Mieszkanie zostaje w rodzinie - poradnik. Zostań właścicielem zajmowanego mieszkania
W wielu przypadkach wykupienie mieszkania jest możliwe; co więcej, dzięki specjalnym bonifikatom można zostać właścicielem lokalu za stosunkowo niewielkie pieniądze. Jak to zrobić?
Gdy zajmujesz
mieszkanie spółdzielcze
Można przekształcić spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu w prawo własności (potocznie nazywamy to wykupem). W tym celu musimy złożyć w spółdzielni pisemny wniosek.
Od tej chwili spółdzielnia ma obowiązek w ciągu sześciu miesięcy zawrzeć z nami notarialną umowę przeniesienia własności (chyba że nieruchomość ma nieuregulowany stan prawny).
JAK TO ZROBIĆ?
1. Musimy spłacić przypadające na dane mieszkanie koszty budowy, w tym nominalną kwotę kredytu umorzonego przez państwo. Większość spółdzielczych mieszkań lokatorskich wybudowano w czasach PRL, dlatego wykup może kosztować kilkadziesiąt lub nawet kilkanaście złotych. Do tego należy doliczyć koszty notarialne, ale całość może się zamknąć w granicach tysiąca złotych.
2. Jeśli zalegamy z czynszem, przed wykupem trzeba koniecznie uregulować dług.
3. Jeżeli wniosek o przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w prawo własności nie zostanie rozpatrzony w ustawowym czasie, powinniśmy pisemnie zażądać od spółdzielni wyjaśnienia sytuacji. Jeśli spółdzielnia i tego nie zrobi, mamy prawo podać ją do sądu. Jego orzeczenie zastąpi decyzję spółdzielni. Ona też pokryje koszty postępowania sądowego i prawnika, który będzie nas reprezentował.
Gdy mieszkasz
w lokalu komunalnym
O wykup lokalu możemy się starać, jeśli jesteśmy najemcą mieszkania i nie mamy zaległości czynszowych. Budynek nie może być w złym stanie technicznym i musi mieć uporządkowaną sytuację prawną.
Urząd nie sprzeda nam lokalu, który nie jest jego własnością, bo np. stoi na cudzej działce. W takiej sytuacji gmina musi najpierw uregulować prawa do danej nieruchomości, co może potrwać. Musimy też pamiętać, że do gminy należy decyzja, czy sprzedaje dane mieszkanie, czy też nie. Ma do tego prawo, ponieważ to samorząd prowadzi politykę mieszkaniową na swoim terenie i określa jej zasady.
JAK TO ZROBIĆ?
1. Zaczynamy od złożenia w urzędzie gminy wniosku o wykup mieszkania komunalnego (często formularz jest dostępny w urzędzie lub na jego stronie internetowej). Do wniosku trzeba dołączyć zaświadczenie o zameldowaniu, umowę najmu mieszkania zawartą na czas nieokreślony, decyzję o przydziale lokalu, kserokopię dowodu osobistego i skrócony akt małżeństwa lub akt zgonu, jeśli o wykup starają się wdowa lub wdowiec, dzieci albo konkubent lub konkubina zmarłego najemcy.
2. Po sprawdzeniu dokumentów, stanu zadłużenia mieszkania i księgi wieczystej nieruchomości urzędnicy mogą jeszcze poprosić o załatwienie innych formalności, np. dostarczenie opinii konserwatorskich, gdy mieszkanie znajduje się w zabytkowym budynku. To jednak przypadki indywidualne.
3. Przysłany do nas rzeczoznawca określi wartość rynkową lokalu, będącą podstawą do ustalenia jego ostatecznej ceny. Od tej sumy urząd naliczy bonifikatę umożliwiającą wykup za atrakcyjniejszą kwotę. Każda gmina określa własny system bonifikat - w niektórych są one bardzo wysokie i sięgają nawet 98 proc. Zwykle jednak tak duże zniżki są przyznawane w szczególnych sytuacjach, np. przy długim okresie wynajmowania lokalu lub sprzedaży wszystkich mieszkań w budynku.
4. Po zaakceptowaniu ceny ustalonej przez urząd gminy ostatnim krokiem jest podpisanie umowy notarialnej z urzędem i założenie dla danego lokalu księgi wieczystej.
Możliwość wykupu
mieszkania zakładowego
Jeżeli chcemy wejść w jego posiadanie, musimy dokonać pewnych formalności. Pierwszeństwo wykupu ma najemca (o ile nie zalega z czynszem), a po jego śmierci bliscy, którzy z nim mieszkali.
mieszkanie spółdzielcze
Można przekształcić spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu w prawo własności (potocznie nazywamy to wykupem). W tym celu musimy złożyć w spółdzielni pisemny wniosek.
Od tej chwili spółdzielnia ma obowiązek w ciągu sześciu miesięcy zawrzeć z nami notarialną umowę przeniesienia własności (chyba że nieruchomość ma nieuregulowany stan prawny).
JAK TO ZROBIĆ?
1. Musimy spłacić przypadające na dane mieszkanie koszty budowy, w tym nominalną kwotę kredytu umorzonego przez państwo. Większość spółdzielczych mieszkań lokatorskich wybudowano w czasach PRL, dlatego wykup może kosztować kilkadziesiąt lub nawet kilkanaście złotych. Do tego należy doliczyć koszty notarialne, ale całość może się zamknąć w granicach tysiąca złotych.
2. Jeśli zalegamy z czynszem, przed wykupem trzeba koniecznie uregulować dług.
3. Jeżeli wniosek o przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w prawo własności nie zostanie rozpatrzony w ustawowym czasie, powinniśmy pisemnie zażądać od spółdzielni wyjaśnienia sytuacji. Jeśli spółdzielnia i tego nie zrobi, mamy prawo podać ją do sądu. Jego orzeczenie zastąpi decyzję spółdzielni. Ona też pokryje koszty postępowania sądowego i prawnika, który będzie nas reprezentował.
Gdy mieszkasz
w lokalu komunalnym
O wykup lokalu możemy się starać, jeśli jesteśmy najemcą mieszkania i nie mamy zaległości czynszowych. Budynek nie może być w złym stanie technicznym i musi mieć uporządkowaną sytuację prawną.
Urząd nie sprzeda nam lokalu, który nie jest jego własnością, bo np. stoi na cudzej działce. W takiej sytuacji gmina musi najpierw uregulować prawa do danej nieruchomości, co może potrwać. Musimy też pamiętać, że do gminy należy decyzja, czy sprzedaje dane mieszkanie, czy też nie. Ma do tego prawo, ponieważ to samorząd prowadzi politykę mieszkaniową na swoim terenie i określa jej zasady.
JAK TO ZROBIĆ?
1. Zaczynamy od złożenia w urzędzie gminy wniosku o wykup mieszkania komunalnego (często formularz jest dostępny w urzędzie lub na jego stronie internetowej). Do wniosku trzeba dołączyć zaświadczenie o zameldowaniu, umowę najmu mieszkania zawartą na czas nieokreślony, decyzję o przydziale lokalu, kserokopię dowodu osobistego i skrócony akt małżeństwa lub akt zgonu, jeśli o wykup starają się wdowa lub wdowiec, dzieci albo konkubent lub konkubina zmarłego najemcy.
2. Po sprawdzeniu dokumentów, stanu zadłużenia mieszkania i księgi wieczystej nieruchomości urzędnicy mogą jeszcze poprosić o załatwienie innych formalności, np. dostarczenie opinii konserwatorskich, gdy mieszkanie znajduje się w zabytkowym budynku. To jednak przypadki indywidualne.
3. Przysłany do nas rzeczoznawca określi wartość rynkową lokalu, będącą podstawą do ustalenia jego ostatecznej ceny. Od tej sumy urząd naliczy bonifikatę umożliwiającą wykup za atrakcyjniejszą kwotę. Każda gmina określa własny system bonifikat - w niektórych są one bardzo wysokie i sięgają nawet 98 proc. Zwykle jednak tak duże zniżki są przyznawane w szczególnych sytuacjach, np. przy długim okresie wynajmowania lokalu lub sprzedaży wszystkich mieszkań w budynku.
4. Po zaakceptowaniu ceny ustalonej przez urząd gminy ostatnim krokiem jest podpisanie umowy notarialnej z urzędem i założenie dla danego lokalu księgi wieczystej.
Możliwość wykupu
mieszkania zakładowego
Jeżeli chcemy wejść w jego posiadanie, musimy dokonać pewnych formalności. Pierwszeństwo wykupu ma najemca (o ile nie zalega z czynszem), a po jego śmierci bliscy, którzy z nim mieszkali.
JAK TO ZROBIĆ?
1. Zakład pracy, który chce sprzedać lokal, przesyła najemcy pisemną informację o takiej możliwości. Wtedy najemca w ciągu trzech miesięcy musi złożyć oświadczenie o chęci wykupu.
2. Do wniosku o wykup trzeba dołączyć umowę najmu zawartą na czas nieokreślony lub decyzję administracyjną o przydziale lokalu. Ale uwaga! Może to być także umowa najmu na czas określony związana ze stosunkiem pracy, którą pracownik firmy sprzedającej mieszkanie (lub jej poprzednika prawnego) zawarł przed 12 listopada 1994 r. Poprzednik prawny to np. dawne przedsiębiorstwo państwowe przekształcone w spółkę akcyjną będącą własnością skarbu państwa.
3. Potrzebne też będzie zaświadczenie o zameldowaniu, kserokopia dowodu osobistego, odpis skrócony aktu małżeństwa (jeśli o wykup stara się wdowa lub wdowiec po najemcy), skrócony odpis aktu zgonu najemcy (gdy o wykup stara się bliski zmarłego). Emeryci muszą załączyć decyzję o ustaleniu prawa do emerytury.
OD LASÓW PAŃSTWOWYCH
Lasy Państwowe sprzedają te mieszkania, które nie są już przedsiębiorstwu potrzebne. Pierwszeństwo wykupu należy do byłych i obecnych pracowników zatrudnionych co najmniej przez trzy lata. Po ich śmierci prawo przechodzi na bliskich, którzy z nimi mieszkali (i są wymienieni w umowie najmu lokalu).
Jeżeli najemca dostanie zawiadomienie o możliwości wykupu zawierające wycenę lokalu, ma pół roku na podjęcie decyzji. Chcąc wykupić lokal, musi złożyć dokumenty potwierdzające lata pracy w przedsiębiorstwie i informację o tym, czy należność wpłaci jednorazowo, czy w ratach.
UWAGA! Za każdy rok przepracowany w Lasach Państwowych przy wykupie lokalu przysługują ustawowe bonifikaty (patrz ramka). Osoby, które nigdy nie pracowały w tym przedsiębiorstwie, ale wynajmują mieszkanie od co najmniej trzech lat, za każdy rok dostaną 3 proc. zniżki, ale bonifikata nie może przekroczyć 45 proc. Warunkiem sprzedaży lokalu takiemu najemcy jest umowa najmu lokalu na czas nieokreślony.
OD WOJSKOWEJ AGENCJI MIESZKANIOWEJ
Lokale, które są niepotrzebne wojsku, Wojskowa Agencja Mieszkaniowa wyszczególnia w rocznym planie sprzedaży.
UWAGA! Przy wykupie mieszkań wojskowych 60-proc. bonifikata przysługuje m.in. żołnierzom służby stałej, którzy nabyli prawo do emerytury wojskowej, emerytom wojskowym, żołnierzom zwolnionym np. w przypadku likwidacji jednostki, osobom uprawnionym do wojskowej renty inwalidzkiej i członkom rodzin (m.in. małżonkom i dzieciom) wspólnie mieszkającym z żołnierzem, emerytem wojskowym lub rencistą wojskowym w dniu jego śmierci. Z kolei na 30-proc. zniżkę mogą liczyć wszystkie pozostałe osoby mające tytuł prawny do zamieszkiwania w danym lokalu. To przede wszystkim czynni żołnierze.
1. Zakład pracy, który chce sprzedać lokal, przesyła najemcy pisemną informację o takiej możliwości. Wtedy najemca w ciągu trzech miesięcy musi złożyć oświadczenie o chęci wykupu.
2. Do wniosku o wykup trzeba dołączyć umowę najmu zawartą na czas nieokreślony lub decyzję administracyjną o przydziale lokalu. Ale uwaga! Może to być także umowa najmu na czas określony związana ze stosunkiem pracy, którą pracownik firmy sprzedającej mieszkanie (lub jej poprzednika prawnego) zawarł przed 12 listopada 1994 r. Poprzednik prawny to np. dawne przedsiębiorstwo państwowe przekształcone w spółkę akcyjną będącą własnością skarbu państwa.
3. Potrzebne też będzie zaświadczenie o zameldowaniu, kserokopia dowodu osobistego, odpis skrócony aktu małżeństwa (jeśli o wykup stara się wdowa lub wdowiec po najemcy), skrócony odpis aktu zgonu najemcy (gdy o wykup stara się bliski zmarłego). Emeryci muszą załączyć decyzję o ustaleniu prawa do emerytury.
OD LASÓW PAŃSTWOWYCH
Lasy Państwowe sprzedają te mieszkania, które nie są już przedsiębiorstwu potrzebne. Pierwszeństwo wykupu należy do byłych i obecnych pracowników zatrudnionych co najmniej przez trzy lata. Po ich śmierci prawo przechodzi na bliskich, którzy z nimi mieszkali (i są wymienieni w umowie najmu lokalu).
Jeżeli najemca dostanie zawiadomienie o możliwości wykupu zawierające wycenę lokalu, ma pół roku na podjęcie decyzji. Chcąc wykupić lokal, musi złożyć dokumenty potwierdzające lata pracy w przedsiębiorstwie i informację o tym, czy należność wpłaci jednorazowo, czy w ratach.
UWAGA! Za każdy rok przepracowany w Lasach Państwowych przy wykupie lokalu przysługują ustawowe bonifikaty (patrz ramka). Osoby, które nigdy nie pracowały w tym przedsiębiorstwie, ale wynajmują mieszkanie od co najmniej trzech lat, za każdy rok dostaną 3 proc. zniżki, ale bonifikata nie może przekroczyć 45 proc. Warunkiem sprzedaży lokalu takiemu najemcy jest umowa najmu lokalu na czas nieokreślony.
OD WOJSKOWEJ AGENCJI MIESZKANIOWEJ
Lokale, które są niepotrzebne wojsku, Wojskowa Agencja Mieszkaniowa wyszczególnia w rocznym planie sprzedaży.
UWAGA! Przy wykupie mieszkań wojskowych 60-proc. bonifikata przysługuje m.in. żołnierzom służby stałej, którzy nabyli prawo do emerytury wojskowej, emerytom wojskowym, żołnierzom zwolnionym np. w przypadku likwidacji jednostki, osobom uprawnionym do wojskowej renty inwalidzkiej i członkom rodzin (m.in. małżonkom i dzieciom) wspólnie mieszkającym z żołnierzem, emerytem wojskowym lub rencistą wojskowym w dniu jego śmierci. Z kolei na 30-proc. zniżkę mogą liczyć wszystkie pozostałe osoby mające tytuł prawny do zamieszkiwania w danym lokalu. To przede wszystkim czynni żołnierze.
MIESZKANIE OD POLSKICH KOLEI PAŃSTWOWYCH
O wykup mieszkania mogą się ubiegać osoby zajmujące lokal na podstawie umowy najmu z PKP, o ile:
są lub były pracownikami spółek utworzonych z zakładów lub jednostek organizacyjnych wydzielonych z PKP od 1 lipca 1991 r.,
są lub były pracownikami przedsiębiorstw państwowych i jednostek organizacyjnych, którzy wykonywali lub nadal wykonują zadania na rzecz PKP SA lub PKP,
są lub były pracownikami przedsiębiorstw, które wspólnie z PKP budowały obiekt mieszkalny, gdzie znajduje się mieszkanie.
Po śmierci najemcy o wykup mieszkania mogą się starać: żona lub mąż, dzieci, konkubina lub konkubent, a także osoby, wobec których najemca był zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych. Warunkiem jest zamieszkiwanie z najemcą.
Gdy PKP przyśle zawiadomienie o zamiarze sprzedaży mieszkania wraz z jego ceną, osoba zainteresowana w ciągu trzech miesięcy musi złożyć pisemne oświadczenie potwierdzające zamiar kupna. Do tego oświadczenia należy dołączyć zaświadczenie o czasie pracy na kolei, umowę najmu oraz inne dokumenty wskazane przez PKP.
UWAGA! W przypadku mieszkania będącego własnością PKP bonifikaty również są wysokie. Za każdy rok pracy na kolei, w przedsiębiorstwach państwowych pracujących dla PKP lub przedsiębiorstwach, które wspólnie z PKP budowały budynki mieszkalne, wykupujący zapłaci o 6 proc. mniej; za każdy rok najmu mieszkania - o 3 proc. mniej. Rabat zostanie tak obliczony, aby był jak najkorzystniejszy. Emerytom, rencistom lub wdowom i wdowcom po nich należy się 95-proc. zniżka. Dodatkowa ulga w wysokości 25 proc. od wyliczonej ceny jest udzielana za jednorazową wpłatę.
- Więcej o:
