Projektowanie domu - architektoniczne sposoby na prywatność

W powszechnym przekonaniu mieszkanie w domu jednorodzinnym to gwarancja niezależności, a także możliwość bliskiego kontaktu z naturą; bonus w postaci własnego kawałka ziemi, którym otoczony jest nawet najmniejszy i najskromniejszy budynek, mocno działa na wyobraźnię.

Jednak w praktyce wszystko okazuje się bardziej skomplikowane. Nie każdy, kto marzy i planuje dom otwarty na otoczenie, będzie potem dobrze się w nim czuł. Na przeszkodzie stają często osobiste upodobania. Wiele osób, po dniu wypełnionym zajęciami i spotkaniami, potrzebuje wyciszenia w domu-azylu (z angielska - "twierdzy"), inni szukają spokojnego miejsca, w którym da się w skupieniu, twórczo pracować. Równie poważne utrudnienie może stanowić nieatrakcyjne czy wręcz uciążliwe otoczenie działki - pełne hałasu, spalin, bałaganu i wścibskich sąsiadów oraz przechodniów. Znając ograniczenia, łatwiej zapewnić sobie prywatność - zwłaszcza że jest na to wiele sposobów.

Bardzo duża działka

Kilkuhektarowa posiadłość umożliwia budowę nawet "szklanego" domu, którego wnętrza są całkowicie zintegrowane z otoczeniem, a jednocześnie niewidoczne dla postronnych. Trzeba jednak mieć świadomość, że kluczem do sukcesu nie jest znalezienie dziewiczego zakątka, ale nabycie odpowiednio dużego terenu. Na to, co się dzieje poza granicami naszej posesji, trudno wpływać; żadne przepisy nie zagwarantują nam przyjemnego sąsiedztwa. Wiele osób, które zbudowały dom na odludziu, musiało potem patrzeć jak pod oknami szybko rosną nie kwiaty, lecz kolejne budynki.

Tradycyjnym sposobem na zamieszkanie z dala od innych ludzi może być siedlisko, czyli dom w gospodarstwie rolnym.

Zewnętrzne przesłony

Już samo otoczenie domu może posłużyć domownikom do zapewnienia prywatności. Naturalnym odruchem jest ogrodzenie posesji. Jego wysokość i szczelność warto dopasować do warunków tak, by przesłonić nieciekawe widoki nie naruszając przy tym przepisów i nie zamykając się niepotrzebnie za "więziennym" murem.

-Żywopłoty i pnącza to najlepsi sprzymierzeńcy każdego inwestora. Zieleń, nawet w połączeniu z zupełnie zwykłym ogrodzeniem (z siatki czy drucianych paneli), utworzy skuteczną, a przy tym efektowną barierę. Gorzej, że aby z niedrogich sadzonek wyhodować odpowiednią masę zieleni trzeba dużo czasu

-Wał ziemny (także oparty o żelbetową ścianę oporową) obsadzony roślinami można zastosować, jeśli dysponuje się odpowiednio dużą przestrzenią. Taki nasyp doskonale chroni przed hałasem, znakomicie sprawdzi się w sąsiedztwie ruchliwej drogi czy warsztatu. Wygląda przy tym bardzo naturalnie i nie zacieśnia wizualnie ogrodu tak, jak pionowe ogrodzenie. Tarasowo ułożone nasypy powiększą nawet powierzchnię przeznaczoną dla roślin.

-Murki, pergole, trejaże i inne takie elementy pomagają ująć zieleń w architektoniczne ramy lub też częściowo ją zastąpić. Dzięki nim ogród natychmiast nabiera kształtu i nie będziemy skazani na wiele sezonów czekania, aż sadzonki osiągną zaplanowane rozmiary. Także tam, gdzie nie ma miejsca na "prawdziwy" ogród - z pełnowymiarowymi drzewami i krzewami - roślinom w wersji mini pomoże odpowiednia oprawa (na przykład donice i podpory dla pnączy). Mała architektura sprawia, że otoczenie domu wygląda równie efektownie, jak jego wnętrza. Inspiracji można szukać w japońskich ogródkach lub u Brytyjczyków - za zwykłymi, miejskimi segmentami tworzą istne oazy prywatności.

-Zewnętrzne ażurowe ściany, markizy, daszki - dobrze chronią mieszkańców, także na zewnątrz domu. Loggia czy podcień to przede wszystkim przedłużenie wnętrza - miejsca tyleż komfortowe, co prywatne, osłonięte przed palącymi promieniami słońca, opadami i wzrokiem sąsiadów.

Uwaga! Zadaszenia, wysokie rośliny, czy mur mogą nadmiernie zacienić wnętrza i ogród. Planując ogrodzenie, warto wziąć to pod uwagę, zwłaszcza na mniejszych działkach.

Przemyślana forma budynku

Dla właścicieli typowych działek, narażonych na rozmaite sąsiedzkie interakcje, najważniejszym krokiem powinien być wybór odpowiedniego projektu. Najlepiej, jeśli uwzględniono w nim potrzeby przyszłych mieszkańców (na przykład także ich "zapotrzebowanie" na prywatność) oraz uwarunkowania lokalizacyjne (kształt parceli, uciążliwości i atrakcje w najbliższym otoczeniu itp.).

Dom o dwóch twarzach Dom "zamknięty" od ulicy i otwarty w stronę ogrodu - ulokowany możliwie blisko frontowej krawędzi parceli, może się stać buforem oddzielającym prywatną strefę posesji (niewidoczną dla przechodniów) od półprywatnego rejonu wejścia i wjazdu (przynajmniej w pewnym stopniu dostępnego dla postronnych osób).

Dom ze "ślepymi" bokami i z wnękami Na wąskich działkach dokuczliwa może się okazać przede wszystkim bliskość sąsiednich budynków. Przepisowa odległość 8 m, która może oddzielać okna stojących obok siebie domów, nie gwarantuje zbytniej swobody. Dlatego zwykle najważniejsze pomieszczenia sytuuje się od strony ogrodu i przy elewacji frontowej, bo tam jest najwięcej miejsca i rozleglejsze perspektywy, oraz szansa, że nikt spoza terenu posesji nie będzie stale zaglądał do domu. Wzdłuż bocznych ścian ulokowanych tuż przy sąsiadach, zwykle projektuje się schody i pomieszczenia, które nie wymagają dużych przeszkleń. Brak otworów okiennych pozwala na dodatek zbliżyć się z zabudową na 3 m do granicy działki. Boki można uatrakcyjnić wnękami czy mini-podwórkami, które pozwolą złapać trochę światła bez nadmiernego odsłaniania wnętrz.

Dom z wewnętrznym dziedzińcem Dobrym sposobem na ochronę prywatności - zarówno we wnętrzach, jak i wokół domu - jest budynek na planie litery L lub C. Między jego skrzydłami powstaje bardzo kameralna przestrzeń - naturalne przedłużenie domowych wnętrz. Takie budynki mogą powstać jako wolno stojące, natomiast łącząc je w zespoły, uzyskuje się zabudowę bardzo intensywną, ale gwarantującą poszczególnym gospodarstwom stosunkowo dużo prywatności. Niestety, wymusza ona także współdziałanie mieszkańców (na przykład przy utrzymaniu w dobrym stanie technicznym takiej "symbiotycznej" tkanki), co przy charakterach Polaków bywa trudne.

Najdoskonalszą ochronę prywatności i izolację od otoczenia zapewnia dom atrialny: odwrócony od otoczenia i zorganizowany wokół wewnętrznego podwórka (patio, atrium).

Lokalizacja wejścia do domu Centralnie umieszczone i wyraźnie wyeksponowane drzwi wejściowe nadają domowi otwarty charakter. Jeśli właścicielowi zależy na zaznaczeniu dystansu wobec otoczenia, wejście lepiej ulokować w narożniku domu, we wnęce lub podcieniu, ukryć za załomem muru, a nawet przenieść na boczną elewację; takie rozwiązanie dodatkowo usprawnia komunikację w wąskich i długich (wykorzystujących głębokość działki) budynkach.

By ułatwić orientację wchodzącym osobom, wystarczy połączyć furtkę i drzwi wejściowe na przykład poprzez ułożenie chodnika, wykonanie oświetlenia lub innych elementów, które poprowadzą nawet do wejścia niewidocznego z ulicy.

Rozmieszczenie i kształt okien Gdy dom ma powstać na podstawie gotowego projektu, warto dokładnie przeanalizować układ otworów. W ramach konkretnej działki łatwo się zorientować, co zobaczymy przez okna, a także - na ile będą do nas mogli przez nie zaglądać sąsiedzi czy przechodnie.

-Duże przeszklenia - żeby nie zagrażały prywatności domu, powinny wychodzić na możliwie dużą, otwartą przestrzeń - choćby na kawałek osłoniętego ogrodu. Oczywiście, tam gdzie to możliwe, warto włączyć do kompozycji także atrakcje położone poza granicami posesji - pobliski zagajnik, linię drzew, zarośli wzdłuż rzeki, panoramę miejscowości, jednocześnie "odwracając" się od uciążliwości (hałaśliwej szkoły, bałaganu na podwórzu sąsiada itp.)

-Okna o nietypowych kształtach - pozwalają ograniczyć wgląd do wnętrz, nie pozbawiając ich całkowicie naturalnego światła i kontaktu z otoczeniem; są znacznie lepszym rozwiązaniem niż stale zasłonięte duże przeszklenia. Przydają się zwłaszcza wąskie szczeliny (pionowe i poziome), umieszczone blisko narożników, wysoko pod sufitem lub niemal przy podłodze. Przez takie otwory da się zobaczyć tylko niewielkie fragmenty wnętrza.

Wartościowym elementem budynku, wprowadzającym naturalne światło do wnętrz, jest wykusz. Odpowiednio ukształtowany poszerza pomieszczenie. Jednocześnie, jeśli zamiast frontowej ściany przeszklenia wypełnią boki konstrukcji lub jej górę (dach) - kontakt z otoczeniem będzie bardzo ograniczony, a wrażenie izolacji - pełne. Podobnie będą działać przeszklenia w dachu - od zwykłych okien połaciowych, po rozbudowane konstrukcje świetlików.

W skrócie o domach, które mają zapewniać prywatność

Często nie mamy wpływu na to, co dzieje się za płotem naszej działki, a tam - niestety - może się dziać wiele złego: warsztat, wścibscy lub hałaśliwi sąsiedzi... Warto na takie ewentualności dobrze przygotować swój przyszły dom. Jest kilka sprawdzonych sposobów na prywatność, w tym:

-bryła domu dobrze dobrana do warunków działki;

-przemyślana lokalizacja okien i drzwi;

-zewnętrzne przesłony - żywopłoty, ażurowe ściany, dachy.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>