Uprawa karczochów w ogrodzie w Polsce. Karczochy w przydomowym warzywniku

Karczoch

Karczochy są warzywami o dekoracyjnych liściach i kwiatach.

Zarówno karczoch zwyczajny, jak i hiszpański pochodzą z rejonów śródziemnomorskich, dorastają do około 2 m i przypominają dorodne osty. Ale chociaż oba wyglądają podobnie, jada się inne ich części. Dlatego jako warzywa uprawia się je w różny sposób, natomiast dla ozdoby ogrodu - tak samo (karpy po 3-4 latach trzeba odmłodzić przez podział). U nas zimować w gruncie mogą tylko w najcieplejszych okolicach, i to po okryciu słomą, zwykle zaś przenosi się je do pomieszczeń chronionych przed mrozem.

Karczochy - piękne kwiaty i smakowite afrodyzjaki

Karczoch - nasiona

W naszym klimacie uprawa karczochów rozpoczyna się od wysiewu nasion (są sprowadzane, u nas nie doj-rzewają). Siejemy je w marcu w ciepłym, jasnym pomieszczeniu. Siewki obu gatunków mają takie same potrzeby: wymagają dużo światła i, początkowo, umiarkowanej temperatury. W drugiej połowie maja na słonecznej, zacisznej grządce wykopujemy dla nich w metrowych odległościach szerokie dołki o głębokości 0,5 m. Sypiemy do nich warstwę (20 cm) rozłożonego obornika, po czym przykrywamy go kompostem i sadzimy zahartowaną rozsadę. Można też wysiać nasiona na przełomie kwietnia i maja wprost do głęboko spulchnionej i suto nawiezionej ziemi, ale rośliny mniej wówczas urosną. W pierwszym roku siewki karczochów tworzą dorodne rozety liści (w naszym klimacie z reguły nie kwitną). Jesienią uprawa karczocha hiszpańskiego kończy się, a na zbiory karczocha zwyczajnego trzeba poczekać do następnego lata.

Patisony. Ciekawe odmiany patisonów. Jak uprawiać patisony w ogrodzie?

Karczoch hiszpański

Jadalnych liści dostarcza nam karczoch hiszpański (Cynara cardunculus), popularnie nazywany kardem.

Czas zbioru. Na bieżące potrzeby całe rośliny ścina się od końca lata. Lepiej jednak zebrać rozety dopiero przed mrozami, by móc spożywać je zimą. Każdej wiosny uprawę tego warzywa zaczyna się od wysiewu nasion.

Co jemy? Najsmaczniejsze są wybielone ogonki i mięsiste nerwy liści jednorocznych roślin, które przez 2-3 tygodnie były trzymane bez dostępu światła. Ściąga się z nich skórkę i moczy w zakwaszonej wodzie, by straciły część goryczki. Spożywa się je zwykle na ciepło, jako dodatek do zapiekanek i mieszanek warzywnych.

Pokrzywa zwyczajna. Lecznice zastosowanie w domu i ogrodzie

Karczoch zwyczajny

Karczoch zwyczajny (Cynara scolymus) ma smaczne młode, jeszcze zamknięte pąki kwiatowe.

Czas zbioru. Aby uzyskać rośliny z pąkami kwiatowymi, jesienią wykopuje się karpy z bryłą ziemi i umieszcza je w temp. 7°C, np. w piwnicy. W marcu należy odciąć odrosty i na świetle ukorzenić je w torfie zmieszanym z kompostem. Wysadzone w maju do gruntu rośliny kwitną od sierpnia do października. W kolejnych latach uprawiamy odrosty wycinane z okazów przechowanych przez zimę.

Co jemy? Niewiele: dno kwiatostanu, tzw. serce, dolne części mięsistych listków okrywy oraz szczyty pędów; gotowane, pieczone lub duszone.

Karczoch - zbiory

Pąki karczochów zwyczajnych pozbawiamy trzech dolnych okółków okrywy, kwiatostany obcinamy o 1/3 od góry, pęd skracamy do 2-5 cm i obieramy go ze skórki. Rozchylamy listki i ze środka wy- cinamy "bródkę" kwiatków. Miejsca cięcia nacieramy cytryną, by nie ściemniały.

Karczoch - właściwości

Nierozwinięte pąki karczocha zwyczajnego w zależności od odmiany mogą być zielone, duże (do 12 cm średnicy) i spłaszczone (na zdjęciu poniżej 'Green Globe') albo mniejsze, stożkowate, fioletowe lub brązowawe. Ścina się je wraz z fragmentem łodygi i od razu przygotowuje do jedzenia bądź przechowuje przez kilka dni w chłodnym miejscu pod wilgotną ściereczką. Zawierają inulinę - cukier, który może być spożywany przez chorych na cukrzycę. Pomagają też w schorzeniach wątroby. Natomiast liście karczocha zwyczajnego obniżają poziom cholesterolu.

Karczochy hiszpańskie zapiekane pod beszamelem - przepis

Obrane, opłukane i pokrojone na 2-centymetrowe kawałki ogonki liści gotuj kwadrans w litrze wody z łyżką octu (lub soku z cytryny) i płaską łyżeczką soli. Przełóż do naczynia do zapiekania. Roztopione 4 łyżki masła podsmaż z 4 łyżkami mąki. Dodaj 3 szklanki mleka, szczyptę soli, pieprzu i gałki muszkatołowej. Rozmieszaj, gotuj do zagęszczenia. Takim sosem zalej warzywa. Zapiekaj 30 min w temp. 160°C.

Karczochy zwyczajne z ziołowym farszem- przepis

Wstępnie przygotowane karczochy skrop sokiem z cytryny, oprósz solą i pieprzem, po czym obwiąż nitką. Ryż ugotuj na półtwardo. Wymieszaj go z posiekanymi aromatycznymi ziołami, np. tymiankiem i natką pietruszki oraz zmiażdżonym czosnkiem. Dodaj orzeszki pinii lub podprażony słonecznik i nieco gęstej śmietany. Farszem napełnij karczochy. Zapiekaj ok. 45 min w temp. 180°C. Przed podaniem usuń nitki.

Kolorowa sałatka z karczochami zwyczajnymi- przepis

Małe koszyczki karczochów (z rozgałęzień rozwijających się pod głównym kwiatostanem) po obraniu i rozkrojeniu gotuj 40 min z dodatkiem soli, cukru i odrobiną octu winnego lub soku z cytryny. Możesz też użyć karczochów kupionych w zalewie. Po odsączeniu zmieszaj je z liśćmi sałaty i połówkami pomidorków koktajlowych. Skrop sosem z 2 łyżek oliwy, łyżki soku z cytryny, szczypty soli, pieprzu i odrobiny roztartego czosnku.

Tarta z karczochami zwyczajnymi i mozzarellą- przepis

Zagnieć ciasto z 20 dag mąki, jajka i 12 dag masła, rozwałkuj na ok. 5 mm i wyłóż nim formę. Placek ponakłuwaj widelcem i piecz w gorącym piekarniku ok. 15 min. Ugotuj 6 karczochów. Ćwiartki z trzech połóż na placek, pozostałe rozgnieć i zmieszaj z 300 ml śmietany 22%, jajkiem, 2 zmiażdżonymi ząbkami czosnku, pokrojoną w kostkę mozza-rellą, pieprzem i solą. Wylej na ciasto i zapiekaj 30 min w temp. 160°C.