Rozprowadzenie ciepła w domu – ogrzewanie płaszczyznowe i grzejniki

Rosnące koszty energii, coraz bardziej restrykcyjne przepisy dotyczące efektywności energetycznej budynków sprawiają, że kwestia zatrzymywania ciepła we wnętrzach staje się jednym z kluczowych wyzwań dla inwestorów modernizujących swoje stare domy. Szukają oni rozwiązań, które nie tylko spełnią wymagania norm, ale także pozwolą na realne oraz długoterminowe ograniczenie strat energii i obniżenie kosztów eksploatacyjnych. W tym kontekście tak istotne staje się unowocześnienie instalacji grzewczej. Jednym z pierwszych etapów powinna być ocena jej obecnego stanu oraz możliwości współpracy z nowym źródłem ciepła. Niekiedy konieczna będzie wymiana starych grzejników na nowe modele czy też zastosowanie odpowiednio dobranego ogrzewania płaszczyznowego (podłogowego, ściennego lub sufitowego).

Grzejniki w modernizowanej instalacji c.o. 

Zanim przystąpimy do przeprowadzania zmian w instalacji centralnego ogrzewania, należy ocieplić dom (dach/strop, ściany) oraz wymienić stare okna i drzwi zewnętrzne. Dzięki temu znacznie zredukujemy straty ciepła, a to jest kluczowe przy montażu nowego urządzenia grzewczego i współpracujących z nim grzejnikami czy też ogrzewania płaszczyznowego.

Następnie należy ustalić czy obecne zamontowane grzejniki będą mogły współpracować z nowym źródłem ciepła. W tym celu fachowcy muszą sprawdzić nie tylko ich stan techniczny, ale także jaka temperatura wody w instalacji zapewni komfort w pomieszczeniach w trakcie mroźnych dni. Ponadto powinni także sprawdzić czy grzejniki w poszczególnych pomieszczeniach rozgrzewają w podobnym stopniu. Jeśli w niektórych pomieszczeniach będą znacznie chłodniejsze, może to świadczyć o nieodpowiednim przepływie wody w instalacji spowodowanym, np. zanieczyszczeniem grzejników i/lub rur. Dalsze kroki zależą w dużej mierze od rodzaju planowanego rodzaju źródła ciepła.

Kompleksowej oceny potrzeby modernizacji instalacji centralnego ogrzewania dokonuje audytor sporządzający audyt energetyczny. Obecnie zlecenie przygotowania tego typu opracowania jest obowiązkowe, jeśli chcemy skorzystać z programu „Czyste Powietrze”.

Stare grzejniki w instalacji z kotłem kondensacyjnym na gaz

Jeśli grzejniki i rury są w dobrym stanie technicznym, można ich nie demontować i nadal z nich korzystać. Co więcej, w domu poddanym termomodernizacji stare grzejniki często są w stanie podczas mroźnych dni ogrzać wszystkie pomieszczenia już przy temperaturze wody na poziomie 45oC. A to zapewnia pracę gazowego kotła kondensacyjnego z wysoką sprawnością.

Należy jednak pamiętać o tym, że w grzejnikach i rurach działających przez wiele lat w instalacji otwartej wytrąciły się duże ilości zanieczyszczeń. Jeżeli chcemy pozostawić te rury i grzejniki, wówczas należy wypłukać instalację, a w trakcie montażu zastosować filtroodmulacz magnetyczny i filtr siatkowy. Po uruchomieniu instalacji, do wody warto dodać inhibitory korozji, które zabezpiecza system przed ponownym wytrącaniem się zanieczyszczeń, a także korozją grzejników i rur.

Stare grzejniki w instalacji z pompą ciepła

W systemie grzewczym z pompą ciepła wymagany jest znacznie wyższy przepływ wody niż np. w układzie z kotłem na gaz. Jeśli więc budynek poddano kompleksowej termomodernizacji i moc pompy jest znacznie niższa od mocy starego kotła, możliwe będzie wykorzystanie istniejących rur (zwykle mają duże przekroje) i grzejników (nie będą bowiem zasilane wodą o temperaturze wyższej niż 45-50oC), pod warunkiem, że pozwala na to ich stan techniczny.

Należy jednak zabezpieczyć pompę ciepła przed zanieczyszczeniami, stosując magnetoodmulacz i filtr siatkowy oraz wykonać płukanie instalacji zanim zostanie uruchomiona.

Nowe grzejniki w systemie grzewczym 

Jeśli obecnie użytkowane grzejniki są nieszczelne i skorodowane, należy zastąpić je nowym, z uwzględnieniem tego, że muszą być one przystosowane do niskiej temperatury zasilania. Natomiast w domach, w których nie ma już możliwości istotnego zredukowania strat ciepła, ograniczenie temperatury wody uzyskuje się przez rozbudowę grzejników czy też ich wymianę na modele o większej powierzchni.

Inna opcja to zastosowanie niskotemperaturowych modeli renowacyjnych. Przykładowo na rynku znajdziemy grzejniki panelowe o specjalnej konstrukcji z wbudowanym wentylatorom, co zapewnia szybką dystrybucję ciepła. Ich kompaktowe wymiary umożliwiają montaż na niewielkiej przestrzeni. Co ważne niewidoczne, centralnie wbudowane wentylatory działają cicho, dzięki czemu nie przeszkadzają podczas codziennej pracy. Kolejną możliwością jest montaż klimakonwektorów. Są to grzejniki konwektorowe wyposażone w wentylator dla wymuszenia intensywnego przepływu powietrza. Ich atutem jest to, że mogą one pracować zarówno trybie ogrzewania, jak i chłodzenia pomieszczeń.

Niezależnie od tego jaki nowy rodzaj grzejników planujemy zamontować, musimy zawsze pamiętać o aspektach technicznych. Oznacza to dopasowanie danego modelu do układu rur, jeśli nie będą one wymieniane razem z grzejnikami. Kolejna kwestia to zapewnieniu odpowiedniej mocy grzejnika przy niskiej temperaturze wody, szczególnie w przypadku współpracy z pompą ciepła.

Ogrzewanie płaszczyznowe w remontowanym domu

Ogrzewanie płaszczyznowe to system, w którym ciepło przekazywane jest do pomieszczeń przez całą przegrodę budowlaną. Najczęściej jest to podłoga, ale z powodzeniem może to być ściana lub sufit. Zanim jednak zaczniemy rozważać zastosowanie tego typu ogrzewani a, eksploatowany od wielu lat dom musi przejść kompleksową termomodernizację. Dopiero wtedy montaż ogrzewania płaszczyznowego w budynku jest możliwy i ma sens.

Ogrzewanie podłogowe i ścienne 

Do montażu ogrzewania podłogowego lub ściennego w remontowanym domu fachowcy polecają odpowiednie renowacyjne zestawy. Przykładowo w ogrzewaniu podłogowym poziom nowej posadzki w stosunku do poprzedniej podniesie się zaledwie 30-40 mm. W rozwiązaniu jednego z producentów stosuje się samoprzylepną matę PE o grubości 6 mm, do której przyczepia się następnie rury grzejne z rzepem o średnicy 16 mm. Taki system pozwala na łatwe i szybkie wykonanie instalacji – całe przedsięwzięcie bez problemu zrealizuje jedna osoba przy pomocy rozwijacza do rur. Co więcej, rozstaw rur może być dowolny, w rezultacie czego dopasowanie systemu do geometrii pomieszczenia nie sprawia żadnego kłopotu. Na końcu instalację pokrywa się wylewką anhydrytową. Całkowita wysokość takiego zestawu renowacyjnego wynosi około 40 mm.

W innej opcji w skład zestawu wchodzi płyta systemowa ze styropianu, pokryta blachą aluminiową oraz rury o średnicy 14 mm z wkładką aluminiową, które montowane są w kanalikach znajdujących się na powierzchni płyty. Bezpośrednio na płycie można układać parkiet pływający lub panele podłogowe o grubości minimum 15 mm. Natomiast wykończenie podłogi np. ceramiką lub wykładziną wymaga zastosowania dodatkowo systemowej płyty nośnej o grubości zaledwie 5 mm lub płyt suchego jastrychu. W konsekwencji wysokość nowej podłogi znajdzie się wyżej o 30 lub 40 mm. Tego typu system, określany często przez profesjonalistów z branży jako suchy, sprawdza się także doskonale podczas wykonywania instalacji ogrzewania ściennego.

Jeśli zdecydujemy się na ten wariant, warto wcześniej ustalić aranżację danego pomieszczenia. Ogrzewanie ścienne będzie bowiem dobrze i wydajne działało, jeśli nie będzie przesłonięte dużymi meblami, ani większymi elementami dekoracyjnymi (np. znacznych rozmiarów lustrami czy obrazami bądź grafikami), gdyż mogą one zaburzać przepływ ciepła. Z kolei sofy, kanapy czy fotele oraz inne niskie meble należy ustawić w pewnej odległości od ściany z zamontowanymi elementami grzejnymi.

Warto też wiedzieć o tym, że ogrzewanie ścienne można połączyć ogrzewaniem podłogowym lub sufitowym.

Zamontowanie wodnego ogrzewana ściennego w starym domu wymaga dokładnej analizy stanu technicznego ścian oraz zastosowanego na nich ocieplenia.

Ogrzewanie sufitowe 

Ma tę przewagę nad ogrzewaniem podłogowym i ściennym, że nie trzeba w nim wykluczać żadnej przestrzeni pod zabudowę czy meble. Przysłowiowym „grzejnikiem” jest zatem cała duża płaszczyzna sufitu w danym pomieszczeniu.

W ogrzewaniu sufitowym wykorzystuje się rury o średnicy 10 i 15 mm z barierą antydyfuzyjną. Można też stosować maty kapilarne, które zbudowane są z cienkich rurek (nazywanych kapilarami), zamocowanych do elastycznej siatki z tworzywa. Przez rurki przepływa woda o temperaturze 25-30oC. Podczas montażu maty kapilarne zatapia są w cienkiej warstwie tynku lub osłania płytami gipsowo-kartonowymi.