleryjskie lance. Budowano z niego pojazdy i dyliżanse, wreszcie narty i modne gięte meble.

Drzewo parkowe

Jesion wyniosły należy do rodziny oliwkowatych. Jest krewnym starożytnej oliwki, ale także popularnego ligustru czy forsycji. To efektowne, typowo parkowe drzewo pięknie prezentuje się jako tzw. soliter - pojedynczy okaz eksponowany w otwartej przestrzeni. Jesiony często sadzone są także wzdłuż dróg, bo dzięki mocnej konstrukcji nie poddają się silnym wiatrom. Są też odporne na miejskie zanieczyszczenie powietrza. W świętych gajach Słowian jesiony otaczano czcią podobnie jak dęby. Sen w cieniu ich koron był bezpieczny, bo węże miały omijać drzewa z daleka

Na zdjęciu powyżej: 'Pendula' to długowieczna forma płacząca, w miastach sadzona często przy pomnikach i w miejscach pamiątkowych.

Jesion wyniosły - odmiany

Odmiany jesionu o mniejszych rozmiarach dobrze sprawdzają się w miastach. 'Pendula' - ta popularna forma płacząca modna była już w okresie międzywojennym. 'Aurea' i 'Allgold'jesienią przebarwiają się na piękny złocisty kolor. 'Diversifolia' ma gęsty jajowaty pokrój i nietypowe pojedyncze liście. 'Nana' i 'Crispa' to formy kolekcjonerskie do małych ogrodów.

Na zdjęciu powyżej: 'Aurea' swoją nazwę zawdzięcza młodym żółtym pędom i jesiennej złocistej szacie