Gaz czy pompa ciepła – co lepiej wybrać?

Zalety i wady kotłów na gaz

Kocioł kondensacyjny na gaz to rozwiązanie popularne, efektywne energetycznie i korzystne cenowo. Wśród jego atutów warto wymienić przede wszystkim wysoką sprawność (niemal 100%), energooszczędność oraz długą żywotność. Współczesne piece gazowe działają automatycznie (samodzielnie się załączają, regulują temperaturę), są stosunkowo łatwe w konserwacji i nie emitują nadmiernego hałasu.

Niewielkie wymiary takich urządzeń umożliwiają ich sprawny montaż w kotłowni, a nawet w kuchni albo w łazience. Kotły na gaz nie generują stałych produktów spalania, takich jak popiół. Zamknięta komora spalania i brak potrzeby uzupełniania kotła paliwem przez użytkownika zapewnia bezpieczeństwo eksploatacji urządzenia.

Oczywiście kotły gazowe nie są wolne od wad.

Po pierwsze: koszt ich zakupu i montażu jest dość wysoki. Obejmuje też konieczność wykonania przyłącza gazowego, a to wiąże się z dodatkowymi formalnościami i wydatkami na procedury administracyjne.

Po drugie: ceny gazu są zmienne, co w dłuższej perspektywie może wpływać negatywnie na domowy budżet.

Po trzecie: Zgodnie z obowiązującymi regulacjami od 2025 r. nie będzie dotowany zakup takich urządzeń do modernizowanych systemów grzewczych, pełniących funkcję jedynego źródła ciepła (będą dofinansowywane urządzenia pracujące w instalacji hybrydowej). Od 2030 r. w nowych budynkach nie będzie można montować kotłów na gaz jako samodzielnych urządzeń grzewczych (jedynie w instalacji hybrydowej np. z panelami słonecznymi czy pompą ciepła). Od 2050 r. wszystkie budynki będą musiały być zeroemisyjne. Oznacza to, że kotły gazowe będą musiały wykorzystywać energię odnawialną lub bezemisyjną (np. wodór, biometan).

Zalety i wady pomp ciepła

Pompy ciepła rok w rok zyskują na popularności jako urządzenia ekologiczne i charakteryzujące się wysoką efektywnością energetyczną. W przeciwieństwie do tradycyjnych paliw (gaz, węgiel, olej opałowy) wykorzystują darmowe i odnawialne źródła energii, dlatego to do nich należy przyszłość współczesnej energetyki. Podstawowymi atutami tych urządzeń są:

• Niskie koszty eksploatacji: pod tym względem równać się z nimi mogą kotły kondensacyjne na gaz ziemny. Pompy ciepła generują energię cieplną, która w 20-25% pochodzi z pobranego prądu, a w 75-80% pozyskiwana jest z odnawialnych źródeł energii (powietrze, grunt, woda). Ich wysoka efektywność sprawia, że produkują kilkakrotnie więcej energii, niż potrzebują do pracy.

• Wielofunkcyjność: pompa ciepła może nie tylko ogrzewać dom zimą, ale i chłodzić go latem. Ponadto skutecznie podgrzewa ciepłą wodę użytkową. Można też ją połączyć z instalacją fotowoltaiczną lub innym źródłem ogrzewania (o czym piszemy dalej).
• Długoterminowe oszczędności: pompy ciepła, mimo potrzeby ponoszenia początkowych kosztów inwestycyjnych, pomagają znacząco zredukować koszty ogrzewania. Wygenerowane w ten sposób oszczędności najpierw zapewniają zwrot inwestycji, a potem wspierają domowy budżet. Pompy ciepła to ponadto urządzenia o długiej żywotności.
• Możliwość dofinansowania zakupu i montażu: pompy ciepła są obecnie szeroko polecane, a do ich zakupu zachęcają atrakcyjne programy wsparcia – ogólnopolskie czy realizowane w konkretnych województwach. Dofinansowanie zakupu i montażu urządzeń może wynieść nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.
• Bezpieczeństwo: pompy ciepła to urządzenia całkowicie bezpieczne. Nie wiąże się z nimi ryzyko zaczadzenia, pożaru czy wybuchu.
• Komfort użytkowania: omawiane urządzenia pracują cicho, funkcjonują bezobsługowo, a ich regularna konserwacja nie stanowi wyzwania.
• Ekologia: pompy ciepła wspierają redukcję CO2, ponieważ wykorzystują zeroemisyjne źródła energii i nie generują szkodliwych zanieczyszczeń.

Co wybrać – gaz czy pompę ciepła?

Odpowiedź na powyższe pytanie wymaga przeanalizowania kilku ważnych kwestii.

Pierwszą z nich są warunki oraz możliwości montażowe. Zakup kotła na gaz warto rozważać, gdy Twój budynek ma dostęp do sieci gazowej. Jeśli nie masz takiej możliwości, wówczas warto rozejrzeć się za np. powietrzną pompą ciepła. Vitocal jest popularnym wyborem wśród wielu inwestorów i właścicieli domów jednorodzinnych.

Druga kwestia to koszty początkowe inwestycji. Średnie łączne wydatki na zakup i montaż kotła gazowego (wraz z przyłączem) to obecnie 20 000-30 000 zł. W przypadku pomp powietrznych łączne wydatki (zakup, montaż, usługi itp.) wynoszą ok. 40 000-50 000 zł, a dla pomp gruntowych 60 000-80 000 zł. Jak widać, różnice są spore. Warto jednak pamiętać, że ostateczna cena pompy zależy nie tylko od jej typu (powietrzna, gruntowa, wodna), ale i od parametrów. Ponadto zakup i montaż urządzenia można dofinansować, co znacząco obniża koszty początkowe i przyspiesza zwrot z inwestycji. Możliwość dofinansowania kotłów gazowych jako samodzielnych źródeł ciepła ma natomiast zniknąć w 2025 roku. Oczywiście ostateczna decyzja zależy od budżetu, jakim dysponujesz.

Trzecia kwestia dotyczy zapotrzebowania energetycznego budynku i parametrów technicznych urządzenia. Aby to lepiej zobrazować, posłużmy się przykładem.

Załóżmy, że potrzebujemy ogrzać modelowy dom o powierzchni 200 m2. Standard wykonania budynku wynosi 60 kWh/m2/rok. Zamieszkany jest on przez 4-osobową rodzinę, z czego pojedyncza osoba zużywa średnio 70 l c.w.u. na dobę. Roczne koszty ogrzewania takiego budynku za pomocą kondensacyjnego kotła na gaz (ziemny i płynny) oraz pomp ciepła (powietrznej o SCOP = 3,2 i gruntowej o SCOP = 4,5) wynosić będą:

• gruntowa pompa ciepła – 5 168 zł;
• powietrzna pompa ciepła – 6 662 zł;
• gaz ziemny – 6 861 zł;
• gaz płynny – 7 108 zł.

Gdyby przeprowadzić obliczenia dla takiego samego domu, ale o powierzchni 120 m2, koszty byłyby następujące:

• gruntowa pompa ciepła – 3 842 zł;
• powietrzna pompa ciepła – 4 797 zł;
• gaz ziemny – 4 944 zł;
• gaz płynny – 5 371 zł.

Dla domów o powierzchni 200 m² gruntowa pompa ciepła przynosi oszczędności o około 24,7% w porównaniu do ogrzewania gazem ziemnym, podczas gdy dla domów o powierzchni 120 m² oszczędności wynoszą około 22,3%. W przypadku powietrznej pompy ciepła różnice są mniej wyraźne, ale nadal obecne.

Warto pamiętać, że, choć pompy ciepła charakteryzują się wysoką efektywnością energetyczną, to ich rzeczywista wydajność zależy od warunków klimatycznych, konkretnego modelu urządzenia oraz energooszczędności budynku. Dla pomp powietrznych w chłodniejszych klimatach efektywność może spadać, co wpłynie na koszty eksploatacji. Ponadto przy porównywaniu kosztów eksploatacyjnych, ważne jest uwzględnienie sezonowego współczynnika efektywności (SCOP) i średniego rocznego współczynnika wydajności (COP), które mogą się różnić w zależności od producenta i modelu. Dla bardziej precyzyjnego porównania warto również wziąć pod uwagę koszty konserwacji i potencjalne różnice w żywotności urządzeń.

Gaz i pompa ciepła, czyli system hybrydowy

Dla osób rozważających wybór pomiędzy gazem a pompą ciepła istnieje trzecia opcja: system hybrydowy łączący ogrzewanie gazowe i pompę ciepła. Tego rodzaju instalacja wykorzystuje pompę ciepła jako główne źródło ogrzewania, a kocioł gazowy do wspomagania w ekstremalnie zimne dni, kiedy efektywność pompy może spaść. W ten sposób łączy zalety obu technologii.

Taki system hybrydowy pomaga zredukować koszty ogrzewania, a jednocześnie zapewnić niezawodność i elastyczność systemu, optymalizując zużycie energii i dostosowując się do zmieniających się cen gazu i energii elektrycznej. Jako główne źródło ogrzewania w domach jednorodzinnych doskonale sprawdzają się produkty z rodziny Vitocal, np. Vitocal 200-A.

Podsumowanie

Pompa ciepła i kotły gazowe mają swoje wady i zalety, które należy uwzględnić przy wyborze systemu ogrzewania. Kotły gazowe są efektywne energetycznie i stosunkowo tanie w eksploatacji, jednak ich instalacja wymaga dostępu do sieci gazowej, a ceny surowca stale się zmieniają (głównie na niekorzyść użytkowników). Zmiany cen nie dotyczą natomiast pomp ciepła – urządzeń zautomatyzowanych, bezpiecznych, ekologicznych, wielofunkcyjnych, a przede wszystkim wysoce efektywnych, choć generujących wyższe koszty początkowe.

Jeśli nie wiesz, na co się zdecydować to idealnym rozwiązaniem może się dla Ciebie okazać system hybrydowy łączący atuty pompy ciepła i kotła gazowego. Pamiętaj, że wybór odpowiedniego źródła ciepła nie jest jednoznaczny i trzeba go przede wszystkim omówić ze specjalistą. Jeśli potrzebujesz porady – skontaktuj się z nami.