Co to znaczy dom energooszczędny? Budowa i zalety

Katarzyna Trzcielińska, Budowlany.pl24-11-2023 08:45

Planujesz budowę domu? Przygnębiają Cię kolejne informacje o kilkunastoprocentowym wzroście cen energii? Nie zamartwiaj się! Wystarczy kompleksowo zaplanować inwestycję i przestrzegać kilku zasad dotyczących energooszczędnego budowania, aby cieszyć się ciepłem w domu i niższymi wydatkami na ogrzewanie.

Co to jest dom energooszczędny?

W domach energooszczędnych wykorzystywana jest odnawialna energia ze środowiska naturalnego.

- Dom energooszczędny to budynek, w którym zastosowane rozwiązania i materiały umożliwiają ograniczenie do minimum strat energii. Przede wszystkim chodzi o koszty ogrzewania, które we współcześnie wznoszonych budynkach wynoszą ok. 65 proc. kosztów jego utrzymania - mówi mgr inż. arch. Paweł Tropisz z łódzkiej firmy 2D-3D, ekspert budowy SILKA i YTONG. - Aby to osiągnąć niezbędna jest prawidłowa izolacja cieplna, uzyskana dzięki zastosowaniu wysokiej jakości materiałów budowlanych, kontrolowanej wentylacji oraz ochronie tak zwanych mostków termicznych.
Nie można zapomnieć także o pozytywniejszym wpływie domów energooszczędnych na środowisko naturalne oraz zdrowie ludzi.

Projektowanie domu energooszczędnego - jak zaplanować go dobrze?

Budowa domu energooszczędnego nadal jest droższa od budowy domu tradycyjnego – zarówno ta różnica, jak i czas zwrotu dopłaty do ekologicznej inwestycji stopniowo maleją. Jeśli planujesz budowę domu, warto rozważyć projekt domu energooszczędnego, którego podstawowe założenia to obniżenie kosztów eksploatacji.

Proces budowania domu musi być dobrze przemyślany. Wszystkie elementy konstrukcyjno-budowlane oraz komponenty układu grzewczo-wentylacyjnego należy rozpatrywać systemowo. Warto już na etapie wyboru projektu zwrócić uwagę na bryłę domu, ochronę mostków termicznych, możliwości wykorzystania naturalnej energii słonecznej oraz jakość materiałów, które będą wykorzystane do budowy.

Ochrona mostków termicznych

W budownictwie energooszczędnym kluczowe znaczenie ma prosta bryła budynku, gdyż ogranicza powstawanie mostków termicznych. Mostki termiczne to niedoskonałości w izolacji lub w konstrukcji budynku, poprzez które następuje znaczna utrata ciepła. Tworzą się one zazwyczaj w wyniku błędnych założeń w projekcie lub nieprawidłowego wykonawstwa.

Mostki termiczne najczęściej pojawiają się w ościeżach okien i drzwi, w nadprożach, w wieńcach stropu nad piwnicą oraz na połączeniu płyt balkonowych ze stropem. Właściwie przygotowany projekt, uwzględniający odpowiednie zabezpieczenie tych miejsc w budynku, uchroni nas przed utratami ciepła spowodowanymi przez ten czynnik.

- Przez dach może uciekać 25-30 proc. ciepła, przez piwnicę do 10-15 proc., podobnie jak przez okna i drzwi. Przez nieprawidłowo zaizolowane ściany dom może tracić nawet do 30 proc. ciepła - mówi Bartłomiej Bafia z zakopiańskiej firmy Majster Materiały Budowlane, ekspert budowy SILKA YTONG. - Ponadto grubsza zaprawa murarska również powoduje powstawanie mostków termicznych oraz utratę ciepła przez poziome i pionowe spoiny. Dlatego tak ważny jest wybór dobrych jakościowo materiałów ściennych.

Wykorzystaj naturalną energię

Ważne jest również wykorzystanie naturalnych źródeł energii, na przykład promieni słonecznych, które pozwolą na uzyskanie bardzo cennego zysku ciepła. Promienie słoneczne powinny jak najdłużej padać na jak największą powierzchnię budynku. Warto także przestrzegać kilku prostych zasad dotyczących rozmieszczenia pomieszczeń.

- Większe pokoje, na przykład salon, powinien być zaplanowany od strony południowej, zaś garaż lub pomieszczenie gospodarcze od północnej - mówi mgr inż. arch. Paweł Tropisz. - Zalecany jest również buforowy układ pomieszczeń, w którym pomieszczenia sąsiadujące utrzymują zbliżoną temperaturę - amplituda wynosi nie więcej niż 8 stopni Celsjusza.

Należy również pamiętać, aby powierzchnię okien dobrać odpowiednio w stosunku do stron świata. Do wnętrza domu najwięcej ciepła dotrze przez duże okna od południa, natomiast od strony północnej warto ograniczyć powierzchnie przeszkleń ze względu na niewielkie nasłonecznienie i słabszą izolacyjność termiczną okien.

Postaw na dobrą ścianę

Przez ściany ucieka ok. 30 proc. ciepła. Warto zainwestować w materiały pozwalające na osiągnięcie jak najlepszej izolacyjności termicznej ścian i akumulacji ciepła, czyli takie, które uzyskują jak najniższy współczynnik przenikania ciepła U. Wymagania termiczne dla budynków energooszczędnych są coraz bardziej restrykcyjne. Wartość współczynnika U dla ścian zewnętrznych w budynku energooszczędnym powinna wynosić od 0,15 do 0,20 W/m2K. Wśród materiałów, które spełniają te kryteria znajdują się m.in. bloczki YTONG ENERGO o grubości 48 cm oraz połączenie w ramach Systemu 20 cm PLUS bloczków YTONG czy SILKA z materiałem izolacyjnym YTONG MULTIPOR.

- W praktyce dom energooszczędny zużywa o 30 proc. mniej energii do ogrzewania niż dom typowy, czyli zgodny z obowiązującymi wymaganiami izolacyjności cieplnej stawianym przegrodom budowlanym według Rozporządzenia Ministra Infrastruktury - dodaje mgr inż. arch. Paweł Tropisz.

Jak dobra ściana zmniejsza zapotrzebowanie na energię?

Zastosowanie energooszczędnych technologii podczas budowy domu może w znacznym stopniu obniżyć zapotrzebowanie na energię do użytkowania budynku. Zapotrzebowanie na energię zależy przede wszystkim od sposobu ogrzewania i wentylacji. Wybór odpowiedniego sposobu ogrzewania może obniżyć koszty użytkowania budynku nawet czterokrotnie, do kwoty poniżej tysiąca złotych rocznie. Wpływ materiałów, z których zbudowana jest ściana, na zapotrzebowanie energii również nie pozostaje bez znaczenia.

- Wybór wysokiej jakości materiałów do wznoszenia budynku usprawni proces jego ogrzewania, a także obniży koszty chłodzenia latem - mówi mgr inż. Piotr Harassek, Xella Polska. - Różnice w zapotrzebowaniu na energię pomiędzy budynkami, których ściany wykonano w różnych systemach, mogą sięgać nawet 10-15 proc. i to pomimo, że współczynnik przenikania ciepła U tych ścian może być bardzo zbliżony.

Jakie są zalety energooszczędnego budowania?

W opinii ekspertów zwiększa się liczba inwestorów zainteresowanych energooszczędnymi rozwiązaniami przy budowie domu oraz świadomość zalet budowania energooszczędnego domu. Inwestycja ta sprawia, że późniejsze straty ciepła będą zredukowane niemalże do zera. Rozwiązania energooszczędne zyskują popularność także ze względu na wzrost cen energii, pozwalają bowiem uniknąć w przyszłości wyższych kosztów utrzymania domu lub mieszkania.

- Według szacunków, na ogrzewanie zużywa się nawet do 55 proc energii w budynkach. Warto więc zainwestować w zminimalizowanie tego zużycia - mówi Bartłomiej Bafia. - Biorąc pod uwagę roczne zużycie energii oraz koszty budowy, inwestycja w dom energooszczędny jest jak najbardziej opłacalna, szczególnie jeśli zostały zastosowane odpowiednie materiały ścienne.

Zaletą jest wykorzystanie OZE – energooszczędność idzie zazwyczaj w parze z produkcją energii z OZE (odnawialne źródła energii), którą możesz czerpać za pośrednictwem instalacji fotowoltaicznych i pomp ciepła. Aktualnie mamy do dyspozycji: pompę ciepła , która pozyskuje energię odnawialną z powietrza, wody lub gruntu; kolektory słoneczne – pozyskują energię z promieniowania słonecznego; kotły na biomasę.

Domy energooszczędne - wskazówki podczas budowy

Dziesięć ważnych zasad, którymi warto się kierować budując energooszczędny dom:

Zadbaj o zwartą bryłę domu
Ciepłe ściany - zbudowane z dobrze izolujących materiałów znacznie zmniejszają straty ciepła
Uwzględnij strony świata przy usytuowaniu domu na działce - wykorzystanie promieni słonecznych padających na powierzchnię elewacji zmniejszy wydatki na ogrzewanie
Okna skieruj do słońca
Pamiętaj - dobra izolacyjność termiczna wszystkich przegród jest podstawą energooszczędności.
Zadbaj o usunięcie mostków cieplnych - przez nie ucieka większość ciepła, a ściany w ich okolicach przemarzają i pleśnieją.
Zadbaj o skuteczną i energooszczędną wentylację. Kontrolowany przepływ powietrza przez budynek zmniejsza marnotrawienie ciepła.
Odzyskuj ciepło (rekuperacja) - z wentylacji, a jeśli można - również ze zużytej ciepłej wody.
Wykorzystaj ciepło z gruntu - gruntowy wymiennik ciepła wstępnie podgrzewa (zimą) lub chłodzi (latem) powietrze wprowadzane do budynku
Pamiętaj - instalacja grzewcza powinna wykorzystywać energię odnawialną