Budowa domu - stan surowy

Stan surowy - co to znaczy? 

Pojęcie stanu surowego dotyczy domu wzniesionego tradycyjną metodą murowaną, która jest u nas najpopularniejsza. Budynek w stanie surowym to nieukończony dom, w którym wykonano podstawowe roboty konstrukcyjne i budowlane. To taki etap, na którym dom jest gotowy do rozpoczęcia prac wykończeniowych, takich jak układanie podłóg, malowanie i wyposażanie go w niezbędne urządzenia. Stan surowy możemy podzielić na 3 etapy:

• Stan „zero” jest wtedy, gdy po wytyczeniu budynku i zrobieniu wykopów zbudujemy tradycyjne fundamenty lub piwnicę przykrytą stropem albo płytę fundamentową. Na tym etapie wykonuje się także hydro- i termoizolację podwalin domu.
• Stan surowy otwarty określa dom, który ma ściany zewnętrzne oraz wewnętrzne, stropy, żelbetowe schody, a także konstrukcję dachu. Budowa stanu surowego otwartego jest najbardziej spektakularnym etapem, bo wiąże się ze wznoszeniem murów, które rosną najszybciej. Dom osiąga wtedy docelowe wymiary, wielkość i wysokość.
• Stan surowy zamknięty jest wtedy, gdy wykonane roboty pozwoliły na zamknięcie budynku. Dlatego należą do nich głównie ułożenie pokrycia dachu oraz wstawienie okien i drzwi. Zamknięcie budynku pozwala na dalsze prowadzenie robót wewnątrz domu.

Stan surowy - potrzebne materiały

Przed rozpoczęciem budowy zorientujmy się, czy wszystkie potrzebne materiały budowlane uda nam się kupić od ręki. Niektóre zapewne trzeba będzie zamówić, a termin realizacji może sięgnąć wielu tygodni. Dlatego nim ruszy budowa, warto prześledzić oferty marketów i składów budowlanych.
Na budowie będziemy potrzebowali przede wszystkim

• betonu i zbrojenia,
• materiałów ściennych (bloczki, pustaki),
• drewna na więźbę dachową,
• elementów stropowych,
• drewna na szalunki,
• zapraw murarskich,
• prętów zbrojeniowych.
• Jeśli dom ma mieć ściany trójwarstwowe, wraz z bloczkami lub pustakami musimy kupić cegły elewacyjne oraz dobraną do nich zaprawę. Trzeba też będzie kupić materiał termoizolacyjny, ponieważ takie ściany ociepla się od razu w trakcie ich murowania.

Beton zamawiamy w najbliższej wytwórni, krótko przed rozpoczęciem wylewania elementów żelbetowych. Dobrej jakości beton będzie nam potrzebny do zrobienia stropu żelbetowego. Przy stropie gęstożebrowym budowanym z belek i pustaków betonuje się nadlewkę i żebra między pustakami. Podczas betonowania stropu zalewany będzie też wieniec, czyli żelbetowa konstrukcja spinająca ściany, ewentualnie także schody, podciągi, płyty balkonów i daszków utwierdzonych w wieńcu. Druga duża partia betonu będzie potrzebna, jeśli budynek zamiast więźby dachowej będzie miał stropodach. Na czas betonowania stropu lub stropodachu musimy też wypożyczyć regulowane podpory podtrzymujące od spodu szalunki.
Na dalszym etapie potrzebny jest nam system ociepleń oraz pokrycie dachowe wraz ze wstępnym kryciem i orynnowaniem. W przypadku pokrycia należy zdać się na projektanta, który tak dobrał materiał na dach, aby wyglądał estetycznie i był funkcjonalny. Nie warto zmieniać rodzaju pokrycia tylko dlatego, że inne wydaje się ładniejsze lub tańsze, bo może się np. okazać, że trzeba przeprojektować więźbę dachową, aby mogła unieść ciężar nowego pokrycia lub dodać sztywne poszycie. Warto też pamiętać, że obecnie pokrycia dachowe mogą nie być dostępne od ręki, a na niektóre modele możemy czekać nawet i pół roku.
Gdy budowa będzie zmierzać do zamknięcia, niezbędna będzie stolarka okienna. Pomiar otworów okiennych i drzwiowych może odbyć się po „wymurowaniu” ostatniego otworu okiennego, czyli jeszcze przed zalaniem wieńca górnego. Jak tylko te prace zostaną wykonane, warto umówić wizytę przedstawiciela salonu stolarki, który wymierzy wszystkie otwory na okna i drzwi. W przypadku okien, drzwi, czasem też bramy garażowej warto zdecydować się na ofertę jednego producenta, np. z jednej kolekcji. Wówczas wszystkie produkty będą wykonane w takiej samej kolorystyce. Niektóre firmy okienne oferują ponadto przesłony do okien, na przykład rolety i żaluzje zewnętrzne.

Stan surowy - konieczne instalacje

Na początku niezbędne jest doprowadzenie przyłączy kanalizacyjnych w te miejsca budynku, gdzie będą podłączone urządzenia. Gdy dom budowany jest na tradycyjnych fundamentach, wykonuje się poziome przejścia pod ławami, wyprowadza podejścia w miejsca zaplanowanych pionów kanalizacyjnych. Po zakończeniu stanu surowego otwartego hydraulik montuje piony kanalizacyjne i podejścia. Od poziomu fundamentów w górę podciąga się też przewody instalacji elektrycznej i rozprowadza je wstępnie w poszczególnych pomieszczeniach. To czas na przygotowanie miejsc na puszki elektryczne i gniazda. W ścianach można umieścić także plastikowe rurki, przez które będą później przeciągane kable.

Stan surowy - niezbędni wykonawcy

• Na etapie budowy do stanu surowego otwartego potrzebujemy stosunkowo mało fachowców – wystarczy 5-osobowy zespół. Wykonanie domu powierzamy wtedy głównie dwóm ekipom – murarskiej i ciesielskiej.
• Dalsze prace, czyli stan surowy zamknięty, należą do kolejnych fachowców: izolacje i krycie dachu wykonują dekarze, osadzanie okien i drzwi – monterzy stolarki budowlanej. W tym czasie potrzebni też będą instalatorzy oraz ekipy przygotowujące tynki i wylewki.

O organizacji robót pomyślmy z wyprzedzeniem, nie odwlekajmy zwłaszcza poszukiwania wykonawców. Im wcześniej zarezerwujemy u nich termin, tym lepiej. Chcąc budować sprawnie, unikajmy angażowania kilku ekip. Łatwiej umówić się z jedną świadczącą usługi kompleksowe. W umowie zaznaczmy termin rozpoczęcia i zakończenia robót oraz ustalmy, jakie konsekwencje poniesie wykonawca, gdy się opóźni lub wprowadzi nieuzgodnione wcześniej przerwy w pracach. Korzystne jest także kupowanie produktu wraz z usługą wykonawczą. Materiał nie czeka wówczas na robotnika i odwrotnie, a co najważniejsze, mamy gwarancję wysokiej jakości wykonawstwa.

Stan surowy - czas trwania budowy

To, jak długo będziemy wznosić dom, zależy od projektu, technologii budowania, a także od środków finansowych. Orientacyjny czas trwania współczesnej budowy w technologii tradycyjnej waha się od roku do dwóch lat, ale można jeszcze szybciej – jeśli zdecydujemy się na domy „z paczki”.

• Stan zerowy. Wyrównanie i przygotowanie działki może zająć od 2 dni (przy użyciu koparek) do dwóch tygodni (przy pracach wykonywanych ręcznie). Wytyczenie budynku to kolejny dzień. Wykonanie fundamentów zależy od ich rodzaju. Tradycyjne ławy i ściany fundamentowe zabiorą około dwa tygodnie. Ściany nośne można budować w czasie ok. 3 tygodni. Nowoczesna płyta fundamentowa (wymagana pod domy pasywne i energooszczędne) pozwala zaoszczędzić czas. Tego typu fundament wykona się w tydzień, a po upływie kolejnego tygodnia można rozpocząć budowę ścian.
• Stan surowy otwarty. Może zająć ponad pół roku, bo obejmuje murowanie ścian i kominów oraz wykonanie więźba dachowej i ewentualnie ułożenie wstępnego krycia.
  Murowanie ścian nośnych na jednej kondygnacji oraz wykonanie stropów zajmie od 5 do 10 tygodni. Wyjątkiem jest technologia energooszczędna, która wymaga budowy ścian dwu lub trójwarstwowych. Czas ich budowy może wynieść około 15 tygodni. Dodatkowe dwa tygodnie pochłonie pielęgnacja stropu, a także wykonanie schodów żelbetowych.
  Po upływie dwóch tygodni można przystąpić do budowy ścian kolankowych. Powyższy etap prac zajmie od 4 dni do tygodnia. Wykonanie wieńca pod murłatę to dodatkowe dwa dni. Po upływie kolejnych dwóch tygodni można przystąpić do wykonania więźby i montażu pokrycia dachowego. Szacunkowo zajmuje to od 2 tygodni do półtora miesiąca.
  Łączny czas doprowadzenia budynku do stanu surowego otwartego wyniesie więc od 2 do 4 miesięcy.
• Stan surowy zamknięty. Obejmuje montaż okien, drzwi zewnętrznych i bramy garażowej w budynku, na co trzeba poświęcić przynajmniej dwa tygodnie. Ocieplenie elewacji zajmie od dwóch tygodni do dwóch miesięcy. Pełne wykończenie wnętrza w stanie surowym zamkniętym (tynkowanie, ułożenie podłóg, malowanie, montaż instalacji) zajmie od trzech do pięciu miesięcy.

Stan surowy - koszty budowy

• Doprowadzenie domu do stanu surowego otwartego to ok. 30% całkowitych kosztów.
• W przypadku budowy do stanu surowego zamkniętego wartość ta może wzrosnąć nawet do ok. 70%, kiedy to znaczne sumy musimy wydać na montaż okien i drzwi, pokrycie dachu, instalacje, a także ocieplenie i wykończenie elewacji.

Trzeba jednak pamiętać, że różnice w określaniu zakresu prac wchodzących do etapu stanu surowego mogą powodować nieporozumienia w wycenach i rozliczeniach z wykonawcami. Aby do tego nie doszło, dokładny zakres prac trzeba zapisać w umowie z danym wykonawcą.