Elewacje - tynki i farby. Kolorowe domy
Możliwości są dwie: od razu wykańczamy dom tynkiem kolorowym albo najpierw tynkiem białym, który później malujemy farbą elewacyjną
Nie wszystkie tynki są barwione w masie, dlatego jeśli chcemy, by ściany domu miały inny kolor niż biały - trzeba je pomalować farbą elewacyjną. Odpowiednio dobrana poprawi również właściwości tynku i zwiększy jego odporność na zniszczenie.
Kiedy potrzebna farba
Zwykłe tynki cementowo-wapienne, grubości 1-2 cm, przeznaczone są do układania bezpośrednio na ścianach jedno- lub trójwarstwowych (tych, które wymagają tynkowania); ich zadaniem jest uszczelnienie muru oraz jego ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi. Zwykle przygotowuje się je na placu budowy i układa w trzech warstwach. Wykończone nimi ściany są chropowate, białoszare (od cementu), często w nieregularne plamy - to efekt dodawania różnych ilości wapna podczas przygotowywania zaprawy na budowie. Żeby elewacja taka była ładniejsza, powierzchnię tynku tradycyjnego można wykończyć:
- szlachetnym tynkiem cienkowarstwowym (białym lub kolorowym), dzięki czemu zmieni się nie tylko kolor, ale i faktura elewacji;
- farbą elewacyjną, która zmieni kolorystykę elewacji, a dodatkowo zmniejszy nasiąkliwość tynku i zwiększy jego odporność na zabrudzenia. Tynki cementowo-wapienne należą do grupy wyrobów mineralnych, można więc je malować dowolnymi farbami.
Zamiast tradycyjnie przygotowywać zaprawę tynkarską, można skorzystać z gotowych mieszanek. Łatwiej się je przygotowuje i nakłada (choć również w trzech warstwach). Wierzchnią warstwę stanowi tynk dekoracyjny, który może być nie tylko biały, ale i barwiony w masie. Wybór kolorów takich tynków jest dość duży. Jeśli jednak zdarzy się, że wybrany przez nas odcień nie występuje w palecie barw, tynk można dodatkowo pomalować farbą elewacyjną. Farby te oferowane są w znacznie większym wyborze kolorów (warto wtedy pod farbę położyć tynk nie biały, ale zbliżony odcieniem do farby; ewentualne uszkodzenia powłoki malarskiej będą mniej widoczne).Pocienione zaprawy tynkarskie (grubości 5-10 mm) w postaci gotowych mieszanek przeznaczone są do układania na bardzo gładkich murach (ściany prefabrykowane albo jednowarstwowe z dokładnych wymiarowo bloczków z betonu komórkowego). Są bardzo podobne do tradycyjnych zapraw tynkarskich, a ich spoiwem jest cement; układa się je w trzech (czasem czterech) warstwach. Wybór kolorów i możliwości malowania są podobne jak gotowych tynków grubowarstwowych. Zaprawy te zawierają szereg dodatków zapewniających im odpowiednią wytrzymałość przy układaniu w cieńszej warstwie. Mimo to warstwy tynku grubości kilku milimetrów nie chronią wystarczająco dobrze elewacji przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, zwłaszcza przed zawilgoceniem w okresie jesienno-zimowym. Pomalowanie takiego tynku dobrą farbą, np. silikonową, zapobiegającą wnikaniu wody w jego strukturę, pozwoli więc dodatkowo zabezpieczyć elewację. Tynki cienkowarstwowe służą do wykańczania ścian dwuwarstwowych (układa się je na warstwie ocieplenia). Mają różne spoiwa (zależnie od tego rozróżnia się tynki mineralne, silikonowe, silikatowe i akrylowe). Te z żywicą akrylową lub silikonową są dostępne w niemal nieograniczonej liczbie kolorów - więc jeśli wybierze się tynk barwiony w masie, elewacji nie trzeba dodatkowo malować. Tynki kolorowe, zwłaszcza te w intensywnych barwach, są droższe niż białe lub pastelowe. Dlatego zdarza się, że białe tynki cienkowarstwowe wybierają - oprócz osób, które po prostu chcą mieć biały dom - ci inwestorzy, którzy część wydatków na budowę domu planują przesunąć w czasie. Tynkują oni elewację najtańszym białym tynkiem mineralnym lub silikatowym, a malowanie przekładają na później. Jest to znacznie lepsze rozwiązanie "tymczasowe" niż - często praktykowane - odkładanie na później tynkowania i narażanie nieosłoniętego ocieplenia na niekorzystne w okresie jesienno-zimowym warunki pogodowe.
Farby na tynki cienkowarstwowe
Wybierając farbę elewacyjną, należy zwracać uwagę nie tylko na jej kolor, ale także na to, czy nadaje się do malowania tynku, jaki ułożono na elewacji.
Tynki mineralne. Ich spoiwem jest cement, czasem z dodatkiem polimerów poprawiających przyczepność i elastyczność masy tynkarskiej. Występują głównie w kolorze białym i niewielkim wyborze jasnych, pastelowych odcieni. Wykończone nimi elewacje można malować każdą dostępną farbą - bez względu na jej rodzaj. Jeśli użyje się farby silikonowej albo akrylowej, dodatkowo zwiększy to odporność elewacji na zabrudzenia (niepomalowany tynk mineralny brudzi się szybko, a zabrudzenia wnikają głęboko). Jeśli natomiast tynk mineralny pomaluje się farbą silikatową, to - dzięki silnie alkalicznym właściwościom tych farb - zabezpieczy się jego powierzchnię przed korozją biologiczną, czyli tworzeniem się sinozielonych porostów, mchów i glonów (często pojawiają się na elewacjach, zwłaszcza tych położonych od strony północnej, czyli mniej nasłonecznionej).
Silikatowe. Ich spoiwem jest szkło wodne potasowe z dodatkiem plastyfikatorów. Mają postać masy gotowej do użytku. Są dość elastyczne i odporne na szkodliwe działanie czynników atmosferycznych, nie rozwijają się na nich algi i grzyby, są wysokoparoprzepuszczalne. Ich kolorystyka jest znacznie większa niż tynków mineralnych, jednak nie tak duża jak tynków akrylowych czy silikonowych; niemal każdy producent jest w stanie zaoferować tynki silikatowe w kilkuset kolorach. Można je malować farbami silikatowymi, akrylowymi i silikonowymi.
Uwaga! Pomalowanie tynku mineralnego albo silikatowego farbą akrylową zmniejszy jego paroprzepuszczalność. Nie powinno się więc stosować takiej kombinacji, jeśli do ocieplenia użyta została wełna mineralna.
Akrylowe. Sprzedawane są w postaci gotowej masy, którą po wymieszaniu od razu można nakładać na ścianę. Ich ułożenie jest dość łatwe, a ryzyko popełnienia błędów technologicznych - małe (a więc na elewacji rzadko pojawiają się przebarwienia wymagające poprawek malarskich). Dostępne są w dużym wyborze kolorów. Barwne tynki zwykle zostawia się niemalowane - brudzą się jedynie powierzchownie, więc łatwo je oczyścić (w przeciwieństwie do mineralnych i silikatowych, w które brud wnika głęboko). Białe tynki akrylowe można malować farbami akrylowymi, a także silikonowymi, które poprawią ich właściwości - elewacja taka będzie m.in. bardziej odporna na płowienie i dłużej pozostanie czysta dzięki "samooczyszczającym" właściwościom wyrobów silikonowych pod wpływem opadów.
Silikonowe. To najnowocześniejsza i najdroższa grupa tynków cienkowarstwowych. Ich spoiwem jest żywica silikonowa, która nie pełni funkcji lepiszcza (tak jak żywica akrylowa w tynkach akrylowych), lecz zwiększa dyfuzyjność powłoki, ogranicza wodochłonność, a dzięki swojej mikrostrukturze i obojętności elektrostatycznej umożliwia usuwanie wszelkich zabrudzeń pod wpływem opadów atmosferycznych. Tynki silikonowe są wysokoparoprzepuszczalne i elastyczne. Nie płowieją pod wpływem promieni UV i są dostępne w dowolnym kolorze z palety RAL. Kolorowe tynki silikonowe nie wymagają malowania. Jeśli jednak chcielibyśmy kiedyś zmienić kolor elewacji, albo przeprowadzić jej renowację - do malowania możemy użyć tylko farby silikonowej.
Między tynkiem a farbą
Przed nałożeniem farby elewacyjnej podłoże zazwyczaj trzeba zagruntować. Do tego celu wykorzystuje się rozcieńczoną farbę lub specjalne, zwykle bezbarwne preparaty - ich rodzaj musi być dobrany do rodzaju farby. Gruntowanie poprawia przyczepność farby do podłoża i wyrównuje jego nasiąkliwość, co zapobiega powstawaniu plam spowodowanych nierównomiernym wchłanianiem farby. Zagruntowaną ścianę maluje się łatwiej, zmniejsza się też zużycie farby.
Właściwości farb
Bez względu na rodzaj, każda farba przeznaczona do malowania elewacji powinna być odporna na:
Wilgoć i wodę. Farbom elewacyjnym szkodzą przede wszystkim opady i wilgoć przenikająca z wnętrza domu - powstająca podczas codziennego jego użytkowania, a w nowych domach także ta znajdująca się w zaprawach do murowania, gładziach czy wylewkach. Pod wpływem wilgoci nieodporna na nią farba będzie stopniowo zmniejszała swoją przyczepność do podłoża. Wskutek tego może pękać i odspajać się. Często wytrąca się też z niej biały osad - mówi się wtedy o kredowaniu farb;
Słońce. Promienie ultrafioletowe i zmiany temperatury mogą powodować zbyt szybkie płowienie koloru (choć przyczyną może też być rodzaj pigmentów zastosowanych do barwienia). Należy pamiętać, iż wszelkie farby o bardzo intensywnych kolorach zawierają w swoim składzie pigmenty pochodzenia organicznego - a te są z reguły znacznie mniej odporne na degradację promieniami UV;
Związki chemiczne. W zanieczyszczonym powietrzu i w kwaśnych deszczach znajduje się wiele związków szkodliwie wpływających na farby. Agresywne są zwłaszcza związki dwutlenku siarki i dwutlenku węgla. Powodują one osłabienie wiązań chemicznych wewnątrz struktury farby, przez co farba staje się mniej odporna na wnikanie w jej głąb wilgoci.
Kiedy potrzebna farba
Zwykłe tynki cementowo-wapienne, grubości 1-2 cm, przeznaczone są do układania bezpośrednio na ścianach jedno- lub trójwarstwowych (tych, które wymagają tynkowania); ich zadaniem jest uszczelnienie muru oraz jego ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi. Zwykle przygotowuje się je na placu budowy i układa w trzech warstwach. Wykończone nimi ściany są chropowate, białoszare (od cementu), często w nieregularne plamy - to efekt dodawania różnych ilości wapna podczas przygotowywania zaprawy na budowie. Żeby elewacja taka była ładniejsza, powierzchnię tynku tradycyjnego można wykończyć:
- szlachetnym tynkiem cienkowarstwowym (białym lub kolorowym), dzięki czemu zmieni się nie tylko kolor, ale i faktura elewacji;
- farbą elewacyjną, która zmieni kolorystykę elewacji, a dodatkowo zmniejszy nasiąkliwość tynku i zwiększy jego odporność na zabrudzenia. Tynki cementowo-wapienne należą do grupy wyrobów mineralnych, można więc je malować dowolnymi farbami.
Zamiast tradycyjnie przygotowywać zaprawę tynkarską, można skorzystać z gotowych mieszanek. Łatwiej się je przygotowuje i nakłada (choć również w trzech warstwach). Wierzchnią warstwę stanowi tynk dekoracyjny, który może być nie tylko biały, ale i barwiony w masie. Wybór kolorów takich tynków jest dość duży. Jeśli jednak zdarzy się, że wybrany przez nas odcień nie występuje w palecie barw, tynk można dodatkowo pomalować farbą elewacyjną. Farby te oferowane są w znacznie większym wyborze kolorów (warto wtedy pod farbę położyć tynk nie biały, ale zbliżony odcieniem do farby; ewentualne uszkodzenia powłoki malarskiej będą mniej widoczne).Pocienione zaprawy tynkarskie (grubości 5-10 mm) w postaci gotowych mieszanek przeznaczone są do układania na bardzo gładkich murach (ściany prefabrykowane albo jednowarstwowe z dokładnych wymiarowo bloczków z betonu komórkowego). Są bardzo podobne do tradycyjnych zapraw tynkarskich, a ich spoiwem jest cement; układa się je w trzech (czasem czterech) warstwach. Wybór kolorów i możliwości malowania są podobne jak gotowych tynków grubowarstwowych. Zaprawy te zawierają szereg dodatków zapewniających im odpowiednią wytrzymałość przy układaniu w cieńszej warstwie. Mimo to warstwy tynku grubości kilku milimetrów nie chronią wystarczająco dobrze elewacji przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, zwłaszcza przed zawilgoceniem w okresie jesienno-zimowym. Pomalowanie takiego tynku dobrą farbą, np. silikonową, zapobiegającą wnikaniu wody w jego strukturę, pozwoli więc dodatkowo zabezpieczyć elewację. Tynki cienkowarstwowe służą do wykańczania ścian dwuwarstwowych (układa się je na warstwie ocieplenia). Mają różne spoiwa (zależnie od tego rozróżnia się tynki mineralne, silikonowe, silikatowe i akrylowe). Te z żywicą akrylową lub silikonową są dostępne w niemal nieograniczonej liczbie kolorów - więc jeśli wybierze się tynk barwiony w masie, elewacji nie trzeba dodatkowo malować. Tynki kolorowe, zwłaszcza te w intensywnych barwach, są droższe niż białe lub pastelowe. Dlatego zdarza się, że białe tynki cienkowarstwowe wybierają - oprócz osób, które po prostu chcą mieć biały dom - ci inwestorzy, którzy część wydatków na budowę domu planują przesunąć w czasie. Tynkują oni elewację najtańszym białym tynkiem mineralnym lub silikatowym, a malowanie przekładają na później. Jest to znacznie lepsze rozwiązanie "tymczasowe" niż - często praktykowane - odkładanie na później tynkowania i narażanie nieosłoniętego ocieplenia na niekorzystne w okresie jesienno-zimowym warunki pogodowe.
Farby na tynki cienkowarstwowe
Wybierając farbę elewacyjną, należy zwracać uwagę nie tylko na jej kolor, ale także na to, czy nadaje się do malowania tynku, jaki ułożono na elewacji.
Tynki mineralne. Ich spoiwem jest cement, czasem z dodatkiem polimerów poprawiających przyczepność i elastyczność masy tynkarskiej. Występują głównie w kolorze białym i niewielkim wyborze jasnych, pastelowych odcieni. Wykończone nimi elewacje można malować każdą dostępną farbą - bez względu na jej rodzaj. Jeśli użyje się farby silikonowej albo akrylowej, dodatkowo zwiększy to odporność elewacji na zabrudzenia (niepomalowany tynk mineralny brudzi się szybko, a zabrudzenia wnikają głęboko). Jeśli natomiast tynk mineralny pomaluje się farbą silikatową, to - dzięki silnie alkalicznym właściwościom tych farb - zabezpieczy się jego powierzchnię przed korozją biologiczną, czyli tworzeniem się sinozielonych porostów, mchów i glonów (często pojawiają się na elewacjach, zwłaszcza tych położonych od strony północnej, czyli mniej nasłonecznionej).
Silikatowe. Ich spoiwem jest szkło wodne potasowe z dodatkiem plastyfikatorów. Mają postać masy gotowej do użytku. Są dość elastyczne i odporne na szkodliwe działanie czynników atmosferycznych, nie rozwijają się na nich algi i grzyby, są wysokoparoprzepuszczalne. Ich kolorystyka jest znacznie większa niż tynków mineralnych, jednak nie tak duża jak tynków akrylowych czy silikonowych; niemal każdy producent jest w stanie zaoferować tynki silikatowe w kilkuset kolorach. Można je malować farbami silikatowymi, akrylowymi i silikonowymi.
Uwaga! Pomalowanie tynku mineralnego albo silikatowego farbą akrylową zmniejszy jego paroprzepuszczalność. Nie powinno się więc stosować takiej kombinacji, jeśli do ocieplenia użyta została wełna mineralna.
Akrylowe. Sprzedawane są w postaci gotowej masy, którą po wymieszaniu od razu można nakładać na ścianę. Ich ułożenie jest dość łatwe, a ryzyko popełnienia błędów technologicznych - małe (a więc na elewacji rzadko pojawiają się przebarwienia wymagające poprawek malarskich). Dostępne są w dużym wyborze kolorów. Barwne tynki zwykle zostawia się niemalowane - brudzą się jedynie powierzchownie, więc łatwo je oczyścić (w przeciwieństwie do mineralnych i silikatowych, w które brud wnika głęboko). Białe tynki akrylowe można malować farbami akrylowymi, a także silikonowymi, które poprawią ich właściwości - elewacja taka będzie m.in. bardziej odporna na płowienie i dłużej pozostanie czysta dzięki "samooczyszczającym" właściwościom wyrobów silikonowych pod wpływem opadów.
Silikonowe. To najnowocześniejsza i najdroższa grupa tynków cienkowarstwowych. Ich spoiwem jest żywica silikonowa, która nie pełni funkcji lepiszcza (tak jak żywica akrylowa w tynkach akrylowych), lecz zwiększa dyfuzyjność powłoki, ogranicza wodochłonność, a dzięki swojej mikrostrukturze i obojętności elektrostatycznej umożliwia usuwanie wszelkich zabrudzeń pod wpływem opadów atmosferycznych. Tynki silikonowe są wysokoparoprzepuszczalne i elastyczne. Nie płowieją pod wpływem promieni UV i są dostępne w dowolnym kolorze z palety RAL. Kolorowe tynki silikonowe nie wymagają malowania. Jeśli jednak chcielibyśmy kiedyś zmienić kolor elewacji, albo przeprowadzić jej renowację - do malowania możemy użyć tylko farby silikonowej.
Między tynkiem a farbą
Przed nałożeniem farby elewacyjnej podłoże zazwyczaj trzeba zagruntować. Do tego celu wykorzystuje się rozcieńczoną farbę lub specjalne, zwykle bezbarwne preparaty - ich rodzaj musi być dobrany do rodzaju farby. Gruntowanie poprawia przyczepność farby do podłoża i wyrównuje jego nasiąkliwość, co zapobiega powstawaniu plam spowodowanych nierównomiernym wchłanianiem farby. Zagruntowaną ścianę maluje się łatwiej, zmniejsza się też zużycie farby.
Właściwości farb
Bez względu na rodzaj, każda farba przeznaczona do malowania elewacji powinna być odporna na:
Wilgoć i wodę. Farbom elewacyjnym szkodzą przede wszystkim opady i wilgoć przenikająca z wnętrza domu - powstająca podczas codziennego jego użytkowania, a w nowych domach także ta znajdująca się w zaprawach do murowania, gładziach czy wylewkach. Pod wpływem wilgoci nieodporna na nią farba będzie stopniowo zmniejszała swoją przyczepność do podłoża. Wskutek tego może pękać i odspajać się. Często wytrąca się też z niej biały osad - mówi się wtedy o kredowaniu farb;
Słońce. Promienie ultrafioletowe i zmiany temperatury mogą powodować zbyt szybkie płowienie koloru (choć przyczyną może też być rodzaj pigmentów zastosowanych do barwienia). Należy pamiętać, iż wszelkie farby o bardzo intensywnych kolorach zawierają w swoim składzie pigmenty pochodzenia organicznego - a te są z reguły znacznie mniej odporne na degradację promieniami UV;
Związki chemiczne. W zanieczyszczonym powietrzu i w kwaśnych deszczach znajduje się wiele związków szkodliwie wpływających na farby. Agresywne są zwłaszcza związki dwutlenku siarki i dwutlenku węgla. Powodują one osłabienie wiązań chemicznych wewnątrz struktury farby, przez co farba staje się mniej odporna na wnikanie w jej głąb wilgoci.
Coraz lepsze farby
Mało kto już pamięta, że kiedyś kolorową farbę trzeba było przygotować samodzielnie, mieszając białą z sypkimi pigmentami (np. ugrem, ultramaryną itp.). Nie dość, że nie sposób więc było zapewnić powtarzalności uzyskiwanych odcieni, to niedokładnie rozmieszczone pigmenty były w czasie malowania rozmazywane na ścianie. Dzięki coraz lepszym pigmentom i ogólnie dostępnym mieszalnikom farb obecnie nie ma już najmniejszego problemu z doborem odpowiedniego odcienia (są ich tysiące) i z powtarzalnością koloru. Farby wytwarzane według najnowszych receptur doskonale kryją, nie kapią podczas malowania, zawierają biocydy (zapobiegające korozji biologicznej) oraz najróżniejsze dodatki poprawiające odporność, np. na promieniowanie UV, ścieranie. Najważniejszym składnikiem każdej farby - oprócz pigmentu nadającego jej pożądany kolor - jest spoiwo. Kiedyś były to wapno i kazeina. W nowoczesnych farbach funkcję tę pełnią polioctan winylu, szkło wodne potasowe, żywice akrylowe i silikonowe. Właściwości farb - czyli sposób, w jaki farba chroni malowaną powierzchnię - zależą właśnie od rodzaju użytego w niej spoiwa. Najbardziej popularne są obecnie farby organiczne, czyli takie, które zawierają związki węgla i wodoru: silikonowe i akrylowe oraz ich połączenie, czyli farby silikonowo-akrylowe. Zaliczane są one do farb dyspersyjnych (emulsyjnych). Maluje się nimi łatwo, mają trwałe powłoki, są ekologiczne (rozcieńczalnikiem jest woda), mało nasiąkliwe, odporne na ścieranie, sprężyste i elastyczne - dzięki czemu pokrywają drobne rysy w podłożu - oraz dostępne w praktycznie nieograniczonej liczbie kolorów. Mniejszym powodzeniem (mimo, iż stosowane są od dziesięcioleci) cieszą się farby nieorganiczne: silikatowe i wapienne. Są one zdecydowanie trudniejsze do nakładania, a wybór kolorów jest niewielki. Do malowania elewacji nowo budowanych domów używa się farb silikatowych. Wapienne (których spoiwem jest wapno gaszone) stosuje się głównie podczas odnawiania obiektów zabytkowych.
Jak dobrze malować
Kiedy. Elewację można malować dopiero wtedy, gdy tynk dobrze wyschnie - zazwyczaj potrzebuje na to ok. 30 dni. Jedynie farby silikatowe można nanosić na wilgotne podłoża: na tynki cienkowarstwowe - już następnego dnia po ich ułożeniu, a na tradycyjne, cementowo-wapienne - po 7-10 dniach. Najlepsza pogoda na malowanie elewacji to dość ciepły (ponad 15°C), pochmurny, bezdeszczowy i bezwietrzny dzień. Mocne słońce utrudnia nakładanie farby (zbyt szybko wysycha), może też - wskutek intensywnego parowania wilgotnego podłoża - doprowadzić do pojawienia się na malowanej powierzchni pęcherzy. Dlatego nawet już po zakończeniu malowania należy przez kilka dni pilnować pogody i w razie potrzeby chronić ściany przed deszczem, słońcem i wiatrem.
Czym. Elewację można malować pędzlem, wałkiem lub natryskowo - pistoletem. Najwięcej farby zużywa się podczas malowania pędzlem, najmniej - podczas nakładania pistoletem. Do gruntowania najlepiej używać pędzla, który zapewni najskuteczniejsze wtarcie preparatu w podłoże. Farbę przed użyciem należy dokładnie wymieszać (najwygodniej wiertarką z dołączonym mieszadłem), a następnie, dodając zalecany rozcieńczalnik, nadać jej pożądaną gęstość.
Jak. Malowanie elewacji rozpoczynamy od góry. Farbę nakłada się pasami, przed każdym pociągnięciem wałka nasycając go farbą. Najskuteczniejsza jest technika polegająca na krzyżowaniu pasów: pędzel lub wałek najpierw prowadzi się poziomo, następnie pionowo, a na koniec całość przeciąga się jeszcze raz od góry do dołu. Malowania nie należy przerywać w połowie ściany. Jeżeli elewacja jest zbyt duża, by pomalować ją za jednym razem, należy malowanie doprowadzić do najbliższego załomu, rogu ściany czy rynny. Dzięki temu złączenia będą niewidoczne. Ściana, której malowanie przerwie się w połowie, może po wyschnięciu mieć dwa różne odcienie, nawet jeśli malowano ją tą samą farbą, z tego samego wiaderka.
Farby na plamy i przebarwienia
Tynki mineralne oraz silikatowe podczas układania i wysychania są szczególnie wrażliwe na warunki pogodowe - nieodpowiednie mogą spowodować powstanie na ich powierzchni plam, przebarwień i białych wykwitów. Nie mają one wprawdzie wpływu na parametry wytrzymałościowe tynku, jednak psują wygląd elewacji. Przebarwienia można zlikwidować, malując ściany farbą egalizacyjną, której zadaniem nie jest nadanie nowego koloru ani nowych, lepszych właściwości, ale ujednolicenie kolorystyki tynków. Z tego też względu jest ona zwykle tańsza niż farby elewacyjne.
Farby akrylowe
Spoiwem są w nich wodne dyspersje tworzyw organicznych (najczęściej żywic akrylowych). Obecnie takich farb używa się najczęściej, nie tylko do malowania elewacji, ale też ścian we wnętrzach. Ze względu na bardzo dobrą przyczepność do podłoża mogą być stosowane do malowania pierwotnego i renowacyjnego. Powłoki malarskie są łatwe do wykonania i - dzięki swej wodorozcieńczalności - nie budzą zastrzeżeń ekologicznych. Jeżeli zostały właściwie dobrane, mają dużą trwałość i odporność na ścieranie oraz są dobrze kryjące, a co za tym idzie - także ekonomiczne.Kolory: dowolne, z palety RAL lub wg systemów koloryzacji producenta. Przeznaczenie: malowanie tradycyjnych tynków cementowo-wapiennych oraz wszystkich rodzajów tynków cienkowarstwowych (oprócz silikonowych).
Farby silikonowe
Ich spoiwem jest nowoczesna żywica silikonowa. Tworzy ona powłokę hydrofobową chroniącą elewację przed wilgocią - woda osiada na powierzchni pokrytej farbą silikonową w małych ilościach i nie wnika w głąb ściany, ale spływa po niej. Dzięki właściwościom antyadhezyjnym farb, brud i kurz nie wykazują przyczepności do elewacji, a elewacja sama oczyszcza się pod wpływem opadów atmosferycznych (producenci często określają to jako "efekt lotosu"). Nie płowieją, są odporne na spaliny, słońce, ozon, promieniowanie UV i kwaśne deszcze. Dzięki dobrej paroprzepuszczalności umożliwiają oddychanie ściany, czyli swobodny przepływ pary wodnej z wnętrza domu. Kolory: dowolne, z palety RAL lub wg systemów koloryzacji producenta.Przeznaczenie: malowanie tradycyjnych tynków cementowo-wapiennych oraz wszystkich rodzajów tynków cienkowarstwowych.
Farby silikatowe
Spoiwem jest w nich krzemian potasu, czyli potasowe szkło wodne. Farba silikatowa przywiera do podłoża dzięki dwuetapowej reakcji chemicznej. Najpierw spoiwo łączy się z zawartym w powietrzu dwutlenkiem węgla, w wyniku czego powstaje trwały krzemionkowy żel, który następnie łączy się z podłożem. Efektem reakcji jest bardzo dobrze przyczepna do podłoża mikroporowata powłoka przepuszczająca parę wodną i umożliwiająca odparowanie wody z malowanych materiałów. Do malowania potrzebne są wprawa i doświadczenie, dlatego należy powierzyć to zadanie specjaliście. Farby silikatowe są odporne na opady atmosferyczne, zwietrzenia i agresywne składniki zawarte w środowisku naturalnym. Wnikają głęboko w pory podłoża, doskonale oddając strukturę malowanej powierzchni. Dzięki bardzo wysokiemu odczynowi alkalicznemu (pH dochodzące nawet do 12) są całkowicie odporne na korozję biologiczną.Kolory: głównie pastelowe. Przeznaczenie: malowanie podłoży mineralnych, czyli tradycyjnych tynków cementowo-wapiennych oraz cienkowarstwowych mineralnych i silikatowych.
Planujesz malowanie? Zapamiętaj!
- Im grubsza jest faktura tynku, tym większe będzie zużycie farby.
- Farba z połyskiem jest bardziej odporna na zabrudzenia - deszcz oczyszcza ją lepiej niż matową.
- Jeśli po użyciu wałek do malowania włoży się w plastikowy worek, będzie można go używać wielokrotnie, bez konieczności mycia.
- Do malowania elewacji domów zbudowanych w pobliżu terenów przemysłowych albo ruchliwych ulic trzeba używać farb odpornych na działanie chemikaliów. - - Elewacje południowe i południowo-zachodnie powinny być malowane farbami o zwiększonej odporności na UV.
Mało kto już pamięta, że kiedyś kolorową farbę trzeba było przygotować samodzielnie, mieszając białą z sypkimi pigmentami (np. ugrem, ultramaryną itp.). Nie dość, że nie sposób więc było zapewnić powtarzalności uzyskiwanych odcieni, to niedokładnie rozmieszczone pigmenty były w czasie malowania rozmazywane na ścianie. Dzięki coraz lepszym pigmentom i ogólnie dostępnym mieszalnikom farb obecnie nie ma już najmniejszego problemu z doborem odpowiedniego odcienia (są ich tysiące) i z powtarzalnością koloru. Farby wytwarzane według najnowszych receptur doskonale kryją, nie kapią podczas malowania, zawierają biocydy (zapobiegające korozji biologicznej) oraz najróżniejsze dodatki poprawiające odporność, np. na promieniowanie UV, ścieranie. Najważniejszym składnikiem każdej farby - oprócz pigmentu nadającego jej pożądany kolor - jest spoiwo. Kiedyś były to wapno i kazeina. W nowoczesnych farbach funkcję tę pełnią polioctan winylu, szkło wodne potasowe, żywice akrylowe i silikonowe. Właściwości farb - czyli sposób, w jaki farba chroni malowaną powierzchnię - zależą właśnie od rodzaju użytego w niej spoiwa. Najbardziej popularne są obecnie farby organiczne, czyli takie, które zawierają związki węgla i wodoru: silikonowe i akrylowe oraz ich połączenie, czyli farby silikonowo-akrylowe. Zaliczane są one do farb dyspersyjnych (emulsyjnych). Maluje się nimi łatwo, mają trwałe powłoki, są ekologiczne (rozcieńczalnikiem jest woda), mało nasiąkliwe, odporne na ścieranie, sprężyste i elastyczne - dzięki czemu pokrywają drobne rysy w podłożu - oraz dostępne w praktycznie nieograniczonej liczbie kolorów. Mniejszym powodzeniem (mimo, iż stosowane są od dziesięcioleci) cieszą się farby nieorganiczne: silikatowe i wapienne. Są one zdecydowanie trudniejsze do nakładania, a wybór kolorów jest niewielki. Do malowania elewacji nowo budowanych domów używa się farb silikatowych. Wapienne (których spoiwem jest wapno gaszone) stosuje się głównie podczas odnawiania obiektów zabytkowych.
Jak dobrze malować
Kiedy. Elewację można malować dopiero wtedy, gdy tynk dobrze wyschnie - zazwyczaj potrzebuje na to ok. 30 dni. Jedynie farby silikatowe można nanosić na wilgotne podłoża: na tynki cienkowarstwowe - już następnego dnia po ich ułożeniu, a na tradycyjne, cementowo-wapienne - po 7-10 dniach. Najlepsza pogoda na malowanie elewacji to dość ciepły (ponad 15°C), pochmurny, bezdeszczowy i bezwietrzny dzień. Mocne słońce utrudnia nakładanie farby (zbyt szybko wysycha), może też - wskutek intensywnego parowania wilgotnego podłoża - doprowadzić do pojawienia się na malowanej powierzchni pęcherzy. Dlatego nawet już po zakończeniu malowania należy przez kilka dni pilnować pogody i w razie potrzeby chronić ściany przed deszczem, słońcem i wiatrem.
Czym. Elewację można malować pędzlem, wałkiem lub natryskowo - pistoletem. Najwięcej farby zużywa się podczas malowania pędzlem, najmniej - podczas nakładania pistoletem. Do gruntowania najlepiej używać pędzla, który zapewni najskuteczniejsze wtarcie preparatu w podłoże. Farbę przed użyciem należy dokładnie wymieszać (najwygodniej wiertarką z dołączonym mieszadłem), a następnie, dodając zalecany rozcieńczalnik, nadać jej pożądaną gęstość.
Jak. Malowanie elewacji rozpoczynamy od góry. Farbę nakłada się pasami, przed każdym pociągnięciem wałka nasycając go farbą. Najskuteczniejsza jest technika polegająca na krzyżowaniu pasów: pędzel lub wałek najpierw prowadzi się poziomo, następnie pionowo, a na koniec całość przeciąga się jeszcze raz od góry do dołu. Malowania nie należy przerywać w połowie ściany. Jeżeli elewacja jest zbyt duża, by pomalować ją za jednym razem, należy malowanie doprowadzić do najbliższego załomu, rogu ściany czy rynny. Dzięki temu złączenia będą niewidoczne. Ściana, której malowanie przerwie się w połowie, może po wyschnięciu mieć dwa różne odcienie, nawet jeśli malowano ją tą samą farbą, z tego samego wiaderka.
Farby na plamy i przebarwienia
Tynki mineralne oraz silikatowe podczas układania i wysychania są szczególnie wrażliwe na warunki pogodowe - nieodpowiednie mogą spowodować powstanie na ich powierzchni plam, przebarwień i białych wykwitów. Nie mają one wprawdzie wpływu na parametry wytrzymałościowe tynku, jednak psują wygląd elewacji. Przebarwienia można zlikwidować, malując ściany farbą egalizacyjną, której zadaniem nie jest nadanie nowego koloru ani nowych, lepszych właściwości, ale ujednolicenie kolorystyki tynków. Z tego też względu jest ona zwykle tańsza niż farby elewacyjne.
Farby akrylowe
Spoiwem są w nich wodne dyspersje tworzyw organicznych (najczęściej żywic akrylowych). Obecnie takich farb używa się najczęściej, nie tylko do malowania elewacji, ale też ścian we wnętrzach. Ze względu na bardzo dobrą przyczepność do podłoża mogą być stosowane do malowania pierwotnego i renowacyjnego. Powłoki malarskie są łatwe do wykonania i - dzięki swej wodorozcieńczalności - nie budzą zastrzeżeń ekologicznych. Jeżeli zostały właściwie dobrane, mają dużą trwałość i odporność na ścieranie oraz są dobrze kryjące, a co za tym idzie - także ekonomiczne.Kolory: dowolne, z palety RAL lub wg systemów koloryzacji producenta. Przeznaczenie: malowanie tradycyjnych tynków cementowo-wapiennych oraz wszystkich rodzajów tynków cienkowarstwowych (oprócz silikonowych).
Farby silikonowe
Ich spoiwem jest nowoczesna żywica silikonowa. Tworzy ona powłokę hydrofobową chroniącą elewację przed wilgocią - woda osiada na powierzchni pokrytej farbą silikonową w małych ilościach i nie wnika w głąb ściany, ale spływa po niej. Dzięki właściwościom antyadhezyjnym farb, brud i kurz nie wykazują przyczepności do elewacji, a elewacja sama oczyszcza się pod wpływem opadów atmosferycznych (producenci często określają to jako "efekt lotosu"). Nie płowieją, są odporne na spaliny, słońce, ozon, promieniowanie UV i kwaśne deszcze. Dzięki dobrej paroprzepuszczalności umożliwiają oddychanie ściany, czyli swobodny przepływ pary wodnej z wnętrza domu. Kolory: dowolne, z palety RAL lub wg systemów koloryzacji producenta.Przeznaczenie: malowanie tradycyjnych tynków cementowo-wapiennych oraz wszystkich rodzajów tynków cienkowarstwowych.
Farby silikatowe
Spoiwem jest w nich krzemian potasu, czyli potasowe szkło wodne. Farba silikatowa przywiera do podłoża dzięki dwuetapowej reakcji chemicznej. Najpierw spoiwo łączy się z zawartym w powietrzu dwutlenkiem węgla, w wyniku czego powstaje trwały krzemionkowy żel, który następnie łączy się z podłożem. Efektem reakcji jest bardzo dobrze przyczepna do podłoża mikroporowata powłoka przepuszczająca parę wodną i umożliwiająca odparowanie wody z malowanych materiałów. Do malowania potrzebne są wprawa i doświadczenie, dlatego należy powierzyć to zadanie specjaliście. Farby silikatowe są odporne na opady atmosferyczne, zwietrzenia i agresywne składniki zawarte w środowisku naturalnym. Wnikają głęboko w pory podłoża, doskonale oddając strukturę malowanej powierzchni. Dzięki bardzo wysokiemu odczynowi alkalicznemu (pH dochodzące nawet do 12) są całkowicie odporne na korozję biologiczną.Kolory: głównie pastelowe. Przeznaczenie: malowanie podłoży mineralnych, czyli tradycyjnych tynków cementowo-wapiennych oraz cienkowarstwowych mineralnych i silikatowych.
Planujesz malowanie? Zapamiętaj!
- Im grubsza jest faktura tynku, tym większe będzie zużycie farby.
- Farba z połyskiem jest bardziej odporna na zabrudzenia - deszcz oczyszcza ją lepiej niż matową.
- Jeśli po użyciu wałek do malowania włoży się w plastikowy worek, będzie można go używać wielokrotnie, bez konieczności mycia.
- Do malowania elewacji domów zbudowanych w pobliżu terenów przemysłowych albo ruchliwych ulic trzeba używać farb odpornych na działanie chemikaliów. - - Elewacje południowe i południowo-zachodnie powinny być malowane farbami o zwiększonej odporności na UV.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>- Więcej o:
