Dom z widokiem na słońce. Realizacja domu pasywnego

Metryczka domu:

Powierzchnia budynku: 180 m2

Powierzchnia działki: 1200 m2

Mieszkańcy: 2 osoby dorosłe, 1 dziecko, 1 kot

Projekt: architekt Tomasz Golanko

Właściciele podkreślają, jak wiele zawdzięczają zaangażowaniu i profesjonalizmowi osób współpracujących przy budowie ich domu - zarówno architekta, jak i firmy wykonującej prace wykończeniowe.

Koncepcja domu pasywnego i zastosowane w nim technologie oszczędzania energii lub pozyskiwania jej z alternatywnych źródeł, są cały czas nowością w Polsce, a ludzie, którzy pracują, by ugruntować ich pozycję w naszym kraju, to prawdziwi entuzjaści. Służyli dobrą radą i często bezinteresownie angażowali się "dla sprawy". Z kilkorgiem z nich przyjaźnimy się do dziś - co inwestorom i wykonawcom nie zdarza się zbyt często! - przyznają gospodarze.

Dom, w którym mieszkali wcześniej - na obrzeżach Trójmiasta - należał do rodziców gospodarza. Był dużym, wielopokoleniowym domem zbudowanym jeszcze w latach siedemdziesiątych, według tradycyjnych technologii i z dostępnych wówczas materiałów. Koszty i obowiązki związane z jego utrzymaniem (zwłaszcza ogrzewaniem) sprawiły, że pozbyli się go i chętnie przenieśli do wygodnego mieszkania z widokiem na morze.

Gdy po kilku latach mieszkanie okazało się zbyt małe i przyszedł czas na zmianę, myśl, aby ponownie zamieszkać we własnym domu, stała się bardzo kusząca.

Podstawowe decyzje

Znając niedoskonałości pierwszego domu, dobrze wiedzieli, w jakim chcą teraz zamieszkać - ciekawym wizualnie, komfortowym, ale przede wszystkim tanim w eksploatacji. Szybko pojawiła się decyzja o budowie domu energooszczędnego. Nie mając wśród kręgu znajomych podobnych realizacji, a przez to doradcy, sami zaczęli zgłębiać temat. Wówczas pojawiło się pytanie: Skoro energooszczędny, to dlaczego nie pasywny?

Chcąc zbudować dobry energooszczędny dom, trzeba ponieść spore koszty. Przy domu pasywnym nakłady zwiększają się jeszcze bardziej, ale już nie tak drastycznie - przyznaje gospodarz. Koncepcja budowy domu pasywnego wymagała kilku zasadniczych decyzji i konsekwencji w ich realizacji - od wyboru działki i projektu, po technologię budowy. Podstawowa zasada efektywnego funkcjonowania takiego domu, to współdziałanie wielu elementów - prosta bryła budynku, usytuowanie go na działce umożliwiające maksymalne wykorzystanie energii słonecznej oraz jak największa szczelność. Każdy element - od projektu, po takie elementy wykończenia wnętrz jak żaluzje w oknach - jest niezwykle istotny i pracuje na wspólny cel, jakim jest zatrzymanie ciepła w domu. Już na etapie projektu trzeba zaplanować również energooszczędne systemy ogrzewania i wymiany powietrza. Pominięcie któregoś z tych czynników sprawia, że nakłady poniesione na pozostałe nie dają oczekiwanych efektów. Gospodarze podkreślają, że warto poświęcić czas i pieniądze na zaplanowanie i dopracowanie każdego z tych elementów.

Samo poszukiwanie idealnej działki, na której stoi dom, trwało prawie dwa lata, ponieważ oprócz ceny i odległości od centrum bardzo istotne było, aby nie miała ona wysokich zadrzewień i zbyt blisko położonych zabudowań w sąsiedztwie, ograniczających dopływ promieni słonecznych na południową elewację. To miało większe znaczenie niż na przykład podłączenie do gazu, którego inwestorzy nie planowali używać.

Wybór projektanta i wykonawcy

Bogatsi o zdobytą wiedzę wiedzieliśmy, czego wymagać od firm budowlanych. Problem polegał jednak na tym, że trudno było taką znaleźć. Po długich poszukiwaniach trafiliśmy na firmę zajmującą się produkcją energooszczędnych domów. Nie budową, lecz produkcją właśnie. Firma specjalizowała się w idealnej do wymogów budynków energooszczędnych i pasywnych technologii prefabrykowanych domów gotowych, czyli takich, do wzniesienia których używa się elementów wcześniej wyprodukowanych w fabryce. To coraz popularniejsza technologia stawiania domów, które - dzięki utrzymaniu wysokich standardów jakościowych i precyzji - są maksymalnie szczelne. Elementy powstałe w fabryce przyjeżdżają na plac budowy w tirach i są montowane na miejscu w ciągu kilku dni. Każde uchybienie w produkcji elementów sprawia, że takiego domu postawić się po prostu nie da. Poza tym, przy budowie domu uszczelniane są tylko miejsca połączeń, obrysy budynku - same ściany tego już nie wymagają, w odróżnieniu od technologii tradycyjnej - opowiadają gospodarze.

Dom montowany jest na fundamencie, który należało wykonać we własnym zakresie. Dla tej technologii najczęściej stosowanym rozwiązaniem są ławy fundamentowe. Gospodarze, ze względu na zaprojektowane ogrzewanie podłogowe, sterowane w każdym pomieszczeniu odrębnie, w porozumieniu z architektem zdecydowali się na rozwiązanie tradycyjne, dostosowane do wymagań domu pasywnego (posadzka plus wylewka betonowa zbrojona wraz z instalacją wodnego ogrzewania podłogowego plus izolacja termiczna styropian EPS 150 grubości 30 cm plus izolacja przeciwwilgociowa plus wylewka betonowa zbrojona).

Jednak termin domy gotowe nie oznacza, że dany producent ma tylko kilka wersji z katalogu i do tego się ogranicza. Firma, którą wybrali nasi gospodarze, była jak najbardziej otwarta na indywidualne rozwiązania, które przystosowała do potrzeb "produkcji". Dysponowała nawet kontaktami do architektów na terenie całego kraju, którzy przy pracy nad projektem uwzględniają wymogi domu pasywnego.

- Tak trafiliśmy na młodego, zdolnego i pełnego entuzjazmu pomorskiego architekta Tomasza Golanko. To był strzał w dziesiątkę. Współpraca układała się idealnie. Byliśmy pod wrażeniem zarówno doskonałego wzajemnego porozumienia, jak i ogromnego zaangażowania architekta, który zaprojektowanie idealnego domu dla nas potraktował jako wyzwanie i dbał o najmniejszy nawet szczegół.

Projekt, który powstał, można uznać jako wzorcowy dom pasywny, uwzględnia on bowiem wszystkie rozwiązania sprzyjające uzyskaniu wymaganych parametrów. To przede wszystkim zwarta, nieskomplikowana bryła - każdy ekstrawagancki element to okazja do powstania mostków cieplnych - a tego jak wiadomo - idealny dom energooszczędny powinien zdecydowanie unikać. Dobrze, aby dom nie miał zbędnych metrów, niezliczonych zakamarków i ciągów komunikacyjnych - gospodarze postawili na otwarte przestrzenie i funkcjonalny rozkład pomieszczeń.

Zgodnie z zasadami dom jest otwarty na południe. Duże okna, nieocenione źródło pozyskiwania energii słonecznej, usytuowane są właśnie od strony południowej, natomiast elewacja północna powinna być i jest "zamknięta". Tego powinni być świadomi wszyscy planujący budowę domu energooszczędnego czy pasywnego na polskim wybrzeżu. Muszą się liczyć z tym, że nie da się zbudować takiego domu z widokiem na morze - przestrzegają lojalnie gospodarze.

Otoczenie domu

Mając na uwadze, że naturalne, drewniane elementy wykończenia budynku i jego otoczenia potrzebują regularnej opieki i konserwacji, a mimo to wraz z upływem czasu i tak poddają się wpływom warunków zewnętrznych, inwestorzy postanowili z nich zrezygnować. Dotyczy to zarówno elewacji, jak i podestów wokół domu, które wykonano z paneli z tworzywa będącego połączeniem drewna i PVC. Dzięki temu taras, zachowując naturalny wygląd, jest bardzo trwały, odporny na ścieranie oraz działanie wilgoci i insektów, przez co nie wymaga konserwacji.

Podjazd i podwórko zostały wyłożone szarą kostką granitową (zdjęcie), podobnie jak ścieżki odgradzające rabaty niewielkiego przydomowego ogródka. Projekt i wykonanie zielonej architektury powierzono specjalistom. Kierowali się ono zarówno estetyką, jak i ograniczeniem zabiegów pielęgnacyjnych do minimum.

Rady właścicieli

- Warto przed podjęciem decyzji o wyborze domu, który ma przyjechać do nas w tirach wraz z koniecznym do jego montażu dźwigiem, upewnić się, czy usytuowanie działki i droga dojazdowa na to pozwalają.

- Warto zakupić i powierzyć montaż instalacji wentylacyjno-grzewczych jednej firmie - najlepiej działającej w okolicy. Dzięki temu bierze ona na siebie całkowitą odpowiedzialność i daje gwarancję na sprawne działanie całego systemu; nie ma też problemu z przyjazdem pracownika w celu na przykład jej regulacji.

- Warto przeprowadzić test szczelności budynku w momencie zamknięcia domu, ale jeszcze przed jego wykończeniem i montażem instalacji, po to, aby można było dokonać ewentualnych korekt. Specjalista przeprowadzający testy u nas był wynajęty przez firmę stawiającą nasz dom. Testy i poprawki sugerowane przez niego dokonywane były do czasu, aż dom uzyskał odpowiednie parametry.

Rozwiązania projektowe

W tym domu nowoczesne, trzyszybowe okna o bardzo niskim współczynniku przenikania ciepła zajmują na południowej ścianie cały parter i dwukondygnacyjny wykusz. Aluminiowe żaluzje, których obecność i sposób mocowania (podtynkowo) założono już w projekcie, pełnią nie tylko funkcję dekoracyjną - chronią też przed ucieczką ciepła w pochmurne dni oraz nadmiernym nagrzaniem salonu w upały. Natomiast do budowy usytuowanego na północnej ścianie wiatrołapu użyto już zwykłych, dwuszybowych okien.

Dom jest szczelny, a wiatrołap pełni funkcję bufora. Na zmniejszenie strat cieplnych budynku korzystnie wpływają też zabudowania na północnej stronie działki - wolno stojące garaż i budynek spa - zmniejszając ruch powietrza w przestrzeni między budynkami. Dach pokryty jest płaską dachówką ceramiczną.

Na parterze znajduje się część dzienna - salon z antresolą, gabinet, toaleta oraz dyskretnie usytuowana i urządzona kuchnia. Przylegają do niej niewielka spiżarnia i zaplecze techniczne, gdzie znajdują się urządzenia wentylacyjno-grzewcze. Przestrzeń pod antresolą oddziela strefę kuchenną i wypoczynkową, mimo to pozostają one otwarte.

Na piętrze zaplanowano trzy pokoje. Do jednego z nich, który przeznaczono na sypialnię gospodarzy, dodano niewielką, ale funkcjonalną łazienkę, natomiast większa łazienka - usytuowana obok pokoju córki i przez nią użytkowana - jest dostępna dla wszystkich. Świetliki z luksferów, zlokalizowane po obu stronach antresoli, pełnią rolę dekoracyjną i dodatkowo - światłem wpadającym od strony południowej - doświetlają pokoje: córki oraz gościnny.

Wnętrza

Prosta bryła budynku i oszczędność w doborze materiałów wykończeniowych domu doskonale współgrają z utrzymanym w minimalistycznej stylistyce wnętrzem. To świadomy wybór gospodyni, która doskonale czuje się w nowoczesnych wnętrzach. Przy ich urządzaniu skorzystała z pomocy sprawdzonej już przy aranżacji mieszkania architektce wnętrz - pani Krystyny Drozd. To kolejna bratnia dusza, która doskonale znała gust i styl życia gospodarzy. I tu współpraca przebiegała pomyślnie, a jej owocem jest proste i czyste wnętrze, przyjazna przestrzeń. i umiar połączony z funkcjonalnością i dbałością o detal.

Jednorodność elementów wykończenia i wystroju wnętrza, takich jak podłogi wykonane z tego samego materiału czy identyczne fronty (z pomysłowo zaprojektowanymi, czyli niewidocznymi uchwytami) eleganckich, zrobionych na zamówienie szafek - zarówno tych w gabinecie, sypialniach, jak i kuchni, tworzy przemyślaną, harmonijną całość. Biel, która dominuje w całym domu, przełamują dębowe meble jadalni (zdjęcie), czarne akcenty oraz pomysłowo umieszczone we wszystkich pomieszczeniach elementy dekoracyjne - od delikatnego różu, poprzez fuksję aż do mocnej czerwieni wina. Ściany z surowych, starych cegieł i betonu (zdjęcie), wprowadzone jako dodatkowe elementy, nadają salonowi wyjątkowego klimatu. Mocnym akcentem jest duża lampa przechodząca przez dwie kondygnacje.

W łazienkach, urządzonych w różnych stylach, materiałem dominującym jest granit - bardzo trwały i łatwy do utrzymania w czystości.

Bardzo ważnym elementem użytkowym i dekoracyjnym jest światło. Gospodarze starali się tam, gdzie to możliwe, instalować światło LED jako akcent lub uzupełnienie oświetlenia tradycyjnego. Dzięki niemu dom może być oświetlany nie tylko taniej i skuteczniej, ale także ciekawiej. Idealnie wykorzystano je przy oświetleniu łazienki, która może zmieniać swoją barwę w zależności od nastroju domowników. Kolorowe taśmy LED ukryto w szczelinach pod ściankami z gips-kartonu. Podobny efekt uzyskano przy podświetleniu szklanego wiatrołapu.

Instalacje

Dom wyposażony jest w wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła (rekuperacją), dzięki czemu zapewniona jest prawidłowa wymiana powietrza, przy minimalnych stratach energii. Wewnątrz rekuperatora powietrze jest również filtrowane.

Uzupełnieniem systemu wentylacji mechanicznej jest gruntowy wymiennik ciepła, który wstępnie podgrzewa powietrze zimą, natomiast w upalne dni działa jak klimatyzacja. To bardzo istotny element, ponieważ tak szczelny dom często łatwiej ogrzać niż ochłodzić - podkreślają gospodarze. Do tego niezależnie od pory roku powietrze jest zawsze czyste i świeże.

Kolejnym rozwiązaniem, na które zdecydowali się właściciele, to gruntowa pompa ciepła z kolektorem pionowym, ogrzewająca wodę oraz zasilająca ogrzewanie podłogowe.

Ciepłe powietrze unoszące się dzięki otwarciu salonu na drugą kondygnację sprawiło jednak, że nawet w 20-stopniowe mrozy, jakie wystąpiły podczas pierwszej zimy, ogrzewanie na piętrze włączało się sporadycznie. Dzięki pompie ciepła ogrzewane są również budynki garażu i spa. To pozornie spore inwestycje - dzięki nim nie musieliśmy wydawać pieniędzy na tak oczywiste wydawałoby się urządzenia, jak piec, kominek, komin wentylacyjny, kaloryfery, nie wspominając o stałych kosztach energii i paliw.

Poza tym są to - jak podkreślają gospodarze - urządzenia bezobsługowe. Jak dotąd tylko raz, po kilku miesiącach eksploatacji, wymiany wymagały filtry w rekuperatorze i gruntowym wymienniku ciepła.

Całość prądu potrzebnego do oświetlenia zewnętrznego i około połowy oświetlenia wnętrz wytwarza usytuowana na dachu garażu elektrownia wiatrowa 2 kW (instalacja turbiny o takiej mocy na dachu nie wymaga koncesji) oraz ogniwa fotowoltaiczne. Nadmiar energii elektrycznej z elektrowni wiatrowej gromadzony jest w 10 akumulatorach żelowych, umieszczonych na poddaszu garażu (co wymagało dodatkowego wzmocnienia stropu). Przy niedostatecznej ilości energii następuje automatyczne przełączenie na prąd z sieci.

Realizacje domów: dom pasywny według projektu gotowego

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład