Remont dachu płaskiego. Taras na dachu
Wiele domów budowanych w latach powojennych ma płaskie dachy, które często są w nie najlepszym stanie i przeciekają. Jak je naprawić i przy okazji zmienić tak, aby wykorzystać je jako taras lub ogród?
Ocena stanu dachu płaskiego
Łatwiej jest sprawdzić stan techniczny dachu płaskiego niż stromego. Bez problemu możemy przeprowadzić oględziny kominów i pokrycia. Najczęściej jest ono wykonane z papy, rzadziej z blachy - płaskiej bądź trapezowej lub płyt falistych. Trudniej jest dokładnie ocenić stan gzymsów, obróbek i rynien, niemniej jednak nie powinniśmy z tego rezygnować.
Dach płaski: planujemy remont
Co w starym dachu płaskim jest najbardziej niepokojące? Zły stan pokrycia (łuszczy się, jest nieszczelne, zardzewiałe) i zacieki na elewacji, które są też zwykle sygnałem, że dach przecieka. Wówczas konieczny jest jego remont. Trzeba go zaplanować także wtedy, gdy dach nie jest dobrze ocieplony lub chcemy zaadaptować na cele użytkowe dotychczas nieużywane pomieszczenia na ostatniej kondygnacji. Powinniśmy też pamiętać, że to także dobra okazja to remontu kominów oraz wyprowadzenia na dach instalacji anteny TV.
Oczywiście najlepiej jest, aby ocenę techniczną dachu płaskiego przeprowadził doświadczony inżynier, głównie z uwagi na konieczność ustalenia liczby i sposobu wykonania warstw pod istniejącym pokryciem.
Plan naprawy, czyli renowacja dachu płaskiego
Dawniej dachy płaskie były wykonywane w kilku różnych technologiach. Bez względu na to, jak były zrobione, dziś okazuje się, że usterki są podobne - zniszczone i nieszczelne pokrycie (które jest jednocześnie izolacją przeciwwilgociową) oraz niewystarczająca izolacyjność termiczna stropu, często spowodowana brakiem warstwy ocieplenia.
Sposób naprawy trzeba dostosować do konstrukcji dachów. Trzeba przy tym pamiętać, że mogą mieć one inny układ warstw (zmiany podczas wcześniejszych remontów bądź przebudów), dlatego tak ważne jest dokładne obejrzenie wszystkich elementów. Czasem konieczne będzie wykonanie dodatkowych odkrywek w celu ustalenia grubości warstw bądź sposobu wykonania konstrukcji. Do sprawdzenia trudno dostępnych miejsc najlepiej wykorzystać kamerę inspekcyjną.
Zawsze trzeba też ustalić, jak został wykonany strop nad ostatnią kondygnacją. Od jego nośności zależy sposób ewentualnej przebudowy warstw dachu.
Zmiana na stropodach odwrócony
Jeżeli konstrukcja jest w dobrym stanie, a jedynym problemem jest miejscowe przeciekanie dachu, możemy ograniczyć się tylko do naprawy poszycia. To jednak zdarza się bardzo rzadko, zazwyczaj w dachach domów wybudowanych zaledwie kilka lat temu. Pozostałe - na kilkunasto- lub kilkudziesięcioletnich domach - zawsze wymagają przynajmniej docieplenia lub wymiany materiału izolującego na nowy. A jeśli już planujemy to zrobić, powinniśmy rozważyć zamianę układu warstw na nowoczesny stropodach odwrócony i zamienić nieużytkową powierzchnię dachu w taras lub ogród.
Dach płaski na ściankach kolankowych
Dach płaski oparty na ściankach kolankowych nie jest typowym stropodachem (czyli stropem i dachem jednocześnie). Ma on więźbę drewnianą z izolacją z papy na sztywnym poszyciu, a czasem dodatkowo pokrycie dachowe (na przykład blachę płaską).
Remont dachu płaskiego na ściankach kolankowych
W takim dachu ściany kolankowe (te po obwodzie budynku) są dość wysokie i możemy bez problemu zaadaptować przestrzeń poddasza na cele użytkowe. Wcześniej musimy docieplić dach.
Jeżeli deskowanie dachu jest w dobrym stanie, to warstwę dociepleniową powinniśmy zamontować od strony zewnętrznej na istniejącej warstwie papy (jeśli jest dodatkowe pokrycie, trzeba je zdjąć). Warto do tego wykorzystać system izolacji nakrokwiowej z wełny mineralnej. Wtedy, po ociepleniu, trzeba ponownie ułożyć pokrycie z odpowiednią liczbą kominków wentylacyjnych, które odprowadzą wilgoć ze starego poszycia poza warstwę docieplenia. Taki układ warstw jest najkorzystniejszy ze względu na dyfuzję pary wodnej w przegrodzie. Niestety, ułożenie docieplenia na istniejącym poszyciu zwiększa wysokość dachu, co wymaga wielu różnych zmian w obróbkach i orynnowaniu.
Jeżeli zdecydujemy się na ocieplenie od wewnątrz, koniecznie powinniśmy zlecić sporządzenie obliczeń cieplno-wilgotnościowych doświadczonemu inżynierowi. Czasem dobrym rozwiązaniem okazuje się połączenie obydwu sposobów ocieplenia - od wewnątrz i od zewnątrz.
Takich problemów unikniemy, jeżeli nie zamierzamy lub nie możemy (z uwagi na wysokość lub pokrycie dachu) zagospodarować poddasza. Aby zwiększyć termoizolacyjność dachu wystarczy ułożyć ocieplenie na stropie. Możemy do tego użyć wełny mineralnej układanej na paroizolacji. Warto wtedy zadbać o wykonanie podłogi, po której będzie można chodzić.
Stropodach wentylowany
Stropodach wentylowany zwykle wymaga remontu pokrycia z papy i ocieplenia stropu nad ostatnią kondygnacją.
Jeżeli nie zdecydujemy się na zerwanie całej istniejącej papy z dachu, to układając nową warstwę, musimy pod ostateczną nawierzchnią zastosować warstwę papy wentylowanej oraz zainstalować odpowiednią liczbę kominków dyfuzyjnych. Stare pokrycie papowe zwykle jest mokre - przykrywając je szczelną nową papą zamykamy wilgoć, która pod wpływem zmian temperatury będzie powodować powstawanie bąbli i odspojeń. Zwykle więc w takiej sytuacji zaleca się stosowanie specjalnie do tego przeznaczonych systemów renowacyjnych.
Docieplenie stropodachu wentylowanego najlepiej wykonać metodą wdmuchiwania granulatu z wełny mineralnej lub celulozy. W tym celu w poszyciu wykonuje się otwory, przez które za pomocą maszyny wdmuchującej wprowadza się warstwę izolującą. Na rynku dostępnych jest wiele systemów i firm oferujących taką usługę. Docieplanie matami z wełny mineralnej może być utrudnione z uwagi na dostęp i niską wysokość przestrzeni między stropem a płytami betonowymi.
Jeżeli stan dachu jest zły lub chcemy go wykorzystywać jako taras lub ogród, możemy usunąć wszystkie warstwy do stropu i wykonać stropodach odwrócony.
Zdarza się, że podczas remontu domu zmieniamy sposób użytkowania ostatniej kondygnacji lub układ pomieszczeń. Czasem konieczne jest wykonanie dodatkowych okien lub naświetli, zwłaszcza wtedy, gdy pomieszczenie na ostatniej kondygnacji lub na parterze pod tarasem (na przykład garderoba, łazienka czy korytarz) nie ma dostępu do okien w ścianach zewnętrznych. Dodatkowym plusem takiego rozwiązania jest możliwość wietrzenia tych pomieszczeń, zwłaszcza łazienek, pralni itp.
Nie tylko okna dachowe
W tym celu możemy zastosować specjalne okna dachowe, które zaprojektowane są specjalnie do dachów płaskich. Mają one podwyższone, ocieplone kołnierze, tak aby woda swobodnie opływała okno wokoło. Odpowiednio zamontowane okna na dachu płaskim - zwłaszcza renomowanego producenta - nie pogorszą ani szczelności, ani ciepłochronności przekrycia.
Okna te łatwiej zamontować na stropodachu niewentylowanym. W stropodachu wentylowanym potrzebne jest wykonanie otworu przechodzącego przez wszystkie warstwy izolacyjne i wykończeniowe. Wadą tego rozwiązania jest to, że taka wnęka jest narażona zimą na kondensację pary wodnej i nie zaleca się jej wykonania nad pomieszczeniami o podwyższonej wilgotności (na przykład łazienkami i kuchniami).
Innym ciekawym rozwiązaniem są świetliki dachowe. W korytarzach i holach wystarczą te tańsze, przemysłowe. Do garderób i sypialni lepiej wybrać tunelowe (rurowe) - płaskie lub z kopułą.
Remont stropodachu niewentylowanego krytego papą przeprowadza się w taki sam sposób jak stropodachu wentylowanego. Jeśli jednak izolacja termiczna jest niedostateczna, należy usunąć wszystkie warstwy i wykonać na nowo. Można wówczas odtworzyć wcześniejszy układ, zastępując stary materiał izolacyjny (na przykład żużel) styropianem i opcjonalnie zrezygnować ze szlichty pod papą (wtedy spadek połaci kształtuje się w warstwie ocieplenia).
Bardziej korzystne jest jednak wykonanie nowych warstw w układzie odwróconym. Polega to na tym, że najpierw wykonuje się izolację przeciwwodną, którą przykrywa się izolacją termiczną ze styropianu lub polistyrenu ekstrudowanego (XPS), chroniąc ją tym samym przed uszkodzeniami i promieniowaniem UV. Konieczne jest jednak odprowadzenie wody z dachu za pomocą wpustów dachowych do wewnątrz domu, co wymaga wykonania nowego pionu. Gdybyśmy odprowadzili wodę spod ocieplenia na zewnątrz, to zimą zamarzłaby ona, tworząc korki lodowe, rozsadzając rury spustowe i powodując zacieki na elewacji. Aby wykonać stropodach odwrócony, często trzeba podwyższyć murki attyk wraz z otworami przelewowymi oraz wykonać warstwę balastową (dociskającą ocieplenie) ze żwiru, płyt tarasowych lub zieleni.
Taras na dachu przy ograniczonym budżecie
Czasem można spotkać się z rozwiązaniami, które przewidują ułożenie żwiru, płyt lub roślinności na dachu, w którym warstwa ocieplenia lub betonowa szlichta na ociepleniu jest przykryta papą wierzchniego krycia. Taki sposób poleca się, gdy nie możemy wykonać wpustu dachowego lub mamy ograniczone finanse. Musimy być jednak całkowicie pewni, że pokrycie jest szczelne (można wykonać próbę szczelności). Powyższy układ warstw sprawia bowiem, że jakikolwiek przeciek na dachu jest bardzo trudny do zlokalizowania.
Jeżeli podczas remontu mamy zamiar zmienić spadek, układ warstw oraz materiały, z których wykonany jest dach, to inżynier konstruktor powinien sprawdzić, czy strop nad ostatnią kondygnacją wytrzyma nowe obciążenia. Najlepiej, gdy dokładny układ warstw i detale wykonawcze zostaną narysowane przez doświadczonego architekta i sprawdzone przez inspektora nadzoru.
- Więcej o:
Dach: zaopatrz się w śniegochwyty
Ocieplanie starego dachu
Te dachy domów inspirują. Jak dach może grać główną rolę w budynku?
Magia rąbka stojącego
Kultowe pokrycie dachowe – blacha trapezowa
Naprawa dachu z dachówek ceramicznych
Pod blachą
Co warto wiedzieć o dachówkach betonowych? Poznaj 12 faktów i mitów na ich temat