Jak wybrać dachówkę?

O czym trzeba pamiętać przed wyborem pokrycia dachu?

Fot. powyżej: na dachach o skomplikowanym kształcie lepiej sprawdzą się dachówki o małym formacie

Co trzeba przemyśleć przed decyzją?

Wybór pokrycia dachu to jedna z ważniejszych decyzji, jakie musimy podjąć, budując dom. Teoretycznie możemy wybrać każde, ale nie zawsze jest to rozwiązanie ekonomiczne. Wiele zależy od kształtu dachu. Musimy się liczyć z tym, że im bardziej będzie on skomplikowany i rozbudowany, tym będzie droższy - zarówno jeśli chodzi o materiał, jak i o robociznę. Wielopołaciowy dach to także większe ryzyko popełnienia błędów. Dlatego warto rozważnie wybrać materiał na pokrycie, a jego ułożenie powierzyć najlepszemu wykonawcy.
Przy wyborze dachówek ceramicznych i cementowych powinno się wziąć pod uwagę ich kolor i rozmiar, kształt dachu, a także lokalizację domu.

Kształt dachu

Dachówki ceramiczne i cementowe są pokryciami małoformatowymi, doskonale sprawdzą się więc na dachach z wieloma załamaniami połaci, lukarnami (zwłaszcza typu wole oko) i wykuszami. Ich wielkość, wygląd i kolor są zróżnicowane, więc jest z czego wybierać. Ponieważ zwykle w projekcie jest określony jedynie rodzaj pokrycia i jego kolor, wybierając model dachówki warto dodatkowo decydować się na te o mniejszym formacie. Ułatwiają one kształtowanie krzywizny dachu i dają swobodę obróbek. Jest jeszcze jeden aspekt - ekonomiczny. Przy dopasowywaniu materiału do skosów połaci będzie mniej odpadów.

Lokalizacja domu

Z warunkami lokalnymi często wiążą się wytyczne planów zagospodarowania przestrzennego lub warunki zabudowy. Może się zdarzyć, że w danej okolicy jest narzucony rodzaj pokrycia, a także nachylenie dachu. Sprawdźmy w urzędzie, jakie mamy możliwości i swobodę w tym zakresie. Najczęściej narzucony jest kolor dachu. Wynika to z potrzeby zachowania ładu przestrzennego, poszukiwania unikalnego charakteru danego miejsca. Kolor dachu może także podyktować konserwator zabytków, jeśli nieruchomość znajduje się pod jego ochroną.

Fot.: Creaton Polska

Fot. powyżej: dach musi nam się podobać, pasować do kolorystyki elewacji, ale też dobrze komponować się z dachami sąsiednich budynków

Z kształtem dachu wiąże się także nachylenie połaci. Dla dachówek wynosi ono około 30 stopni - przy takim jest zapewniona szczelność dachu. Dachówki można też układać na dachach o nachyleniu mniejszym niż zalecane, ale z zastosowaniem dodatkowych zabezpieczeń, czyli szczelnego poszycia pod pokryciem. Przy większym nachyleniu trzeba się liczyć z koniecznością dodatkowego mocowania dachówek.
Z lokalnymi warunkami wiąże się kwestia opadów śniegu oraz wiatru, które będą miały wpływ na pokrycie. Dachówki sprawdzą w rejonach, gdzie najczęściej występuje mocny wiatr (Pomorze, również strefa podgórska). Nawet jeśli dach zerwie część z nich, straty będą niewielkie.
Kupując dachówki ceramiczne, trzeba także mieć na uwadze warunki panujące w miejscu, gdzie stanie dom. Jeśli dom jest budowany na terenach uprzemysłowionych, o zanieczyszczonym powietrzu, najczęściej polecane są dachówki glazurowane, o gładkiej powierzchni, z której zabrudzenia zmywa deszcz. Jeżeli będzie położony blisko lasu lub dużego skupiska drzew, dach będzie szczególnie podatny na porastanie mchem. Warto wtedy wybrać dachówki angobowane lub glazurowane, ponieważ są one bardziej odporne na to zjawisko. Mech rośnie na nich mniej chętnie niż na porowatych dachówkach naturalnych.

Budowa dachu - jak ją zaplanować i o czym pamiętać?

Fot. powyżej: większość dekarzy zna się na kryciu dachówkami ceramicznymi i cementowymi. Warto jednak wybierać tych, którzy maja certyfikaty otrzymane przez producentów pokrycia

Dach - zwłaszcza o skomplikowanym kształcie - jest jednym z trudniejszych do wykonania elementów domu. Wykonany niezgodnie ze sztuką dekarską trudno poprawić. Taka naprawa może być tym kosztowniejsza, im droższe było pokrycie dachowe i im bardziej skomplikowany był kształt dachu. Dlatego nie warto ryzykować, lepiej od razu wybrać sprawdzonego fachowca z długoletnim doświadczeniem i odpowiednimi referencjami.
Wybór odpowiedniego pokrycia to połowa sukcesu. Aby dach zachował piękny wygląd przez długie lata i nie wymagał napraw ani częstych prac konserwacyjnych, potrzebna jest przede wszystkim fachowa, rzetelna ekipa dekarska, która nie zmarnuje materiału.

Wybór wykonawcy

Układanie dachówek ceramicznych i cementowych to sztuka, która wymaga sporej wiedzy, doświadczenia i precyzji. Dlatego na dach warto wpuszczać jedynie sprawdzonych fachowców. Warto wiedzieć, że dekarze specjalizują się w konkretnych pokryciach. Z tego względu, najlepiej jest wybrać dekarza, który może udokumentować doświadczenie w montażu dachówek, ale dobrze też jeśli w takiej ekipie dekarskiej jest cieśla do postawienia więźby dachowej i blacharz, który wykona niezbędne obróbki blacharskie.
Najlepiej, gdy roboty ciesielsko-dekarskie przeprowadza jeden wykonawca. Często bowiem bywa tak, że dekarze mają zastrzeżenia do wykonanych prac ciesielskich. Jeżeli więc więźbę wykonuje cieśla, to jej odbiór końcowy warto powierzyć dekarzowi. W fachowy sposób oceni on stan więźby i zleci poprawienie tego, co może mu "przeszkadzać" podczas układania pokrycia.
Trzeba też pamiętać, że im wcześniej zaczniemy poszukiwania firmy dekarskiej, tym większe mamy szanse, że znajdziemy najlepszą. Teraz dekarze nie szukają pracy. Wręcz przeciwnie - ci najlepsi sami wybierają sobie inwestorów. Bywa, że rezygnują ze zlecenia, jeśli jest ono mało opłacalne albo inwestor jest zbyt "wymagający".

Sposób układania

Bardzo ważne jest nie tylko równe i proste ułożenie dachówek na łatach, ale też odpowiednie ich połączenie z innymi elementami konstrukcji. Szczególnie istotny i narażony na usterki jest montaż przy elementach pionowych (na przykład wokół komina czy przy lukarnie) oraz na lukarnach typu wole oko. Położenie dachówek w takim miejscu wymaga sporych umiejętności, aby dach nie tylko świetnie się prezentował, ale był przede wszystkim szczelny i bezpieczny dla użytkowników.

Fot.: Röben

Fot. powyżej: klamrowanie dachówek, czyli przypinanie ich do łat, jest bardzo ważne - zapobiega podnoszeniu dachówek przez wiatr

Dekarz powinien też ciąć dachówki na dole, a nie na dachu, ponieważ powstający podczas cięcia pył może zanieczyszczać membranę dachową. To z kolei może spowodować obniżenie jej parametrów technicznych.
Dachówki powinny być również klamrowane (spinane), czyli przypinane do łat. Jest to bardzo ważne, ponieważ zapobiega podnoszeniu dachówek przez wiatr. Na połaciach o nachyleniu 40-60° zaleca się klamrowanie co trzeciej dachówki po skosie, o ile lokalizacja budowy i specyfika dachu nie wymagają innych rozwiązań. Każdą dachówkę zakładkową trzeba mocować, jeśli nachylenie połaci przekracza 60°. Tę samą zasadę stosuje się dla dachówek wzdłuż okapów, kalenic, koszy lub wokół okien dachowych i kominów.

Koszty zakupu dachu i ułożenia

Fot. powyżej: dla tego samego domu pokrycie z dachówek wcale nie musi być droższe niż z blachy. Wiele zależy od kształtu dachu

Przed wyborem rodzaju materiału do krycia dachu dobrze jest porównać, jakie są koszty jego zakupu i ułożenia. Najlepiej dla wybranego projektu domu zamówić wycenę w kilku firmach dekarskich. Aby porównanie ofert było rzetelne, powinny one zawierać takie same pozycje - rodzaj wstępnego krycia, pokrycie dachowe z uwzględnieniem niezbędnych akcesoriów, a także z osadzeniem okien dachowych i wykonaniem izolacji nakrokwiowej (jeśli taką wybraliśmy).
Dachówki ceramiczne i cementowe są zwykle oceniane jako kosztowne wykończenie dachu. To jednak stopniowo się zmienia - dzięki produkcji na dużą skalę, obecnie ceny są przystępne dla większości inwestorów. Wystarczy wybrać odpowiedni model.

Koszt materiału

Ceny dachówek są bardzo zróżnicowane - zależą od producenta, modelu, wykończenia powierzchni, a nawet koloru. Najtańsze dachówki ceramiczne kupimy już za 30-40 zł/m2, najdroższe (ręcznie wykonywane) - za 220 zł/m2. Przy czym średnio jest to około 50-70 zł/m2. Za większość dachówek cementowych (tych o tradycyjnym, falistym kształcie) trzeba zapłacić 30-35 zł/m2; nowoczesne, płaskie, prostokątne kosztują 70-80 zł/m2.
Szacując koszty, nie wolno zapomnieć o tym, że akcesoria dachowe - między innymi dachówki kształtowe, gąsiory, klamry, uchwyty, taśmy uszczelniające - to też niemały wydatek. W cenie 10-30 zł/szt. kupimy między innymi gąsiory, dachówki wentylacyjne, połówkowe czy śniegołapy. Najwięcej zapłacimy za kominki odpowietrzające i wentylacyjne, łączniki kalenic i dachówki specjalne, na przykład przeprowadzające przewody od kolektorów słonecznych (często powyżej 200 zł/szt.). Trzeba również uwzględnić straty związane z cięciem dachówek podstawowych.
Szukając oszczędności, warto sprawdzić ceny w kilku punktach sprzedaży. Zdarza się i tak, że w jednym dachówka podstawowa jest tańsza niż w innym, ale za to znacznie droższe są akcesoria.

Koszt robocizny

Wyceniając prace dekarskie, trzeba wziąć pod uwagę nie tylko materiały, ale też wykonanie. Planując wydatki, należy również uwzględnić wynagrodzenie dekarzy. Koszt wykonania pokrycia z dachówek wynosi 30-55 zł/m2 (zależnie od regionu kraju). Ułożenie dachówek karpiówek jest bardziej czasochłonne, więc i droższe o 5-10 zł/m? niż dachówek zakładkowych.
Koszty ułożenia pokrycia zależą od tak wielu czynników, że trudno przedstawić nawet przybliżony, średni koszt jego wykonania dla konkretnego dachu. Ceny różnią się w zależności od regionu Polski, a różnice sięgają niekiedy 50% i więcej za wykonanie tych samych prac. Dużo zależy również od stopnia skomplikowania dachu - zupełnie inaczej wycenione zostaną prace przy dachu dwuspadowym, a inaczej przy kopertowym (czterospadowym). Dlatego każdy dach wyceniany jest indywidualnie. Jeśli więc chcemy poznać rzetelną wycenę, znajdźmy fachowego dekarza. Uwzględni on wszystkie niezbędne akcesoria i dokona precyzyjnych obliczeń dotyczących zapotrzebowania na dany materiał.

Opinie inwestorów

Fot. powyżej: dach Kamila W.

Wybór pokryć dachowych - materiałów, modeli, kolorów, sposobów wykończenia powierzchni - jest na rynku duży. Dlatego dla każdego inwestora ta decyzja jest sporym wyzwaniem. Każdy materiał ma swoje zalety i wady. Warto zatem poznać opinie inwestorów - czym się kierowali, podejmując decyzję oraz czy są z niej zadowoleni, ewentualnie czy woleliby inne pokrycie.

Kamil W., Bydgoszcz:

Mówiąc szczerze, wybrałem dachówkę ceramiczną tylko z tego powodu, że lepiej pasowała do wystroju całego domu. Z tego co wiem, trwałość pokrycia betonowego i ceramicznego jest podobna. Wybrałem dachówkę tradycyjną przede wszystkim ze względu na wygląd. Pewnie dałoby się znaleźć betonową niemal idealnie podobną do ceramicznej, ale po co komplikować sobie życie? Wszystkich miłośników internetu ostrzegam, żeby nie dali się wciągnąć w niekończącą się dyskusję o tym, który rodzaj dachówek jest lepszy. Z moich doświadczeń wynika, że jest to jeden z tych problemów, który można nazwać nierozstrzygalnym. Zawsze znajdą się zwolennicy i przeciwnicy danego rozwiązania. Tymczasem jedne i drugie dachówki w znakomity sposób spełniają swoje zadanie. Sąsiad za płotem ma betonową i nie narzeka! Oba rodzaje doskonale chronią dom przed opadami, ale wbrew twierdzeniom niektórych, jedne i drugie porastają z czasem nalotem. Tego po prostu nie da się uniknąć. Zresztą nie widzę powodu, aby robić z tego problem. Ponoć dachówki cementowe wytrzymują od 70 do 80 lat, a ceramiczne ponad 100. To taka skala czasowa, że nie umiem się nią przejmować. Mówiąc krótko, wymiana pokrycia to nie będzie już mój problem. Mam zatem dobrą radę dla inwestorów - najlepiej kierować się walorami estetycznymi i własnymi preferencjami, a nie radami internetu. Ja jestem z ceramiki bardzo zadowolony, tak samo jak mój sąsiad z dachówki cementowej. Nasze domy leżą dwieście metrów w linii prostej od ściany lasu i przez ostatnie cztery lata nie pokryły się zielonym nalotem, jak straszą niektórzy doradcy z forów internetowych. Owszem pojawiło się kilka ognisk zieloności, ale to nic dramatycznego.

Ryszard L., Nakło:

Od dwóch lat jestem szczęśliwym użytkownikiem dachówki betonowej w kolorze grafitowym. To bardzo modna barwa i przy okazji warto podkreślić, że na takie topowe produkty czeka się przeważnie w długiej kolejce. Realizacja mojego zamówienia nastąpiła dopiero po trzech miesiącach. Każdy inwestor powinien o tym pamiętać. Jeśli komuś się spieszy, to będzie miał ograniczony wybór. Na modne kolory czeka się dłużej. Ciemny kolor ma wielką zaletę, nie widać na nim brudu, a przynajmniej nie rzuca się w oczy. Niestety sytuacja
w dużych miastach jest taka, że zanieczyszczenia w powietrzu są i pewnie jeszcze długo będą. Na jasnych dachach już po jednym sezonie widać, jak wiele brudu unosi się w powietrzu. Moim zdaniem ciemne osady na ceglastoczerwonym dachu nie wyglądają dobrze. Psują obraz całości i nawet piękny, nowy dom wygląda wówczas... niechlujnie. Z zanieczyszczeniami władze poradzą sobie pewnie niezbyt szybko i dlatego postanowiłem zabezpieczyć się, dobierając ciemny kolor dachówki. Oczywiście są również dachówki ceramiczne
w kolorze grafitowym, ale betonowa jest nawet o połowę tańsza. Przy dużym dachu to jest bardzo ważny argument. Jednak dachówki to nie problem. Każdy inwestor powinien najpierw zorientować się, w jakiej cenie są elementy wykończeniowe do wybranego modelu dachówki. Akcesoria dodatkowe - pomosty, pasy i grzebienie okapowe, płotki przeciwśniegowe, haki, taśmy, przepusty - to czasami naprawdę duży wydatek. Miałem okazję się o tym przekonać.