Rośliny do pary

Para numer 1

Niezawodny, sprawdzony duet ogrodowy tworzą rozchodnik okazały (Sedum spectabile) oraz czyściec wełnisty (Stachys byzanthina). Kępiasty rozchodnik dorasta do pół metra, płożący się dywanowo czyściec jest o 20 cm niższy. Obie rośliny mogą się poszczycić efektownym, trwałym ulistnieniem przez cały sezon. W czerwcu czyściec ma wspaniałe, srebrzyste kwiatostany, rozchodnik zakwita zaś późnym latem, w zależności od odmiany: na ceglastoczerwono - 'Carmen', jasnoróżowo - 'Brilliant' lub na biało - 'Stardust'. Bardzo atrakcyjna jest również 'Matrona' o jasnoróżowych kwiatach i zielono-purpurowym ulistnieniu.

Ten trzeci. Uniwersalny duet czyśćca i rozchodnika możemy rozbudować wzwyż, dodając im kępę trzcinnika ostrokwiatowego (Calamagrostis x acutiflora) 'Karl Foerster'. Dorasta on do półtora metra wysokości, w czerwcu zakwita brązowo-różowymi wiechami. Jeszcze bardziej efektowna jest jego nieco niższa odmiana 'Overdam' o biało obrzeżonych liściach.

Ekspozycja. Ten zestaw doskonale sprawdza się w miejscach słonecznych i suchych, szczególnie dobrze wygląda wzdłuż ścieżek. Możemy go też wzbogacić o srebrnolistne bylice i dziewanny oraz kwitnące jesienią astry. Doskonałym tłem dla całości będzie berberys Thunberga 'Atropurpurea' lub pęcherznica kalinolistna 'Diabolo'. Jeśli podłoże jest bardziej żyzne i wilgotne, dobrze będzie wyglądać też krzewuszka cudowna 'Nana Purpurea' i tawuła japońska 'Anthony Waterer' o ciemnoróżowych kwiatach.

Odmładzanie. Na wiosnę rozchodnik i czyściec ścinamy nisko przy ziemi, by poprawić ich wygląd i wigor. Kępy trzcinnika i czyśćca dzielimy na wiosnę co cztery lata, a co pięć lat lub rzadziej - rozrośnięte kępy rozchodników.

Para numer 2

Żółto kwitnąca tojeść kropkowana (Lysimachia punctata) i fioletowa szałwia omszona (Salvia nemorosa) tworzą na rabatach parę kontrastującą ze sobą kolorami kwiatów, tak że trudno obok nich przejść obojętnie. Obie te rośliny warto sadzić na rabatach lub wzdłuż ścieżek naprzemiennie w dużych plamach. Ciekawie z szałwią prezentuje się też najnowsza odmiana tojeści - 'Alexander', która nawet po przekwitnięciu ożywia rabatę pstrym ulistnieniem.

Ten trzeci. Pomiędzy fioletową szałwią i żółtą tojeścią warto wprowadzić kępy przywrotnika ostroklapowego (Alchemilla mollis), dorastającego do 40 cm wysokości, o zielonkawych puszystych kwiatostanach i okrągłych, ładnie klapowanych liściach, które pozostają ozdobne przez cały sezon. Oprócz przywrotnika na brzegu rabaty możemy posadzić także kwitnącą przez całe lato kocimiętkę Faassena (Nepeta x faassenii), bergenie sercolistne (Bergenia cordifolia), a z tyłu kępy żółtych lub pomarańczowych liliowców (Hemerocallis).

Odmładzanie. Aby nasza rabata wyglądała świeżo, zaraz po przekwitnięciu usuwamy brązowiejące kwiatostany przywrotnika, a pędy kwiatowe szałwii wycinamy stopniowo w miarę przekwitania. Na koniec lata możemy skrócić całą roślinę do połowy. Przywrotnik dzięki licznym rozłogom tworzy z czasem szerokie kępy, jego wędrujące zbyt daleko rozłogi obcinamy łopatą i usuwamy. Szałwia i kocimiętka mogą rosnąć w jednym miejscu bez dzielenia przez wiele lat. Przegęszczone kępy dzielimy w razie potrzeby wczesną wiosną. Kiedy młode pędy się zagęszczą, najstarsze możemy usunąć całkowicie.

Ekspozycja. Byliny w tym zestawie lubią stanowiska słoneczne oraz żyzne przepuszczalne gleby. Dzięki bardzo głęboko sięgającym korzeniom szałwia i kocimiętka są niezwykle odporne na suszę. Tojeść lubi bardziej wilgotne podłoże, szczególnie gdy rośnie w pełnym słońcu.

Idealnym tłem dla tej kompozycji będą krzewy o żółtych liściach - pęcherznica kalinolistna 'Dart's Gold', dereń biały 'Gouchaltii' i złociste odmiany żywotnika.

Para numer 3

Kolejny duet to rośliny o efektownych liściach - funkia (Hosta) i kosaćce (Iris). Sprawdzają się doskonale, niezależnie od tego, czy zastosujemy wielkolistne funkie Siebolda (H. sieboldiana) i wysokie, 80-centymetrowe kosaćce syberyjskie (I. sibirica), czy też funkie miniaturowe i 10-centymetrowe kosaćce niskie (Iris pumila). Natomiast ponadmetrowe kosaćce bródkowe mimo okazałych kwiatów mają niezbyt trwałe ulistnienie.

W tym duecie możemy poeksperymentować z kolorami. Jest tyle ciekawych odmian funkii o barwnych liściach - biało i żółto obrzeżonych, modrych czy żółtolistnych, a także interesujące odmiany kosaćców żółtych (I. pseudoacorus) 'Variegata' oraz bladych (I. pallida) 'Variegata'.

Ten trzeci. Dobrym spoiwem kompozycji może być dorastający do pół metra wysokości bodziszek wspaniały (Gearnium x magnificum), który obficie kwitnie i tworzy ładnie ulistnioną kępę. Jego kwiaty pasują zarówno do fioletowych, jak i do żółtych kosaćców syberyjskich. Z tyłu rabaty warto dodać języczkę pomarańczową, ponadmetrową bylinę o dużych okrągłych liściach, która ładnie kontrastuje z wąskolistnymi kosaćcami, zwłaszcza jej odmiany 'Othello' czy 'Desdemona', które pasują też do funkii o modrym ulistnieniu.

Ekspozycja. Aranżacje z kosaćców i funkii najlepiej sprawdzają się na stanowiskach lekko ocienionych o żyznym i wilgotnym podłożu. Mogą zdobić brzeg oczka wodnego lub narożnik większej rabaty. Dla zielonej rabaty najlepsze będzie neutralne tło z tawuły szarej 'Grefsheim' i jaśminowca Lemoine'a. Dla urozmaicenia możemy dodać kolumnowy berberys Thunberga o purpurowych liściach 'Red Pillar'.

Para numer 4

Rudbekia błyskotliwa (Rudbeckia fulgida) 'Goldstrum' oraz żółtolistna lebiodka pospolita (Origanum vulgare) 'Thumble's Variety' i 'Aureum' to idealny duet na słoneczne miejsca w ogrodzie. Obie byliny wyróżniają się zwartym pokrojem i wspaniałym złocistym ulistnieniem. Rudbekia 'Goldstrum' będzie kwitła nieprzerwanie aż do końca września.

Ten trzeci. Z tego duetu łatwo można uczynić wesołe i zgodne trio za pomocą karłowej nawłoci (Solidago) 'Crown of Rays' o gęstych, krzaczkowatych kępach ładnej zieleni. Po bokach rabaty możemy dodać im jeszcze kępy rosplenicy japońskiej (Pennisetum alopecuroides), której delikatne liście i długie puszyste kwiatostany sprawią, że kompozycja zyska lekkość i urok. Najwyższym piętrem może być kępa miskanta chińskiego (Miscanthus sinensis) 'Zebrinus'.

Ekspozycja. Rośliny tworzące ten letni, żółty zestaw lubią stanowiska słoneczne, gleby przepuszczalne, suche. Ciekawym tłem może być purpurowy perukowiec 'Royal Purple' i berberys ottawski 'Superba', które jesienią przybierają piękne ciepłe barwy.

Para numer 5

Popularne floksy wiechowate (Phlox paniculata) wraz z jeżówką purpurową (Echinacea purpurea) mogą stworzyć niezwykle efektowną letnią kompozycję. Tajemnicą tego udanego połączenia jest różnorodność form kwiatostanów i wysokości roślin przy jednoczesnym zachowaniu kolorystycznej harmonii. Główną masę koloru wnoszą obficie kwitnące floksy. Sadząc na jednej rabacie kilka ich odmian, zwiększymy wrażenie kolorystycznego bogactwa. Z kolei masywne kwiatostany jeżówek wyróżniają się niczym mocne punkty. Co ważne, są bardzo trwałe i pozostają dekoracyjne przez długi czas. Jeśli lubimy kolor biały, możemy także stworzyć alternatywną wersję tej kompozycji, stosując białe odmiany floksów i jeżówkę 'White Swan'.

Ten trzeci. Pary tej idealnie dopełnia niemal dwumetrowy przetacznikowiec syberyjski (Veronicastrum sibiricum) o wyprostowanych, pięknie ulistnionych kępach wspaniale wyglądają od wiosny do jesieni. Latem jego spiczaste bladoliliowe kwiatostany górują nad rabatą, tworząc mocny akcent. Kompozycję możemy urozmaicić, dodając też z przodu kępy wielkolistnych modrych funkii, różowe pysznogłówki (Monarda hybrida) i zakwitające późnym latem anemony japońskie (Anemone hupehensis).

Odmładzanie. Floksy mogą zakwitnąć powtórnie, jeśli zaraz po kwitnieniu usuniemy kwiatostany wraz z dwoma parami górnych liści. Dzielimy je wczesną wiosną co trzy lata, przetacznikowiec co cztery-pięć lat, a jeżówkę jeszcze rzadziej.

Ekspozycja. Intensywnie rosnące byliny potrzebują wilgotnej, żyznej i bogatej w próchnicę gleby. Choć lubią dużo światła, najkorzystniejsze będzie dla nich stanowisko zapewniające odrobinę osłony przed intensywnym letnim słońcem. Ciekawym tłem dla różowo kwitnących bylin mogą być krzewy pstrolistnych odmian derenia białego 'Sibirica Variegata' i 'Elegantissima' oraz purpurowa pęcherznica 'Diabolo'.