Fikusy: fikus ginseng, fikus benjamina, ficus bonsai pielęgnacja i przycinanie. Ciekawe odmiany ficusów

Fikusy kwiaty

Fikus w krajach tropikalnych dorasta do 25 m, ale również na południu Europy rośnie jako drzewo. U nas jest bardzo popularną rośliną doniczkową, mało wymagającą, wręcz łatwą w pielęgnacji. Dobrze rośnie w miejscach oświetlonych, w temp. ok. 20°C, zimą min. 15°C. Podlewamy go 2 razy w tygodniu, zimą raz, warto go też zraszać. Nawozimy w okresie wzrostu raz na 2 tygodnie środkiem do roślin doniczkowych. Wysokie osobniki wymagają podparcia, można je również skracać poprzez ucięcie wierzchołka - na jego miejscu wkrótce pojawiają się nowe pędy.

Bonsai - kieszonkowe drzewko

Jak zrobić bonsai z fikusa - krok po kroku

Zawsze podobały Ci się drzewka bonsai? Masz w domu fikusa? Zobacz jak łatwo możesz z niego zrobić z niego bonsai
Krok pierwszy - przesadzamy: Fikusa wyjmujemy z doniczki i przycinamy jego korzenie w taki sposób, by zmieściły się w nowym pojemniku dla bonsai.
Krok drugi - formujemy koronę: Staramy się nadać fikusowi kształt podobny do starego drzewa - część łodyg wycinamy, a pozostawione skracamy.
Krok trzeci - dosypujemy podłoże: Korzenie rozmieszczamy w doniczce i uzupełniamy podłoże wokół nich; dociskamy palcami; na wierzch sypiemy żwirek.
Krok czwarty - podlewamy: Całe podłoże w doniczce nasączamy za pomocą małej konewki słabym strumieniem wody. Nadmiar wody wycieknie przez otwór w dnie.

Bonsai - sztuka formowania roślin

Fikusy rodzaje

W Polsce jest kilka dostępnych rodzajów fikusów. Oto ich odmiany

Ficusy benjamina

Figowiec benjamina inaczej fikus benjamina (Ficus benjamina) to tropikalne wiecznie zielone drzewo o efektownym delikatnym pokroju. Jego młode gałęzie są wiotkie i przewieszające się. Liście o długich ogonkach dorastają do 5-15 cm, są eliptyczne, ostro zakończone i skórzaste. Gatunek ten ma wiele odmian, które różnią się siłą wzrostu oraz wybarwieniem, wielkością i kształtem liści.
Rozmiary. W naturalnym środowisku osiąga wysokość do 30 m, w mieszkaniach niewielkie rozmiary.
Odmiany. Golden King' - liście biało-zielone; 'Judi' - liście żółto-zielone; 'Monique' - liście zielone o falistych brzegach; 'Barok' - liście zielone, wywinięte spiralnie; 'Exotica' - liście zielone, rośnie silnie; 'Natasja' - liście zielone, wolno rośnie.
Kwitnienie. W mieszkaniach nie kwitnie

Fikusy pielęgnacja

Wymagania. Miejsce jasne o świetle rozproszonym i sporo wilgoci w powietrzu. Roślina może stać w cieple (ok. 20oC) przez cały rok. Ziemia próchniczno - torfowa o odczynie lekko kwaśnym. Uprawa i pielęgnacja Niedobór światła gorzej znoszą odmiany o jasnych deseniach na liściach. W suchych pomieszczeniach trzeba zapewnić wokół roślin większą wilgotność, np. często je zraszając. Po gwałtownej zmianie kierunku padania światła lub innych warunków uprawy, łatwo gubi liście. W temperaturze poniżej 15°C słabo rośnie zaczyna chorować. Wymaga przesadzania dopiero gdy korzenie nie mieszczą się w doniczce.
Rozmnażanie. Wczesną wiosną lub latem przez ukorzenianie półzdrewniałych sadzonek wierzchołkowych z dwiema parami liści. Sadzonkę warto przez kilkanaście minut trzymać w wodzie, aż wypłynie sok mleczny, który hamuje rozwój korzeni. Obsypanie jej końca preparatem ukorzeniającym przyspiesza regenerację.
Cięcie. Stosuje się w celu zagęszczenia korony i ograniczenia jej rozmiarów lub odmłodzenia okazów, które straciły sporo liści. Ponieważ wyciekający z ran sok mleczny może wywołać podrażnienia oczu lub skóry, należy unikać z nim bezpośredniego kontaktu. Podlewanie i nawożenie Ziemia powinna być umiarkowanie wilgotna. W mokrym podłożu korzenie gniją, a brak wody powoduje, że roślinom szybko opadają liście.
Choroby i szkodniki. Na liściach d spodu może pojawić się pajęczynka tworzona przez przędziorki, a na pędach brązowe tarczki - tarczniki - lub małe białe kłaczki, podobne do waty - wełnowce. W mieszkaniach szkodniki te najłatwiej można zwalczyć doglebowymi środkami owadobójczymi.
Zastosowanie. Roślina uprawiana jako pokojowe drzewko w jasnych pomieszczeniach. Efektowne drzewka uzyskuje się przez zaplatanie pędów kilku roślin, które z czasem zrastają w pień w formie warkocza.

Gdy kupisz bonsai

Ficus ginseng

Figowiec tępy, fikus ginseng (Ficus microcarpa, F. retusa, F. nitida). Rodzaj Ficus obejmuje 800 gatunków zimozielonych krzewów, drzew i pnączy. Figowiec tępy ma błyszczące, lekko wydłużone, ciemnozielone liście, a jego główną ozdobą są grube i poskręcane korzenie powietrzne, przypominające korzeń żeń-szenia. Kora jest ciemnoszara z białawymi wypustkami. Gatunek często wykorzystywany do formowania bonsai.
Rozmiary. Wysokość 35-300 cm.
Kwitnienie. W domowych warunkach nie kwitnie.

Fikusy pielęgnacja

Stanowisko. Mieszanka ziemi gnojowej, kompostowej, torfu i piasku (4:2:2:1). Zapewniamy drenaż na dnie doniczki w postaci keramzytu, żwiru, itp. Miejsce w pełni słoneczne, ale chronimy przed bezpośrednim nasłonecznieniem. Temperatura w zimie 13-15oC, latem maksymalna 24oC.
Wilgotność powietrza. Wymaga codziennego zraszania przy temperaturze powyżej 15oC.
Podlewanie i nawożenie. Latem podlewamy umiarkowanie, do 2 razy w tygodniu, zlewając nadmiar wody z podstawki. W zimie co 7-10 dni. Woda do podlewania powinna być miękka i letnia. Figowiec nie znosi nadmiaru wody, przy którym liście żółkną i opadają. Zasilamy płynnym nawozem wieloskładnikowym, co 14 dni, w okresie wzrostu.
Pielęgnacja. Roślina wspaniale nadaje się na bonsai - jest bardzo wytrzymała na zabiegi kształtowania (cięcie, drutowanie). Figowiec nie lubi przeciągów, zmiany miejsca i nagłych zmian temperatury, na co reaguje zrzuceniem liści. Zimą dobrze jest zapewnić mu chłodniejsze warunki. Należy często przemywać liście (zraszanie).
Przesadzanie. Młode figowce przesadzamy do większej doniczki co roku, na wiosnę, a starszym wymieniamy tylko wierzchnią warstwę ziemi.
Rozmnażanie. Sadzonki pędowe. Po ścięciu wstawiamy sadzonki do ciepłej wody, by usunąć wypływający sok mleczny.
Najczęstsze choroby i szkodniki. Mączliki, przędziorki, tarczniki i miseczniki.

Ficus elastica

Figowiec sprężysty (Ficus elastica). Rodzaj Ficus obejmuje 800 gatunków zimozielonych krzewów, drzew i pnączy. Figowiec sprężysty ma duże (25 cm długości i 15 cm szerokości), owalne, skórzaste i błyszczące z wierzchu, ciemnozielone liście.
Rozmiary Wysokość do kilku metrów, w naturalnym środowisku osiąga do 30 m.
Odmiany. 'Variegata' - liście ciemno, szaro-zielone o biało-żółtym obrzeżeniu, 'Robusta' - liście zielone, błyszczące, długości 20 cm, wysokość 1,5 m, 'Doescheri' - liście pstre, w odcieniach zieleni, szarości, bieli i żółci, a ogonki i nerw główny różowe.
Kwitnienie W domowych warunkach nie kwitnie.

Fikusy pielęgnacja

Stanowisko. Mieszanka ziemi gnojowej, kompostowej, torfu i piasku (4:2:2:1). Zapewniamy drenaż na dnie doniczki w postaci keramzytu, żwiru, itp. Miejsce w pełni słoneczne, ale chronimy przed bezpośrednim nasłonecznieniem. Znosi cień, jednak gorzej rośnie. Temperatura w zimie 16oC, latem maksymalna 29oC.
Wilgotność powietrza. Wymaga zraszania co tydzień, częściej przy temperaturze powyżej 20oC.
Podlewanie i nawożenie. Latem podlewamy umiarkowanie, 2 razy w tygodniu, w zimie co 7-10 dni, po uprzednim przeschnięciu ziemi. Woda do podlewania powinna być miękka i letnia. Figowiec nie znosi nadmiaru wody, przy którym liście żółkną i opadają. Zasilamy płynnym nawozem wieloskładnikowym, co 14 dni, w okresie wzrostu.
Pielęgnacja. Liście czyścimy regularnie wilgotną szmatką, podtrzymując je drugą ręką. Zbyt wysokim roślinom można przyciąć wierzchołek, co spowoduje ich rozgałęzienie.
Przesadzanie. Młode i szybko rosnące figowce przesadzamy do większej doniczki co roku, na wiosnę, a starszym wymieniamy tylko wierzchnią warstwę ziemi.
Rozmnażanie. Sadzonki pędowe z 1 liściem, wierzchołkowe z 3-4 liśćmi. Po ścięciu wstawiamy sadzonki do ciepłej wody, by usunąć wypływający sok mleczny. Odkłady powietrzne.
Najczęstsze choroby i szkodniki. Przędziorki, tarczniki, miseczniki i wełnowce.

Ficus pumila

Figowiec pnący, inaczej fikus pnący (Ficus pumila) to wiecznie zielone drewniejące pnącze tropikalne o drobnych (ok. 3 cm długości) okrągłojajowatych liściach, wspinające się po podporach za pomocą drobnych korzeni i łatwo ukorzeniające się, gdy płoży się po ziemi
Rozmiary. W stanie naturalnym dorasta do 4 m długości.
Odmiany. 'Quercifolia' - liście zielone dębokształtne, 'Curly' - liście zielone pomarszczone, 'Sunny' - liście z białym nieregularnym obrzeżeniem, 'Sunny and White' - liście z białym szerokim obrzeżeniem.
Kwitnienie. W domu nie kwitnie.

Fikusy pielęgnacja

Wymagania. Miejsce jasne o świetle rozproszonym. Roślina wymaga wilgotnego powietrza i ciepła (ok. 20oC) przez cały rok. Ziemia próchniczno-torfowa, lekko kwaśna.
Uprawa i pielęgnacja. Roślinie najłatwiej można zapewnić odpowiedni mikroklimat w pokojowej szklarence, w miarę potrzeby doświetlając ją zimnym światłem. Jednak gatunek ten zdolny jest zaaklimatyzować się do warunków pokojowych. W suchych pomieszczeniach trzeba mu zapewnić większą wilgotność, np. często zraszając liście. Nie wymaga częstego przesadzania.
Rozmnażanie. Wiosną przez ukorzenianie fragmentów pędów. Rośliny łatwo się regenerują.
Cięcie. Roślina dobrze znosi cięcie. Można je stosować do ograniczenia wzrostu lub odmładzania ogołoconych ze starych liści okazów. W dobrych warunkach po przycięciu silnie się rozgałęzia.
Podlewanie i nawożenie. Podlewanie powinno być regularne i umiarkowane, bo roślina szybko zasycha, a po zalaniu korzeni ginie. Nie wymaga silnego nawożenia. Małym okazom wystarczy co miesiąc mała dawka nawozu wieloskładnikowego.
Choroby i szkodniki. Na liściach roślin od spodu może pojawić się pajęczynka powodowana przez przędziorki. W mieszkaniach szkodniki te zwalcza się doglebowymi środkami owadobójczymi.
Zastosowanie. Jako roślina doniczkowa o zwieszających się pędach, lub do pokojowych szklarenek. Często łączy się ją w kompozycjach z roślinami o innym pokroju i barwie

Fikusy jak dbać - fikus traci liście

Figowiec bengalski nie traci liści na zimę, ale nawet u niego po kilku latach mają one prawo się zestarzeć i opaść. Zwykle spada ich niewiele w ciągu sezonu, a najbliższej wiosny roślina wypuszcza nowe. Problem zaczyna się wtedy, gdy opadłych liści jest dużo. Przyczyn może być kilka, np. zbyt sucha ziemia w doniczce. Drzewka bonsai uprawiamy w płaskich doniczkach, gdzie system korzeniowy ma małe możliwości rozwoju, a podłoże szybko wysycha. Trzeba więc często sprawdzać, czy nie jest suche, i podlewać je regularnie. Najlepiej wstawić doniczkę do większego naczynia z wodą na ok. 20 min, po czym odsączyć jej nadmiar. Inną przyczyną żółknięcia liści może być zbyt suche powietrze, chociaż figowiec bengalski nie jest na to nadmiernie wrażliwy. Aby nawilżyć atmosferę, doniczkę można ustawić na dużej tacy z drobnymi kamykami na dnie, które regularnie moczymy. Zwiększona wilgotność powietrza ogranicza też rozwój przędziorków, które lubią suchą i ciepłą atmosferę (w niej te drobne pajęczaki mnożą się nadmiernie i także powodują plamy na liściach). Jeżeli figowiec stoi w głębi pokoju, niedostatek światła może się przyczynić do utraty liści. Proszę się zastanowić, który z czynników szkodzi roślinie, i starać się go wyeliminować.

Fikusy choroby

Przesiane liście świadczą o tym, że roślina cierpi z powodu plamistości liści fikusa, choroby występującej przy zmiennych warunkach uprawy. Pojawia się ona najczęściej jesienią i zimą, kiedy ilość światła jest mała, a wilgotność powietrza zbyt niska, a także kiedy następuje spadek zawartości fosforu w podłożu i jego nadmierne zakwaszenie. Chorobę tę zwalczamy jednym z następujących preparatów:

• Topsin M 500 SC,
• Score 250 EC,
• Folpan 80 WG,
• Domark 100 EC,
• Dithane Neo Tec 75 WG lub
• Eminent Star 312 SL,
• ewentualnie Rovral Aquaflo 500 SC.

Roztworem wybranego środka opryskujemy roślinę 2-3 razy w odstępie 7-10 dni. Zabiegi powtarzamy, kiedy zauważymy plamy na młodszych liściach. Aby roślina długo zachowała zdrowie, musi rosnąć w rozproszonym świetle, mieć glebę wilgotną, ale niezbyt mokrą, bo wówczas zamiera. Nie znosi przeciągów i przestawiania z miejsca na miejsce.

Dlaczego fikusowi żółkną liście?

Figowiec bengalski nie traci liści na zimę, ale nawet u niego po kilku latach mają one prawo się zestarzeć i opaść. Zwykle spada ich niewiele w ciągu sezonu, a najbliższej wiosny roślina wypuszcza nowe. Problem zaczyna się wtedy, gdy opadłych liści jest dużo. Przyczyn może być kilka, np. zbyt sucha ziemia w doniczce. Drzewka bonsai uprawiamy w płaskich doniczkach, gdzie system korzeniowy ma małe możliwości rozwoju, a podłoże szybko wysycha. Trzeba więc często sprawdzać, czy nie jest suche, i podlewać je regularnie. Najlepiej wstawić doniczkę do większego naczynia z wodą na ok. 20 min, po czym odsączyć jej nadmiar. Inną przyczyną żółknięcia liści może być zbyt suche powietrze, chociaż figowiec bengalski nie jest na to nadmiernie wrażliwy. Aby nawilżyć atmosferę, doniczkę można ustawić na dużej tacy z drobnymi kamykami na dnie, które regularnie moczymy. Zwiększona wilgotność powietrza ogranicza też rozwój przędziorków, które lubią suchą i ciepłą atmosferę (w niej te drobne pajęczaki mnożą się nadmiernie i także powodują plamy na liściach). Jeżeli figowiec stoi w głębi pokoju, niedostatek światła może się przyczynić do utraty liści. Proszę się zastanowić, który z czynników szkodzi roślinie, i starać się go wyeliminować.

Plamy na liściach fikusa - co robić?

Mój fikus całe poprzednie lato spędził na dworze, a po powrocie do domu na brzegach jego liści zauważyłam ciemne plamy. Potem całe liście opadały. Czy można ją jeszcze uratować?
Po obejrzeniu liścia w powiększeniu mogę stwierdzić, że fikus zaatakowała choroba grzybowa pod nazwą antraknoza. Jej pierwsze objawy to okrągłe, czasem owalne plamy w kolorze brązowym lub brunatnym. Z czasem plamy rozszerzają się na całą blaszkę i wówczas liście opadają. Jeśli przyjrzeć się im przez lupę, można zobaczyć skupiska drobnych zarodników grzyba.
Roślinę należy oczyścić z chorych liści i całą opryskać jednym z fungicydów: Score 250 EC (w stężeniu 0,05%) lub Topsin M SC (0,1%). Zabieg należy wykonać dwukrotnie, w odstępie 7-10 dni.
Zasychanie liści fikusa spowodowane może być także innymi przyczynami, np. niską wilgotnością powietrza w pomieszczeniu. Gdy grzeją kaloryfery, spada ona czasem aż do 20%, tymczasem rośliny najlepiej się czują, gdy wynosi co najmniej 50%.
Wakacje na świeżym powietrzu służą fikusom. Po lecie cieszymy się ich silnymi przyrostami Jednak po wniesieniu do domu bardzo silnie odczuwają zmianę warunków na gorsze, ich kondycja słabnie i łatwiej chorują.

Bonsai choruje. Co się stało?

Liście mojego drzewka bonsai, uformowanego z fikusa benjamina, nagle się odbarwiły, niektóre stały się białe. Wszystkie po kolei skręcają się, zasychają i odpadają...
Ten gatunek fikusa jest dość wymagający i szkodzą mu sytuacje stresujące, takie jak przesuszenie podłoża, przestawianie, nagłe zmiany temperatury i przeciągi. Roślina ta nie lubi też zbyt ciasnych doniczek i gorącego suchego powietrza z kaloryfera. "Benjamin" potrafi w ciągu kilku dni zrzucić liście, co jest jego reakcją na stres. I tak się właśnie stało z Pani fikusem, uformowanym jako bonsai. Dodatkowo okaz ten został zaatakowany przez przędziorki, które wysysają soki z liści i także powodują ich żółknięcie i opadanie.
Pomoc dla fikusa będzie przede wszystkim polegała na ustabilizowaniu warunków uprawy. Roślinę należy ustawić w miejscu, w którym czuła się najlepiej. Chronimy ją przed przeciągami (nie stawiamy w otwartym oknie), zapewniamy stałą temperaturę i podlewamy dopiero wtedy, kiedy wierzchnia warstwa ziemi lekko przeschnie. Nie dopuszczamy, by woda długo pozostawała na podstawce lub w osłonce.
Fikusa będącego w złym stanie nie nawozimy. Nie ścinamy też żadnych gałązek, bo można pomylić te martwe z żywymi. I czekamy do czasu pojawienia się pączków lub pierwszych listków. W tym momencie należy wykonać oprysk z wykorzystaniem preparatu niszczącego roztocza Magus 200 SC lub Ortus 05 SC. Opryskujemy zarówno roślinę, jak i podłoże. Zabieg powtarzamy po 14 dniach. Gdy warunki się ustabilizują, a na pędach rozwiną się nowe liście, sekatorem można usunąć suche fragmenty. Nawożenie (preparatem do roślin doniczkowych zielonych) zalecam rozpocząć, kiedy pojawiające się liście nabiorą ciemnego odcienia. Początkowo stosujemy dawkę o połowę mniejszą
od tej wskazanej na opakowaniu. Zwiększamy ją do zalecanej po 1-2 miesiącach. Tak traktowana roślina powinna się zregenerować, jeśli nie zaszły w niej nieodwracalne zmiany wywołane przez stres i szkodniki.

Jak oczyścić fikusa z kurzu?

Duże rośliny z mnóstwem drobnych liści sprawiają problemy pielęgnacyjne. Proponuję sprawić fikusowi prysznic. Aby przy okazji nie zalać nadmiernie podłoża, doniczkę owijamy folią w taki sposób, by dostało się do niej jak najmniej wody. Następnie roślinę wstawiamy do kabiny prysznicowej lub do wanny i spłukujemy ją wodą o temperaturze pokojowej z góry na dół, starannie ze wszystkich stron. Jeżeli fikus się nie mieści w brodziku, potrzebna będzie pomoc drugiej osoby. Powinna ona trzymać doniczkę ukosem, nachylając koronę fikusa nad wanną lub pod prysznicem. Potem pozostawiamy roślinę w łazience na pewien czas, by woda obciekła i nie kapała później w pokoju.
Gdy liście będą już suche, warto je opryskać nabłyszczaczem do roślin, bo preparat ten nie tylko nadaje połysk, ale także do pewnego stopnia chroni blaszki przed osiadaniem kurzu. Najlepiej użyć takiego, który zawiera też nawóz dolistny, wtedy roślinę także wzmocnimy.
Jeśli fikus zmieści się w wannie lub w kabinie, można go wykąpać pod prysznicem. Trzeba jednak przedtem szczelnie okryć ziemię w doniczce folią, którą związujemy sznurkiem. Zabezpieczy to podłoże przed wypłukaniem. Jeżeli okaz jest zbyt wielki, do mycia korony fikusa potrzebne są dwie osoby. Jedna trzyma doniczkę lub opiera ją na stołku, pochylając drzewko w taki sposób, by jego korona znalazła się nad wanną. Druga osoba polewa wodą z prysznica liście. Woda powinna mieć temperaturę pokojową. Na przyszłość warto zabezpieczyć liście fikusa przez zabrudzeniem, opryskując je jednym z dostępnych nabłyszczy. W pewnym stopniu ograniczy to osiadanie kurzu.

Fikus i jego nabłyszczanie

Nabłyszczanie liści fikusa sprawi, że kurz się będzie na nich wolniej osadzał. To dzięki temu, że nabłyszczacze zawierają wosk. Substancja ta chroni roślinę także przed nadmierną utratą wody przez parowanie oraz utrudnia wnikanie do jej tkanek niektórych grzybów chorobotwórczych. Preparatem nabłyszczającym opryskujemy tylko górną powierzchnię liści, z odległości 15-30 cm. Nie należy używać go w nadmiarze i częściej niż co 2-4 tygodnie.
Pamiętajmy jednak, że niektóre rośliny nie znoszą nabłyszczania. Do tej grupy należą gatunki o owłosionych liściach, np. ginura i fiołki afrykańskie, a także cissusy, cyklameny, fitonie, juki, kaktusy, paprocie oraz storczyki. Unikajmy też opryskiwania młodych liści, pąków kwiatowych i kwiatów. Jeśli mamy wątpliwości, czy roślina dobrze zniesie zabieg, opryskajmy najpierw jeden jej liść, a dopiero, jeśli będzie w dobrym stanie po tygodniu lub dwóch, zaaplikujmy ten zabieg wszystkim pozostałym.