Docieplenie. Termomodernizacja ścian domu

Docieplenie ścian starego domu to jeden z etapów termomodernizacji. Aby była kompleksowa, warto zadbać także o docieplenie poddasza, stropu nad pomieszczeniami nieogrzewanymi, wymianę stolarki drzwiowej i okiennej oraz modernizację systemu grzewczego, a czasem też wentylacyjnego. O termomodernizacji warto też pomyśleć w przypadku adaptacji poddasza.

Docieplenie domu

Pierwszym kryterium, które na pewno ma wpływ na podjęcie decyzji o termomodernizacji są niewątpliwie wysokie rachunki za ogrzewanie lub wyczuwalny dyskomfort cieplny, związany z wychłodzeniem domu lub jego części. Latem taki nieocieplony dom będzie się też intensywnie nagrzewać w środku. W wielu przypadkach pojawi się dyskomfort związany z przeciągami oraz nieszczelną stolarką okienną.

Kolejnym kryterium, które także powinno być brane pod uwagę, jest estetyka budynku. Dom może mieć zakurzoną, pokrytą glonami elewację, na której są dodatkowo zacieki i luźne fragmenty związane z degradacją tynku, uszkodzeniami muru oraz rysy i większe szczeliny. Docieplenie ścian często jest też niezbędne w sytuacji, gdy wewnątrz domu występuje zagrzybienie lub zacieki.

Każdy docieplany dom będzie wymagał indywidualnego podejścia w kwestii doboru materiałów i technologii remontu elewacji. Dlatego tak ważne jest zebranie wszystkich istotnych informacji i poznanie budowy przegród. Na etapie planowania prac i ewentualnego docieplenia ścian powinniśmy podjąć współpracę z doświadczonym architektem oraz inspektorem nadzoru inwestorskiego. Mając na uwadze wszystkie pozostałe aspekty wynikające z audytu budynku, pomogą oni wybrać najlepszy wariant przeprowadzenia prac w połączeniu z dostępnym budżetem.

Prace warto zaplanować w perspektywie kilku lat, ale tak, aby poszczególne etapy były technologicznie spójne i podczas realizacji prac wcześniejszych przygotowywać front planowanych robót.

Docieplenie przegród budynku

Podejmując decyzję o dociepleniu, w pierwszej kolejności powinniśmy dokonać oceny stanu technicznego domu. W przypadku kompleksowych prac (obejmujących także system grzewczy) zalecane jest zlecenie audytu energetycznego. Mając wszystkie informacje dotyczące stanu technicznego domu, możemy podjąć decyzję, w jakim zakresie wykonamy prace termomodernizacyjne.

Dokumentacja. Ocenę stanu technicznego powinniśmy zacząć od analizy dokumentacji budynku. Oczywiście może ona okazać się niekompletna lub nieaktualna. Można w niej znaleźć informacje dotyczące grubości ścian i materiału, z jakiego zostały wykonane, grubości stropów oraz podstawowe wymiary budynku. Możliwe, że znajdziemy też informacje dotyczące systemu grzewczego lub inne dokumenty w zakresie prowadzonych wcześniej remontów budynku.

Stan faktyczny. W kolejnym kroku powinniśmy ustalić faktyczny stan przegród oraz stolarki na podstawie organoleptycznej oceny poszczególnych elementów. Planując prace termomodernizacyjne, musimy zdawać sobie sprawę, iż oprócz samego docieplenia konieczny będzie remont wielu innych elementów zewnętrznych i wewnętrznych budynku, takich jak obróbki, parapety, daszki i ozdoby. Badanie stanu budynku powinniśmy jednak zacząć od ustalenia, z czego wykonane są poszczególne przegrody budowlane (ściany, stropy).

W trakcie oceny koniecznie musimy zwrócić uwagę na wszystkie wystające elementy budynku, gzymsy, ryzality, wykusze, ganki, balkony oraz tarasy. Elementy te często są pomijane podczas prac dociepleniowych, co powoduje, że pomimo realizacji kosztownych robót dalej użytkownicy mają problem z kondensacją pary wodnej w okolicy mostków termicznych, czyli miejsc, gdzie miejscowo brakuje odpowiedniej grubości izolacji termicznej. Istotnym elementem oceny będzie także stan obróbek blacharskich, w większości przypadków podczas prac termomodernizacyjnych konieczna będzie ich całościowa wymiana.

Podczas oceny przegród zewnętrznych, które są już w jakiś sposób docieplone (częściowo lub w całości), oraz stolarki okiennej i drzwiowej można wspomóc się badaniem termowizyjnym, które wskaże miejsca, gdzie ściana nadal ma niskie parametry termoizolacyjne. Badanie takie może także wskazać na inne „niespodzianki” w ścianie, takie jak otwory, miejscowe wzmocnienia itp. Badanie termowizyjne można przeprowadzić jedynie zimą przy działającym ogrzewaniu w budynku. Badanie oraz interpretację wyników powinien wykonać doświadczony inżynier budownictwa lub audytor energetyczny.

Docieplenie ścian od wewnątrz

W przypadkach wyjątkowych, np. przy wytycznych konserwatora, może być konieczne przeprowadzenie docieplenia ścian zewnętrznych od wewnątrz, co musi być poprzedzone szczegółowymi obliczeniami cieplno-wilgotnościowymi, przeprowadzonymi przez znającego dobrze zagadnienia fizyki budowli inżyniera. Źle zastosowany i dobrany materiał oraz nieodpowiednia grubość warstw mogą spowodować zawilgocenie ścian. W takim przypadku konieczne jest stosowanie odpowiednich systemów, a nie popularnych materiałów, takich jak styropian czy wełna. Musimy mieć świadomość, iż docieplając ściany od wewnątrz, zmniejszamy powierzchnię użytkową domu. W przypadku starego domu i różnych przegród wybór technologii remontu oraz ewentualnego systemu docieplenia jest trudny do jednoznacznego określenia.

Audyt z oceną istniejących przegród muszą jednoznacznie wskazać, jaki zakres będzie najkorzystniejszy.

Docieplanie w zgodzie z prawem

Dom w ostrej granicy. Jeżeli nasz dom stoi w gęstej zabudowie, może się okazać, iż przy prowadzeniu części prac termomodernizacyjnych konieczne będzie wejście na sąsiednią nieruchomość. Powinniśmy uwzględnić to w naszych planach i uzgodnić wszelkie działania z sąsiadem – najlepiej w formie pisemnego protokołu. W przypadku dobrych stosunków sąsiedzkich nie będzie problemu, ale zdarzają się sytuacje, w których sąsiad nie będzie chciał nas wpuścić na swój teren (przykładowo przy ścianie może mieć nowo założony ogródek). Ponadto w przypadku docieplenia ścian musimy mieć świadomość, iż materiał termoizolacyjny będzie znajdował się poza granicami naszej działki. Sąsiad może nie wyrazić na to zgody, gdyż wtedy zajmujemy część jego własności, ale nie może nie zgodzić się na udostępnienie własnej działki w celu remontu samej ściany. Niestety, w niektórych przypadkach pozostaje jedynie droga administracyjna. Najlepszym rozwiązaniem jest zawsze porozumienie się z sąsiadem i wskazanie obopólnych korzyści z przeprowadzonego remontu.

Dom pod ochroną konserwatorską. Jeżeli dom znajduje się pod ochroną konserwatorską, w zależności od jej rodzaju, konieczne będzie uzyskanie odpowiedniego pozwolenia bądź uzgodnienia prac z miejskim lub wojewódzkim konserwatorem zabytków. Warto w pierwszej kolejności wystąpić do odpowiedniego konserwatora z wnioskiem o wydanie warunków i dopuszczalnego zakresu prowadzonych prac na elewacji. Wytyczne konserwatora mogą zdecydować o tym, czy w ogóle będziemy mogli przeprowadzić prace termomodernizacyjne, a jeżeli tak, to jakie ograniczenia nas czekają.

----

Andrzej Koronowicz -  inżynier, inspektor nadzoru inwestorskiego, od ponad 10 lat wykonuje ekspertyzy budowlane