Schody: wejście na poddasze

Schody prowadzące do pomieszczeń na poddaszu powinny być uwzględnione w projekcie budynku. Ale nieużytkowe poddasza adaptuje się także w takich domach, w których nikt tego przedtem nie planował. Schody trzeba wtedy wkomponować w istniejący układ funkcjonalny i konstrukcyjny domu, dlatego też o ich rodzaju i kształcie nierzadko przesądzają względy techniczne: to, ile miejsca można na nie przeznaczyć, oraz wielkość i kształt otworu, który można zrobić w stropie. W takich sytuacjach niezastąpione są gotowe schody o lekkiej konstrukcji z drewna lub metalu, które przywozi się do domu w elementach do złożenia. Zwykle zajmują one znacznie mniej miejsca niż tradycyjne schody żelbetowe wykonywane na budowie.

Co do wyboru

Z drewna i metalu łatwiej wykonać rozmaite konstrukcje niż z żelbetu, czemu zawdzięczamy wielką różnorodność schodów gotowych, o jaką trudno byłoby przy wykonywaniu schodów tradycyjnych. Do wyboru są następujące schody:

- policzkowe - kształtem często przypominają tradycyjne żelbetowe; tak jak one mogą być jedno-, dwubiegowe lub zabiegowe;

- modułowe - składają się z segmentów zwanych modułami; mają samonośną konstrukcję i ich stopnie mogą być podparte tylko w jednym punkcie - pod spodem w połowie długości;

- kręcone - mają kształt koła lub kwadratu, zajmują zwykle mniej miejsca niż schody policzkowe i modułowe;

- składane - najmniej wygodne, ale wystarczające do rzadko używanych pomieszczeń strychu.

Najkorzystniej jest zamówić schody w firmie zajmującej się ich seryjną produkcją. Katalogi dostępnych modeli wraz z ich cenami można znaleźć na stronach internetowych takich firm. Później wystarczy udać się do punktu sprzedaży, dokonać wpłaty i umówić ekipę na montaż. W niektórych supermarketach budowlanych można też kupić schody prosto z półki. Montuje się je wtedy samodzielnie, korzystając z dołączonej instrukcji. Istnieje też wiele firm i zakładów stolarskich wytwarzających schody na indywidualne zamówienie. Takie schody są zazwyczaj droższe.

Wygodniej lub oszczędniej

O tym, czy chodzenie po schodach będzie wygodne i bezpieczne, decyduje wiele elementów: ich konstrukcja, rozmiary, wykończenie, a także usytuowanie. Obowiązujące w tej sprawie przepisy nie dotyczą schodów wewnętrznych w domach jednorodzinnych, jednak i do nich warto te zalecenia stosować, zwłaszcza gdy ze schodów będą stale korzystać dzieci lub osoby starsze.

Uwaga! Schody gotowe są projektowane tak, by zajmowały jak najmniej miejsca, co niestety musi się odbywać kosztem wygody. Trzeba się więc liczyć z tym, że będą bardziej strome niż w podanych wyżej zaleceniach, będą także mieć mniejszą szerokość biegu czy też nieco węższe stopnie.

Im mniej miejsca będziemy mogli przeznaczyć na schody, tym mogą być one mniej wygodne, co przy stałym korzystaniu na pewno będzie dokuczliwe. Dlatego warto szukać kompromisu między oszczędnością miejsca a wygodą - najlepiej radząc się projektanta (lub konstruktora) w sprawie lokalizacji i wyboru schodów.

Schody policzkowe

Jest to najpopularniejszy rodzaj schodów gotowych; są często wykonywane w nowo budowanych domach. Pomimo prostej konstrukcji mogą wyglądać bardzo efektownie. Są wygodne i zwykle bez przeszkód pozwalają wnosić duże przedmioty.

Materiał, konstrukcja. Najczęściej w całości drewniane: z dębu, brzozy, sosny lub drewna egzotycznego. Głównym elementem konstrukcyjnym są belki policzkowe (zwane też wangami) zamocowane do podłogi oraz stropu poddasza. Do belek mocuje się stopnie - na jaskółczy ogon lub za pomocą wkrętów.

Schody policzkowe o najprostszej konstrukcji nazywane są niekiedy schodami młynarskimi. Charakteryzują się tym, że ich stopnie nie mają podstopnic. Takie schody są sprzedawane w surowych kompletach do samodzielnego montażu, a więc po zmontowaniu wymagają jeszcze polakierowania. Do ich produkcji używa się klejonego drewna sosnowego lub świerkowego.

Wymiary. Stopnie mają przeważnie szerokość 19-20 cm, wysokość około 20 cm, a szerokość biegu schodów wynosi od 60 do 80 cm. Jeżeli potrzebujemy schodów, w których długość biegu nie jest zbyt duża (czyli takich, które zajmują jak najmniej przestrzeni), warto rozważyć zakup schodów ze stopniami o specjalnym kształcie (zwanych kaczymi lub typu samba). Ich stopnie są przewidziane kolejno dla prawej i dla lewej nogi, dzięki czemu w jednym biegu schodów może być więcej stopni niż zwykle. Bieg jest więc krótszy, a korzystanie ze schodów - nadal wygodne. W stopnie o takim kształcie wyposaża się też niektóre schody modułowe.

Montaż. Trzeba go zlecić ekipie z firmy, w której zamawia się schody, lub stolarzowi wykonującemu schody na zamówienie.

Schody modułowe

Mogą mieć najróżniejsze kształty i wymiary. Wśród ogromnej oferty bez problemu znajdzie się modele zajmujące niewiele miejsca. Przeważnie są bardzo ładnie wykończone, więc często stanowią ozdobę pomieszczenia. Wchodzi się po nich wygodnie, nie ma też problemu z wnoszeniem dużych przedmiotów.

Materiał, konstrukcja. Drewniane lub z metalu. Mają lekką, samonośną konstrukcję, którą składa się z segmentów zwanych modułami. Następnie na segmentach opiera się stopnie i montuje do nich elementy balustrady. Ostatni ze stopni można zamontować na równi z poziomem posadzki poddasza lub kilkanaście centymetrów poniżej.

Wymiary. Odległość pomiędzy stopniami schodów modułowych najczęściej wynosi 18-22 cm (maksimum 30 cm). Można ją w niewielkim zakresie regulować: zwiększyć lub zmniejszyć o mniej więcej 2 cm.

Montaż. Jest szybki i dosyć prosty. Firmowa ekipa upora się z robotą w ciągu 4-7 godzin.

Schody kręcone

Świetne do adaptacji poddaszy w już zamieszkanych domach, bo zajmują bardzo mało miejsca i wymagają niedużego otworu w stropie. Są jednak dość niewygodne i trudno wnosić po nich duże przedmioty, na przykład meble.

Materiał, konstrukcja. Głównie drewno i metal. Rzut schodów może mieć kształt koła lub kwadratu, biegi są lewo- lub prawoskrętne. Stopnie z jednej strony są mocowane do słupa nośnego o średnicy 20-25 cm, który przykręca się do podłogi i do stropu poddasza, a z drugiej opierają się na belce policzkowej. Mogą też opierać się wspornikowo wyłącznie na słupie nośnym. Schody kręcone są wyposażane w balustrady o metalowych elementach pionowych zamocowanych przelotowo do stopni lub wsuwanych pod nie. Poręcze mogą być wykonane z drewna, tworzywa sztucznego lub powlekanego metalu. Balustrady - oprócz tego, że gwarantują bezpieczeństwo - usztywniają dodatkowo konstrukcję schodów.

Wymiary. Średnica schodów wynosi przeważnie około 210 cm, a szerokość biegu - około 80 cm. Na pełny "obrót" biegu schodów potrzeba zwykle 12 stopni. Na wysokość jednej, typowej kondygnacji potrzeba około 1,5-2 pełnych obrotów, czyli nie więcej niż 24 stopnie. W większości kręconych schodów gotowych można regulować odległości między stopniami za pomocą specjalnych pierścieni - w zakresie 2-2,4 cm.

Montaż. Majsterkowicz może go wykonać samodzielnie, zwłaszcza że w sprzedaży jest wiele gotowych zestawów do szybkiego montażu schodów kręconych. Trzeba jednak postępować dokładnie według zaleceń producenta, bo w razie jakichkolwiek niezgodności gwarancja zostanie uchylona.

Schody składane

Wejście na strych nie musi być reprezentacyjne. Wystarczą wygodne, proste i, co najważniejsze, bezpieczne schody składane. Prawie wcale nie zajmują one miejsca w pomieszczeniach, bo po złożeniu chowają się w specjalnej skrzyni, którą montuje się w otworze wyciętym w stropie.

Materiał, konstrukcja. Schody składane mogą być drewniane, stalowo-drewniane, stalowe lub aluminiowe. Najczęściej składają się z trzech lub czterech części połączonych ze sobą zawiasami. Można też kupić schody dwuczęściowe - zsuwane, które składają się i rozkładają podobnie jak drabina strażacka.

Po złożeniu schodów otwór w stropie zamyka przymocowana do spodu schodów klapa, czyli drewniana lub drewnopochodna płyta, którą można pomalować na taki sam kolor jak resztę sufitu. Zazwyczaj jest ona zaizolowana styropianem lub polistyrenem ekstrudowanym grubości 3 cm, aby nie uciekało przez nią ciepło z wnętrza domu. Klapę zamyka się i otwiera za pomocą specjalnego drążka. Droższe modele schodów są wyposażone w jedną lub dwie niewielkie poręcze przymocowane do klapy. Te najdroższe mogą zaś mieć mechanizm automatycznego otwierania i zamykania, sterowany przy użyciu pilota. Maksymalne obciążenie schodów składanych wynosi 150-160 kg.

Wymiary. Wysokość schodów w zależności od modelu wynosi od 2,4 do 3 m. Dobiera się ją tak, by jak najbardziej pasowała do wysokości pomieszczenia. Jeśli kupimy schody drewniane, można je będzie ewentualnie skrócić na dole, ale to może je uczynić niewygodnymi zwłaszcza przy schodzeniu (pierwszy stopień będzie w innej odległości od podłogi niż pozostałe odstępy).

Stopnie mają zwykle długość około 36 cm i szerokość około 8 cm. Są odsunięte od klapy, aby można było wygodnie opierać na nich stopy.

Montaż. Jest dość prosty, zatem schody można bez większych problemów samodzielnie zmontować według instrukcji producenta.

Bezpieczna dziura w stropie

Gdy otwór na schody trzeba zrobić w istniejącym stropie, niezbędna jest pomoc doświadczonego konstruktora. Musi on sprawdzić, jak strop jest zbudowany, określić, w którym miejscu można zrobić otwór oraz jakiej może być on wielkości i jakiego kształtu. Następnie powinien sporządzić projekt wykonania i wzmocnienia otworu. Dopiero na podstawie tego projektu mogą być przeprowadzone wszystkie prace.

Strop drewniany. Najlepiej jest w nim zrobić otwór prostokątny, którego dłuższe boki będą przebiegać równolegle do drewnianych belek stropu. Jedną lub dwie z nich trzeba będzie prawdopodobnie wyciąć, ponieważ szerokość schodów jest zwykle większa niż typowy rozstaw między belkami. Dla wzmocnienia konstrukcji stropu zazwyczaj trzeba zamontować tzw. wymiany, czyli belki prostopadłe do wyciętych, które przejmą ich obciążenia i przekażą je na nienaruszone belki sąsiednie.

Strop żelbetowy. Otwór w stropie gęstożebrowym wycina się piłą do betonu. Jeśli planuje się schody prostokątne, trzeba będzie wyciąć co najmniej jedną z belek nośnych takiego stropu. Gdy mają to być schody kręte, prace będą bardziej skomplikowane, bo otwór musi mieć co najmniej 210 cm szerokości, a więc trzeba będzie przeciąć kilka belek.

Uwaga! Do prac przy wycinaniu otworu w stropie należy zatrudnić profesjonalną ekipę. Powinna pracować pod nadzorem inżyniera konstruktora z uprawnieniami.

Kiedy montować schody

Schody stałe - najlepiej pod koniec prac wykończeniowych na poddaszu, zwłaszcza jeśli mają to być schody kręcone. Aby w czasie robót adaptacyjnych można było wygodnie dostać się na poddasze, a oprócz tego wnosić tam duże i ciężkie przedmioty, warto zrobić lub kupić schody tymczasowe. Takich schodów nie szkoda będzie zarysować ani zabrudzić.

Składane schody strychowe zwykle montuje się po zakończeniu prac wykończeniowych, ale przed wykańczaniem sufitu.

Anatomia schodów

Wygodne i bezpieczne schody to takie, w których:

- szerokość stopni (d) mieści się w przedziale 25-32 cm;

- wysokość stopni (c) lub odległość między stopniami bez podstopnic wynosi 15-19 cm;

- szerokość biegu (a) nie jest mniejsza niż 80 cm, a jeszcze lepiej, gdy wynosi 90-100, a nawet 110 cm - wtedy swobodnie przejdą obok siebie dwie osoby;

- liczba stopni w jednym biegu nie przekracza 17;

- kąt nachylenia biegu (e) mieści się w przedziale od 30° do 50°;

- wysokość balustrady (f) wynosi co najmniej 90 cm;

- prześwit między elementami balustrady nie jest większy niż 12 cm;

a także:

- wyższy bieg schodów jest poprowadzony równolegle do skosu poddasza i kąt jego nachylenia jest zbliżony do kąta nachylenia połaci dachowej;

- odległość od stopni schodów do dachu (g) wynosi minimum 205 cm.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>